Vikan - 22.08.1974, Blaðsíða 5

ENGINN ER ALVEG
SVIPTUR SKODUNUM
OG HEIMSSÝN
Vikan heimsækir Dönu og Þorstein Jónsson
— Ég fór næstum aldrei i 3-bió
þegar ég var barn og vandist
aldrei á kúrekahasarinn. Fyrstu
kvikmyndirnar, sem ég sá, voru
almennilegar myndir, sem vöktu
mann til umhugsunar. Ég fór að
velta fyrir mér efni þeirra og gerð
og gerði mér grein fyrir, hve
mikla möguleika kvikmyndin
býður upp á. Við þetta bættist
pólitiskur áhugi og löngun til að
breyta heiminum, en til þess er
ekkert eins áhrifamikiö og kvik-
myndin. Sú ákvörðun, sem ég
hafði tekið i menntaskóla um að
læra arkitektúr, breyttist þvi, og
ég ákvað að læra kvikmyndagerð.
Þetta er sú skýring, sem
Þorsteini Jónssyni, kvikmynda-
gerðarmanni, finnst liklegust á
þvi, hvernig áhugi hans á kvik-
myndagerð vaknaði. A mennta-
skólaárum sinum keypti hann 8
mm kvikmyndavél og prófaði sig
áfram með hana og eftir
stúdentspróf árið 1966 var hann
orðinn staðráðinn I að leggja
kvikmyndagerð fyrir sig. Eftir að
hafa aflað sér upplýsinga um
skóla ákvað hann að reyna aö
komast til Tékkóslóvakiu og taka
þar 4 ára kvikmyndagerðarnám.
Það tók tvö ár að útvega skólavist
og styrki — og til Prag komst
Þorsteinn sumarið 1968, mánuði
fyrir innrásina. Þar dvaldist hann
að undanskildum sumarfrium,
þar til i febrúar i fyrra aö hann
kom alkominn heim aö námi
loknu. Með honum kom tékknesk
kona hans, Dana, fyrrum lands-
liðskona Tékka i leikfimi, og dótt-
ir þeirra, Anna Sóley, sem nú er
nýlega tveggja ára.
Þorsteinn, Dana og Anna Sóley
búa i litilli þriggja herbergja ibúð
i Einholti og þangað heimsótti
Vikan þau eina kvöldstund i
sumar. í kjallaranum hefur kvik-
myndagerðin Smiðjan aðsetur, en
Þorsteinn segir hana nú litið
meira en skrifstofu, þvi tækja-
kostur sé mjög fátæklegur, enn
sem komið er. Uppi i stofunni eru
tveir grænmálaðir sófar, hvitt
borð og hillur, sem enn eru ómál-
aðar. Allt þetta hefur Þorsteinn
smiðað sjálfur, en Dana klæddi
sessur og púða.
— Efnið i þetta kostaði ekki
nema 15 þúsund krónur, segir
Þorsteinn, bersýnilega pinulitið
stoltur af smiðinni. — Til hvers að
vera aö fjárfesta i dýrum húsg.,
þegar maður getur gert þetta
sjálfur? Manni er ekkert sárt um
þetta og svona heimagerðum hús-
gögnum má alltaf breyta. Við
komumst til dæmis að þvi að sóf-
arnir voru of háir og erum búin að
lækka annan til reynslu. Ég sag-
aði eintaldlega neðan af honum.
Viö tyllum okkur i þægilega sóf-
ana, drekkum te og förum að
spjalla saman, aðallega um leik-
fimi og kvikmyndir, aðaláhuga-
mál húsráðenda. Anna Sóley tek-
ur þátt I samræðunum fyrst, en
fer svo fljótlega að hátta. Ég
byrja á að spyrja hvort það hafi
verið gegnum kvikmyndir eða
leikfimi, sem leiöir þeirra lágu
fyrst saman.
— Hvorugt, segir Dana. Við
hittumst á indverskum tónleikum
i Prag.
— Ert þú frá Prag?
— Ég fæddist i Suður-Bæheimi,
en fluttist til Prag á unglingsár-
unum. Ég byrjaði i ballett 6 ára
og 8 ára i fimleikum og nútima-
leikfimi, sem Tékkar kalla
reyndar listræna leikfimi. Eftir
að hafa lokið menntaskólanámi
fór ég i iþróttakennaraþjálfun og
gat lokiö henni á skömmum tima,
þvi ég tók aðeins bóklegu hliðina
þar sem ég haföi nægan undir-
búning i sjálfri leikfiminni. Þá
var ég I landsliðsflokki Tékkó-
slóvakiu I nútimaleikfimi.
— Hvað er nútimaleikfimi?
— Nútimaleikfimi er upprunn-
in i Sovétrikjunum og ruddi sér
fyrsttil rúms i Austur-Evrópu, en
nú er þessi leikfimi að breiðast út
i Vestur-Evrópu og á siðasta
heimsmeistaramóti komust
vestur-evrópsk lið i fremstu rað-
ir. Nútimaleikfimi er eiginlega á
milli balletts og venjulegrar leik-
fimi. Æfingarnar eru gerðar á
gólfi, við tónlist, og áhöldin, sem
notuð eru, eru boltar, gjarðir,
sippubönd, borðar og fleira þess
háttar. Þetta er mun hættuminna
en fimleikar á slá og hesti. Æfing-
arnar eru byggðar upp á hlið-
stæðan hátt og ballettæfingar og i
þessu er ekki nóg að vcra liðugur,
heldur þarf einnig ákveðna
persónulega tjáningu.
— Er þessi leikfimi kennd i
skólum i Tékkóslóvakiu?
— Nei, en hún er mjög vinsæl
og er kennd hjá iþróttafélögum
og viðar. Ég kenndi til dæmis i
einu af mörgurri félagsheimilum
Prag-borgar, þarsem almenningi
er meðal annars gefinn kostur á
iþróttaiðkun. Þangað komu m.a.
hópar starfsfólks frá fyrirtækj-
um, hver hópur einu sinni i viku.
Fyrirtækin telja mikilvægt að
starfsfólkið fái einhverja likam-
lega þjálfun, og einu sinni i viku
fær það klukkutima fri úr vinn-
4 VIKAN 34. TBL.

unni og fer i leikfimi á kostnað
fyrirtækisins.
— Hefurðu ekki áhuga á að
kynna nútimaleikfimi hér?
— Jú, og ég er þegar byrjuð á
þvi. Þegar við komum til Islands
bjóst ég við þvi að það tæki mig
langan tima að fá einhverja vinnu
— en ég var farin að kenna eftir
þrjá mánuði. Ég kunni lítið i is-
lénzku, en sem betur fer er þetta
grein, þar sem hægt er að komast
af með fá orð og táknmál. 1 vetur
kenndi ég á fjórum stöðum, hjá
Júdódeild Armanns, Fimleika-
deild Armanns, I Háskólanum og
hjá SAL leikskólanum, og fór
kennslan auðvitað eftir þvi,hvað
hæfði á hverjum stáð. Fimleika-
deild Ármanns var eini staðurinn
þar sem ég reyndi smávegis nú-
timaleikfimi. I vor tók ég svo hóp
af ungum stelpum i iþróttafélag-
inu Gerplu og þjálfaði þær i nú-
timaleikfimi i tvo mánuði og fór
siðan með þær á fimleikasýningu,
sem haldin var i Holsterbro i
Danmörku i júni. Þetta voru mjög
duglegar og vel þjálfaðar stelpur
og þvi fljótar að tileinka sér nú-
timaleikfimi.
— Hvernig stóðu þær sig i Dan-
mörku?
— Ég fór með og fylgd-
ist með mótinu, segir Þorsteinn,
og er þvi dómbær á frammistöð-
una sem áhorfandi. Ég gat ekki
betur séð en að þær stæðu sig
mjög vel og væru með þeim
beztu.
— Hvernig finnst þér Dana að
kenna hér miöað við i Tékkó-
slóvakiu?
— Það er mjög ólikt. Hér finnst
mér vanta alvöruna i þetta. Nem-
endurnir taka leikfimina oft að-
eins sem skemmtun, og þótt
keppni eða sýning standi fyrir
dyrum er ekki byrjað að æfa af
alvöru, fyrr en stuttu áður, og
þess vegna næst ekki sá árangur,
sem ætti að geta náðst með svolit-
ið meiri vinnu og einhverjum aga.
I Tékkóslóvakiu er þetta tekið af
meiri alvöru og þegar ég var i
keppnisflokki þurfti ég að æfa
stöðugt 4—6 tima á dag.
— En hvernig finnst þér yfir-
leitt að vera á tslandi? Er ekki
margt hér ólikt þvi, sem þú áttir
að venjast?
— Þegar ég hitti Steina fyrst
vissi ég litið annað um Island en
að höfuðborgin héti Reykjavik og
að eldfjallið Hekla væri hér. Ég
vissi lika, að hér voru hraun, en
geröi mér enga grein fyrir að þau
væru eins viðáttumikil og þau
eru. Þegar ég sá litmyndir frá Is-
landi gat ég ekki imyndaö mér að
himinninn væri eins blár og hann
var á myndunum og þrætti oft viö
Steina um það. Það var auðvitaö
mikið stökk áð koma úr fjölmenn-
inu i Prag I fámennið á tslandi.
Islenzkt landslag virkar allt öðru-
visi á mig en það landslag, sem ég
SúiúwLi.ífc*****'