Fréttablaðið - 14.11.2009, Qupperneq 24

24 14. nóvember 2009 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Sigurður Jónsson skrif-
ar um efnahagsmál
Fyrir rúmu ári snögg-kólnaði verulega á
Íslandi í efnahagslegu til-
liti. Bankakerfið bókstaf-
lega hrundi og mörg fyr-
irtæki lentu í miklum
erfiðleikum vegna falls
íslensku krónunnar og samdráttar
í einkaneyslu. Frá því þetta gerð-
ist hefur umræðan einkum beinst
að því að finna út hvað olli hruninu
og þá hverjir bera ábyrgð á þeim
vanda sem nú steðjar að. Rík krafa
er gerð um að þeir sæti ábyrgð. Það
hlýtur að vera ágreiningslaust að
slík vinna þarf að fara fram og í því
skyni hafa stjórnvöld meðal annars
leitað leiðsagnar erlendra sérfræð-
inga, sett á stofn embætti sérstaks
saksóknara og rannsóknarnefnd
Alþingis. Brýnt er að þessum aðil-
um sé eftirlátin þessi rannsóknar-
vinna sem lýtur að fortíðinni en að
við hin beinum kröftum okkar frek-
ar að framtíðinni og endurreisn
íslensks efnahagslífs.
Efnahagslegar afleiðing-
ar hrunsins eru nú í meg-
indráttum komnar fram.
Það leiðir til þess að hægt
er að gera ríkari kröfu en
ella um markvissa upp-
byggingu, en að henni
verða sem flestir að koma
og þarf hlutverk hvers
og eins að vera skýrt; til
hvers ætlumst við af rík-
isvaldinu, hvert verður
hlutverk fjármálastofnana, atvinnu-
rekenda, launþegasambanda og líf-
eyrissjóða, svo einhverjir séu nefnd-
ir. Til þess að endurreisnin takist
sem best þurfa allir hlutaðeigandi
aðilar að vinna vel saman og með
sameiginlega sýn. Þetta þarf líka
að gerast hratt og fumlaust til að
hámarksárangri sé náð.
Í kjölfar efnahagshrunsins hefur
gripið um sig mikið óöryggi. Eins
og áður greinir hefur þar til bærum
aðilum verið falið að rannsaka
aðdraganda efnahagshrunsins og
einstaka þætti þess og þarf þeirri
vinnu að ljúka sem fyrst. Fyrirtæk-
in og heimilin í landinu búa mörg
hver við mjög erfiðar og gjörbreytt-
ar aðstæður auk þess sem framtíðin
er óljós. Í slíkri stöðu ríkir gjarnan
bölsýni og hefur hún verið mjög ráð-
andi í umræðunni að undanförnu og
reiði ríkjandi í garð einstaklinga og
jafnvel heilla starfsstétta. Slík böl-
sýni hefur leitt til þess að mikil orka
hefur farið í neikvæðni og minna í
uppbyggjandi gagnrýni um það
sem betur má gera og byggir á dýr-
keyptri reynslu þess sem liðið er. Öll
getum við verið sammála um nauð-
syn þess að við komumst aftur af
stað, leyfa jákvæðninni að fá meira
rými og leitast við að ná sáttum
til þess að við náum okkur á sem
skemmstum tíma út úr því ástandi
sem við erum núna í.
Öllum er það ljóst að til þess að
reisa íslensku þjóðarskútuna við
þarf fjármagn. En það er ekki nóg
að hafa fjármagn til endurreisnar.
Peningar einir og sér eru lítils virði,
þeir eru ávísun á verðmæti, og við
þurfum fólk til að umbreyta pening-
um í verðmæti. Sú umbreyting verð-
ur ekki gerð nema með almennri
þátttöku einstaklinga. Ef vel á að
takast til og þjóðin að komast aftur
af stað þarf sáttatón og jákvæðni í
þjóðina.
Þessari hugarfarsbreytingu er
ekki hægt að ná nema með eindreg-
inni þátttöku fjölmiðla og stjórn-
málamanna. Ég skora á þessa aðila
að beina meira kröftum sínum að
framtíðinni í umfjöllun sinni, þ.e.
að breyta áherslunni í umræðunni
frá fortíð til framtíðar með það
að markmiði að hraða endurreisn
íslensks efnahagslífs til hagsbóta
fyrir alla aðila. Við höfum allar
undirstöður til að endurreisa þjóð-
félagið og mikilvægt er að því marki
verði náð sem fyrst.
Höfundur er framkvæmdastjóri
KPMG hf. á Íslandi.
Frá fortíð til framtíðar
UMRÆÐAN
Bjarni Þórðarson skrifar um
skattamál
Skv. forsíðufrétt í Fréttablað-inu hugleiða stjórnvöld að
skattleggja fjármagnstekjur líf-
eyrissjóðanna um 15% næstu
3 árin og afla þannig ríkis-
sjóði 45 milljarða tekna á þess-
um árum. Einhver hlýtur að
borga þessa fjárhæð eða hvað?
Lítum fyrst til sjóðfélaganna í
almennu sjóðunum (þ.e. þeirra
sem ekki njóta ábyrgðar ríkis
eða annarra opinberra aðila)
og veltum því fyrir okkur hver
áhrif þetta mundi hafa á lífeyri
þeirra og lífeyrisréttindi. Í frétt-
inni er vitnað blaðið í Vísbend-
ingu en þar er gert ráð fyrir að
árlegar skatttekjur geti numið
25 milljörðum á ári hverju eða
um 1,5 prósentustiga lækkun á
raunávöxtun sjóðanna. Á 3 ára
tímabili skerðist raunávöxtunin
um 4,5% og það þýðir einfaldlega
að skerða verður áunnin réttindi
þessa hóps, þar með talið lífeyr-
inn um 4,5%, miðað við það sem
ella hefði orðið.
En hvað með þá sem eru í
hinum sjóðunum, þ.e. alþingis-
menn, ráðherra, ráðuneytisstjóra
og annað gott fólk? Mundu þeirra
réttindi ekki skerðast um svipaða
hundraðstölu? Nei, ekki aldeilis.
Sá aukni halli sem verður á þess-
um sjóðum af þessum sökum yrði
jafnaður úr ríkis- og bæjarsjóð-
um og væntanlega með hækkuð-
um sköttum þegar fram í sækir.
Og hverjir greiða þá skatta?
Verða það einungis sjóðfélagar
þessara sjóða eða eiga sjóðfélag-
arnir í almennu sjóðunum einnig
að taka þátt í þeim sköttum?
Það væri fróðlegt að fá svar
við þessari spurningu við fyrstu
hentugleika.
Höfundur er tryggingastærð-
fræðingur.
Þingmenn og ráðherrar,
gætið ykkar vel
SIGURÐUR
JÓNSSON
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki