Fréttablaðið - 10.12.2009, Blaðsíða 26

26 10. desember 2009 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
Útgjöldin
>Meðalkílóverð á heilum frystum kjúklingi
í nóvember ár hvert
„Verstu kaup mín um ævina eru þeir tugir
ef ekki hundruð skópara sem ég hef
keypt reglulega á útsölum síðastliðin
tuttugu ár. Skórnir eru alltaf mjög
smart á útsölum. Þegar við bætist
gott verð verð ég að kaupa þá.
Í flestum tilvikum eru þeir hins
vegar dauðadæmdir frá upphafi
og ég nota þá aldrei,“ segir Rakel
Sveinsdóttir, framkvæmdastjóri
Creditinfo Ísland.
Hún viðurkennir að hún hafi
líkt og margar konur æði fyrir
skóm og eigi erfitt með
að halda aftur af sér
þegar útlit og verð sé
annars vegar. Þegar
heim sé komið með
útsöluskóna verði
hún ævinlega fyrir
vonbrigðum. Þeir séu ýmist of háir, of lágir
eða of þröngir í tána. „Vegna þessa á ég
birgðir af ónotuðum skóm,“ segir Rakel
og bætir við að hún fari á þriggja
ára fresti með fullan ruslapoka af
ónotuðum skóm í endurvinnsluna
en þar öðlast þeir framhaldslíf á
annarra kvenna fótum.
Rakel segir bestu kaupin hafa
verið baðvog sem hún keypti á
námsárum sínum í Los Angeles-
borg í Bandaríkjunum árið 1991.
„Ég keypti hana á bílskúrssölu á um
tvo dollara. Hún mælir bæði í
pundum og kílóum,
virkar enn þá og
stenst fyllilega sam-
anburð við vogir á
líkamsræktarstöðv-
um.“
NEYTANDINN RAKEL SVEINSDÓTTIR, FRAMKVÆMDASTJÓRI CREDITINFO Á ÍSLANDI
Fær æðiskast á skóútsölum
Neytendasamtökin vara
eindregið við svokölluðum
smálánum eða SMS-lánum.
Fólk er lent á vanskilaskrá
í Svíþjóð vegna slíkra lána.
Stórhættuleg lán, segir
lögmaður Neytendasamtak-
anna.
Um hundrað manns hafa hafnað á
vanskilaskrá í Svíþjóð vegna smá-
lána, svokallaðra SMS-lána. Þetta
er niðurstaða nýrrar rannsókn-
ar sem Kronofogden, sænska inn-
heimtustofnun-
in, hefur gert og
sagt er frá á vef
sænsku neyt-
endasamtak-
anna. Þeir sem
hafa lent á van-
skilaskrá vegna
SMS-lánanna
hafa sja ldn-
ast aðeins tekið
eitt slíkt lán. Í
sumum tilfellum eru þau allt að
fjörutíu talsins.
Lánin sem veitt hafa verið eru
allt frá 500 og upp í 4.000 sænskar
krónur, sem eru rúmar 700 þúsund
íslenskar krónur.
Samkvæmt rannsókninni eru
þeir sem hafa lent á vanskila-
skránni sænsku einnig komnir í
vandræði með aðrar skuldir, til
dæmis vegna leigu, rafmagnsreikn-
inga, stöðumælabrota eða síma svo
fátt eitt sé nefnt.
Hildigunnur Hafsteinsdóttir, lög-
fræðingur Neytendasamtakanna,
segir að samtökin hafi heyrt af
slíkum málum hér á landi.
„Við höfum heyrt af fólki sem
stendur kannski ekkert allt of vel
að vígi í samfélaginu og er að fá
innheimtubréf frá þessu smálána-
fyrirtæki,“ segir Hildigunnur.
Í nýjasta blaði Neytendasamtak-
anna er eindregið varað við SMS-
lánunum. Lánin hafi verið harð-
lega gagnrýnd í nágrannalöndum
okkar og markaðssetningu þeirra
hafi aðallega verið beint að yngri
neytendum.
„Við viljum ítreka það að þetta
eru stórhættuleg lán. Þótt þetta séu
ekki háar upphæðir bera þessi lán
gríðarlega háa vexti og það er mjög
auðvelt að detta í skuldasúpu út af
þeim,“ segir Hildigunnur.
Neytendasamtökin hér á landi
hafa hvatt stjórnvöld til aðgerða
til að sporna við SMS-lánunum.
Lánin falli ekki undir lög um neyt-
endalán, þar sem þau séu einungis
veitt til fimmtán daga. Fundur var
haldinn í október með for-
svarsmönnum Kred-
ia, eina fyrirtækisins
sem býður slík lán
hér á landi, Neyt-
endasamtökunum
og talsmanni neyt-
enda. Hildigunn-
ur segir að ekk-
ert hafi gerst í
málinu síðan
þá.
„Þeir aðil-
ar sem bjóða upp
á þessi lán virðast
falla utan laga og
eftirlits þannig að það er í bígerð
hjá okkur að krefjast þess að þessi
lánategund falli undir lög um neyt-
endalán,“ segir Hildigunnur.
Leifur Alexander Haraldsson,
framkvæmdastjóri Kredia, segir
að smálánunum hafi verið vel tekið
hér á landi og að viðskiptavinir hafi
margir hverjir nýtt sér lánamögu-
leikann oftar en einu sinni. Hann
vill þó ekki gefa upp hversu margir
hafi nýtt sér slík lán.
Hann segir að tæplega þriðjung-
ur lántakenda sé á aldrinum átján
til 27 ára og þriðjungur frá þrítugu
og upp í fimmtugt.
Leifur segir málum ólíkt farið
með smálánin hér á landi og í Sví-
þjóð. Þar í landi séu um fjörutíu fyr-
irtæki sem veiti slík lán. Þau reki
mjög óábyrga lánastefnu og
gangi ekki nægilega vel úr skugga
um lánstraust viðskiptavina.
„Þar er verið að lána viðskipta-
vinum fleiri hundruð þúsund króna
og þeir fá jafnvel lán til að greiða
upp gömlu lánin,“ segir Leifur.
„Þannig er auðvelt að sökkva sér
í skuldasúpu. Hjá Kredia er þetta
hins vegar ekki vandamál því við
lánum bara samanlagt að fjörutíu
þúsund krónum. Við lánum held-
ur ekki til að greiða niður gömlu
lánin.“
Spurður hvort einhver lán séu
komin í vanskil hjá Kredia segir
Leifur svo vera. „Auðvitað ger-
ist það að fólk geti ekki greitt á
réttum tíma og þær kröfur fara í
innheimtu samkvæmt íslenskum
innheimtulögum. Það eru nokkr-
ir aðilar sem hafa dregið endur-
greiðsluna en þeir eru alls ekki
margir og það eru ekki háar upp-
hæðir sem um ræðir.“
Leifur vill ekki segja til um
hversu margir hafi lent í vanskil-
um. „Þetta er mjög lítill hluti sem
hefur lent í vanskilum. Við erum
með mjög góða viðskiptavini sem
eru að nota þessa þjónustu til að
fá fjármagn á skömmum tíma. Ég
á því ekki von á að sjá sömu þróun
hér og við höfum séð í Svíþjóð. Það
hjálpar engum.“
Gísli Tryggvason, talsmaður
neytenda, segir að sér hafi brugð-
ið þegar hann frétti að SMS-lánin
væru að koma hingað til lands.
Þá hafi hann horft til reynslunn-
ar frá Skandinavíu og þá sérstak-
lega Svíþjóðar. „Hins vegar eru
töluvert lægri fjárhæðir í boði hér
en þar, þannig að kannski er erf-
itt að halda því fram að þessi lán
setji einhvern á hausinn,“ segir
hann.
Gísli segist ekki hafa búist
við því að þessi lán myndu festa
rætur hér þar sem notkun kred-
itkorta og yfirdráttar sé mikil.
Hann er engu að síður að
skoða í samvinnu við
aðrar stofnanir hvort
hægt sé að sporna við
þessum tegundum lána
eða í það minnsta setja
þeim einhver mörk.
SMS-lánin enn í skoðun
HEIMASÍÐA KREDIA Lántaki skráir sig á vef Kredia og með einu SMS-i getur hann
fengið lán. Vextirnir sem þeim fylgja eru himinháir.
GÓÐ HÚSRÁÐ
MIGIÐ Á FÓTSVEPPI
■ Friðrik Steinn Friðriksson nemi
kann gott ráð við meinsemdum á
fótum.
„Ég las einhvern
tímann pistil í
Velvakanda eftir
mann sem vildi
útskýra hvernig
ætti að losna
við fótsveppi án
þess að kaupa
sveppaeyðing-
arlyf,“ segir Frið-
rik Steinn. „Til
að gera langa sögu stutta á maður að
míga um morguninn í bala og setja
fæturna síðan í balann. Hátt sýrustig
þvagsins ætti að eyða sveppunum
á nokkrum vikum, það er ef þú gerir
þetta á hverjum degi.“
Mikill verðmunur er á uppþvottavélum, að því er fram
kemur í nýrri könnun Neytendasamtakanna. Samtökin
könnuðu framboð og verð á uppþvottavélum í nóvember-
mánuði í fjórtán verslunum. Í ljós kom að úrvalið er mikið
og hægt að velja á milli 136 véla í tveimur breiddum.
115 vélar voru til í breiddinni 60 sentimetrar, sú ódýr-
asta kostaði 69.900 kr. og sú dýrasta 392.550 þúsund. Af
minni vélum sem eru um 45 sentimetrar á breidd kostaði
sú ódýrasta 89.900 krónur og sú dýrasta 199.900 krónur.
Loks voru fjórar borðvélar til og kostaði sú ódýrasta
59.995 kr. en sú dýrasta 199.995 kr.
Að því er fram kemur á vef samtakanna www.ns.is eru algengustu uppþvotta-
vélarnar þær sem ætlað er að falli inn í innréttingu. Allar vélarnar í tveimur
fyrrnefndu flokkunum eru til að setja inn í innréttingu en sumar þeirra má einnig
kaupa sem frístandandi.
■ Neytendasamtökin könnuðu verð á þvottavélum
560 prósenta verðmunur á uppþvottavélum
Einfalt er að verða sér úti um smá-
lán eða SMS-lán. Lántaki skráir sig
á vef lánafyrirtækisins og getur í
kjölfarið sótt um lán hvenær sem
er með því að senda SMS-skeyti
í ákveðið númer. Upphæðin sem
beðið er um er þá lögð strax inn á
bankareikning viðkomandi.
Lánið getur numið allt að fjörutíu
þúsund krónum og þarf að end-
urgreiða það innan fimmtán daga.
Lánin eru veitt á okurvöxtum, eins
og segir í Neytendablaðinu, en af
fjörutíu þúsund króna láni þarf að
greiða 9.250 krónur í vexti.
LÁN MEÐ
OKURVÖXTUM
LEIFUR ALEXANDER
HARALDSSON
Neytendastofa hefur bannað birtingu reiknivélar Tals í óbreyttri mynd. Í reikni-
vélinni gátu neytendur borið saman símreikning sinn saman við verð hjá Tali til
þess að sjá hvort, og hversu mikið, þeir spöruðu á því að flytja viðskipti sín til
Tals. Samanburðurinn brýtur hins vegar gegn lögum vegna þess að reiknivélin
tók ekki tillit til þess að neytandinn gæti verið með svokölluð vinanúmer sem
hann borgaði ekki fyrir en kæmi hugsanlega til með að greiða fyrir hjá Tali.
Þá var ekki tekið tillit til þess að viðskiptavinir
Símans gætu til dæmis fengið fimmtíu pró-
senta afslátt af verði símtala í eitt síma-
númer í útlöndum. Í reiknivélinni var þvert
á móti gert ráð fyrir að verð fyrir útlanda-
símtöl hjá keppinautum væri það sömu
hjá Tali og því ekki litið til mismunandi
verðskrár fyrirtækjanna. Nánar má sjá á
heimasíðu embættisins, www.neytenda-
stofa.is.
■Reiknivél Tals birti ólöglegan samanburð
Neytendastofa bannar birtingu reiknivélar
Heimild: Hagstofa Íslands
2005 2006 2007 2008 2009
386 kr.
413 kr. 441 kr.
558 kr.
518 kr.
w
w
w
.h
ir
zl
an
.i
s
Smiðsbúð 6 210 Garðabæ Sími 564 5040
monaco veggsamstæður
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki