Vikan - 22.08.1974, Blaðsíða 27

Eftir hálft ár reiddust þau hvort
öðru heiftarlega. Og Grayson
borgaði umyröalaust fargjaldið
til San Francisco fyrir Lauru.
Seinna lét hún svo ummælt um
hjónaband sitt ög Graysons:
„Hann kom drukkinn heim á
hverju kvöldi, skaut úr byssu
sinni gegnum höfðagaflinn á
rúminu mlnu og hló. Svo fór hann
út I garðinn og skaut hænurnar —
stundum fimmtán i einu”.
Á þessum árum fóru allar ógift-
ar konur, sem það gátu, til vest-
urstrandarinnar. Þær komu frá
Boston, New York, Philadelphiu
og New Orleans vestur i gull-
garfarbotgirnar á vestur-
ströndinni, þar sem þær gátu
frekar valið úr mönnum.
Haustið 1855 voru Laura og
móðir hennar komnar til San
Francisco. Og það voru ekki kom-
in jól, þegar Laura var búin að
krækja sér i nýjan mann. Um til-
hugalifið fara litlar sögur, en
maðurinn var William Fair, einn
þekktasti málafærslumaður I
Kaliforniu. Laura ól honum dótt-
ur og geröi hann æran, áður en
fimm ár voru liöin frá brúðkaup-
inu. Þann 4. maí 1860 var Fair á
gangi I Washington Street I San
Francisco ásamt vini sínum
lækninum Murphy, sem sagði slð-
ar svo frá „Fair var I miklu upp-
námi.
Hann kallaöi upp yfir sig: Konan
mln er mér ótrú! Hún er djöful-
leg! Svo tók hann byssu upp úr
vasa slnum og skaut kúlu gegnum
höfuðiö á sér”. Laura erfði dálag-
lega fúlgu. Hún var orðin tuttugu
og fimm ára og fór nú ásamt
móður sinni, sem aldrei vék frá
henni og Catherine litlu til Virg-
inia City. Þar opnaði hún gistihús
og matsölustað og lék flna ekkju
frá Suðurrikjunum og gestirnir
lutu henni.
Virginia City var villt borg og
synti I gulli. Ibúarnir voru aðeins
10.000, en þar voru átta hótel, niu
veitingahús, þrjátlu og átta barir
og þrjátiu og sjö námur. Silfur-
málmurinn var fluttur til hafn-
anna I Kaliforníu og þaðan komu
vagnarnir hlaðnir viský, bjór,
timbri, vélarhlutum, manséttu-
hnöppum, klæðnaöi, kaviar og
kampavlnl I borgarastyrjöldinni
kostuðu silfurnámurnar i Virg-
inia City heri Norðurrikjaraanna.
í miöju borgarastriðinu lét
Laura til sln taka. I hóteli hennar
rak Dale nokkur tízkuverzlun og
þann 4. júll 1863 vildi hann halda
upp á daginn meö þvi að draga
Norðurríkjafánann að húni.
Laura var ekki á þvi að flagga
meö Norðurríkjamönnum og
hugðist skera á flagglínuna með
hnifi. Dale reyndi að hindra hana,
en þá stakk hún hann I handlegg-
inn með hnífnum.
Elskhuginn flýði frá
Virginia City.
„Ég skrámaði hann bara smá-
vegis”, sagði Laura fyrir réttin-
um. En Dale var reyndar meö
stórt sár á handleggnum. Verj-
andi Lauru var Alexander Critt-
enden og hann sagði það óhugs-
andi, að virðuleg kona frá New
Orleans, ekkja virts málafærslu-
manns i San Francisco og nú bú-
sett I Virginia City beitti hnifi sem
vopni. Dale hefði hlaupið fyrir
hnlfinn hjá henni og Laura var
sýknuð af árásarkærunni.
Hins vegar var Dale dæmdur I
75 dollara sekt fyrir „rangar á-
kærur og illkvitnislega mann-
orösárás á virðulega konu”. Og
Laura varö ástkona Crittenden,
sem hafði varið mál hennar með
svo frábærum árangri.
Laura leit svo á, að Crittenden
yrði góöur maki. Hann var mála-
færslumaður og átti auk þess
hluta hótels I borginni. Hann var
bróöursonur Johns Crittenden
öldungadeildarþingmanns I
Washington. Crittenden var 52
ára að aldri og átti konu og börn.
Laura lagöi hart að honum að
Alexander Crittenden var ásamt
konu sinni á leiö yfir San Fran-
ciscoflóa á ferjunni, þegar Laura
skaut hann til bana, þvl að hann
vildi ekki skilja við konu sina og
giftast henni. Réttarhöldin yfir
Lauru hófust I marz 1871.
J8g
p
>n
gB ■ tmá
■ HK / m
/- jS / .'áBf

;

kona hans kaémi heim morguninn
eftir.
Kvöldið eftir fór Crittenden
með ferjunni yfir flóann til Oak-
land til þess að taka á móti konu
sinni, sem þangað kom með lest-
inni. Hjónin gengu frá brautar-
stöðinni niður að ferjunni.
Daginn eftir segir Alta Cali-
fornia svo frá: „Um leið og skipið
lagði frá, gekk svartklædd kona i
veg fyrir hjónin, dró upp skamm-
byssu og hrópaði: Þú hefur rúið
sem óð væri. Þannig endaði ásta-
sambandiö, sem öllum i San
Francisco var kunnugt um”.
í marz 1871 var Laura fyrir
rétti, vinstra megin við hana stóð
móðir hennar og hægra megin
dóttir hennar Catherine, sem þá
var orðin þrettán ára. Þann 20.
april var Laura dæmd til dauöa
og dómurinn var staöfestur I yfir-
rétti þann 28. júli. Þá gripu kon-
urnar til sinna ráða.
Fyrsta sterka kvenréttinda-
til handa Lauru. „Karlmenn hafa
I hroka slnum ýtt Lauru Fair til
hliðar sem réttlausri veru, eftir
aö þeir hafa notið holdlegs unaöar
I faðmi hennar”.
Tveir meðlimir kvenréttinda-
klúbbsins, þær frú Stanton og frú
Anthony, tóku Catherine litlu með
sér i heimsókn I fangelsið til
Lauru. A eftir sögðu konurnar frá
þvi i blöðunum, að þegar Cather-
ine sá hina dauðadæmdu móður
slna, hafi hún hrópað: „Mamma,
hefði ekki gefiö sig fram fyrr.
„Hún var dauðadæmd, svo að ég
taldi óþarft að bæta þessu við
fyrri ákærur á hendur henni”.
Kvenréttindaklúbburinn veitt-
ist hart að Oliver Frank og sagði
þessi vera siöustu örþrifaráð
karlmannanna til þess að missa
ekki kúgunaraöstöðu sina yfir
konum. Rétturinn taldi framburð
Franks vera imyndun eina.
Og Laura sneri heim 1 húsið
fagra við flóann og þangað fylgdi
banka, haföi fjölmennt þjónustu-
liö og einkaekil. Hún skildi ekki
hvernig á þvi stóð, að Crittenden
vildi ekki kvænast henni.
Slöla sumars áriö 1870 fór frú
Crittenden I heimsókn til ættingja
sinna I Washington. Laura bauö
grasekklinum I heimsókn I flna
húsið sitt og hann þáði boöið.
Þann þriðja nóvember gisti hann
hjá henni I slöasta sinn. Þau
drukku kampavln saman og
Crittenden sagði, að nú væri sam-
bandi þeirra endanlega lokið og
skilja við konu sina, en hann vék
sér undan þvi. Þá hótaöi hún hon-
um þvi, að hún skyldi gera honum
mikinn óleik. Crittenden óttaöist,
aö hún myndi á einhvern hátt
veikja traust á honum sem mála-
færslumanni og flýði skelkaöur
frá Virginia City og hélt til San
Francisco, þar sem hann þóttist
öruggur næstu þrjú árin.
Hann bjó við Ellis Street, en
skrifstofa hans var á horninu á
Taylor Street. Og Crittenden naut
lifsins I borginni i fylgd með
hverri konunni á fætur annarri og
vandséö var, hver fylgdarkvenna
hans var fegurst. En þá skaut
Laura upp kollinum. Hún gat ekki
hætt að hugsa um Crittenden.
Hún varö ástkona hans I þrjá
mánuöi. En Adam var ekki lengi I
Paradls og Crittenden tók aftur
að óttast, að samband hans við
Lauru gæti haft hinar verstu af-
leiðingar fyrir hann á viðskipta-
sviðinu. Hann gerði henni þvl
ljóst, aö hann kærði sig ekkert um
frekara samband þeirra. En
Laura var ekki á þvl að láta hann
fleygja sér eins og hverri annarri
druslu. Hún stakk skammbyssu I
töskuna sina og beið hans á horn-
inu á Ellis Street. Þegar Crittend-
en kom fyrir hornið, skaut hún á
hann, en hæföi ekki. En Crittendr
enfjölskyldan þaggaði hneykslið
niöur.
Arið 1869 hélt Crittenden, aö
hann væri laus viö Lauru, þvl að
þá giftist hún Jesse Snyder I San
Francisco. En hún skildi við hann
aftur eftir fjórar vikur. Hún
sagöi, að herra Snyder hefði mis-
boðiö sér og kallaöi sig frú Fair á
nýjan leik. Hún keypti sér snoturt
hús með útsýni yfir SanFrancisco
flóann. Hún átti 70.000 dollara 1
hérna kemur litli sólargeislinn
þinn!” Þessi setning hafði mikil
áhrif. Frú Woodhull, forseta-
frambjóöandi, hvatti allar banda-
rlskar konur til þess að taka þátt i
baráttunni fyrir Lauru. Ritstjór-
inn Emily Pitt Stevens skipulagði
mótmælagöngu gegnum San
Francisco og hrópaði: „Bjargið
systur okkar frá gálganum!”
Kaliforniskum réttaryfirvöldum
hætti að lltast á blikuna. Dóms-
oröið var ógilt og ákveðiö var að
setja nýjan rétt yfir Lauru.
Þann 24. september var Laura
sýknuð. „Hún drýgði verknaöinn i
tilfinningalegu uppnámi og vissi
ekki hvaö hún gerði”, var sagt i
ályktun kviðdómsins.
Eftir sýknunina gaf þjónn
nokkur sig fram. Hann hét Oliver
Frank og sagöi, að Lauru mætti
ekki láta lausa, þvi að hún væri af
hinu illa. Hann hafði fært henni
matinn I klefa hennar daglega og
á hverjum degi bauð Laura hon-
um peninga, ef hann vildi færa
Dwinnell lögmanni eitraða lag-
köku, en hann hafði kveðið upp
dauöadóminn yfir henni.
Þjónninn var spurður þvi hann
henni friður hópur fagnandi
kvenna. Heima beiö gamla frú
Hunt, móðir hennar.
t austurhluta Bandarikjanna
voru menn ekki eins hrifnir af
náðun Lauru. „Konur, sem berj-
ast fyrir jafnrétti, mega ekki taka
lög og rétt i sinar hendur á þenn-
an hátt”, skrifaði New York Tim-
es 1. október 1872 og blaðið tók
dæmi máli sinu til stuðnings:
„Þann 2. febrúar framdi John
Avery morö I Hackensack. Þann
8. febrúar var hann tekinn hönd-
um i New York. Þann 8. april-
voru réttarhöldin yfir honum haf-
in. Þann 10. apríl var hann fund-
inn sekur. Þann 13. aprll var hann
dæmdur til dauða og dóminum
var fullnægt þann 28. júni. Sé
miöað viö Lauru Fair höfum við
farið töluvert geyst I það að slátra
Avery”.
Og i San Francisco voru allar
konur ekki eins hrifnar af náðun
Lauru Fair. Rithöfundurinn Am-
elia Neville skrifaði: „Ég hef
enga samúð með frú Fair. Hún er
hvorki æskuglöö né sérlega falleg
— og annað hvort af þessu tvennu
veröur almennilegur moröingi aö
vera”.
mig inn aö skinninu. Siöan skaut
hún Crittenden I brjóstiö. Kentzel
skipstjóri tók konuna, sem heitir
Laura Fair, fasta. Hún hrópaði
svo að undir tók I skipinu: Hann
varð að deyja”
Crittenden dó tveimur dögum
siðar án þess að koma til meðvit-
undar. Og Alta California birti
svohljóðandi klausu: „Þegar frú
Fair var færö fregnin um dauða
Crittendens, lét hún öllum illum
látum I klefa sinum. Hún beit 1
sundur glas, sem hún hélt á og hló
hreyfingin hafði gripið um sig i
allri Ameríku. Frú Frances Rose
hélt fyrirlestra i Boston um rétt
konunnar til frjálsra ásta. Og i
New York tilkynnti frú Victoria
Woodhull, að hún hygðist bjóða
sig fram til forseta. „Bindum
endi á þá hefð, aö forsetinn verði
aö vera karlmaöur”.
Og i San Francisco tók frú Em-
ily Pitt Stevens, ritstjóri Pioneer,
mál Lauru Fair upp á arma slna.
Kvenréttindaklúbburinn hélt
fund, þar sem krafizt var frelsis
j^ATlFlCATlON BT THE j^ATIONAL Cc :
THE EIPGBI3 OF Ttt JiBlCIiII COnimi:
woooHni xcxðmu
THI •-•ITTINO IUN "
or rouncKL DidrfuxcniticMJLVT jjid
“THS S>* VM» «
Of OONhTTTCTION *L IXjL'AUTT.
—«0, ttn -
q«*iítjr of ttur * <
«:ftT* hDki S.» :« > <*«,_ .» ■ .t u,
liby
•orf |UVWClMI M >b» H-rf" 1
» 1*.«.: «.
HwsÞwr *K«w aw, w -j.*.. «
of Atwrorr 1 ÍWm .« «t
TW Omm of Um '■
\i* Cocmmímm am LW JftJlcWc, mtám
mm* ÚU
c UftDw •»»
mmtMLit touíXt »
«*ft MAftXftð bf tt »
fth'Þ tOftMHK •*«»•» ii. W
1» •«. v«uy«ft.. « 1
v* ftiftftWM tftii <>* cd • 1
. » WWJ mrs.r+ W C< »ft«i orf t>M VM
■ tím • v** * »:hbami
> vjft» ««k>vaa« >11 úm V>-%j
WM'-Íoft, iWft ft UtojftW «................
•» bo«ft at ftftiftrftLarrf út Uft* l >.t«i r
onaAmhm umU «
Iftfft^l
rm\ a
• ft«4 m uimrt
. ...... . .. ----------------- Uftttad r«ftft»«
d UMI »ftftft» * Wftftft UM7 nwrntit, km tftu 'm Uft« ntamm
• ftTftiioft o4 Um l>»^ft«»i.
Victoria Woodhull bauð sig fram
til forseta áriö 1872 og hún tók
þátt i baráttunni fyrir náðun
Lauru.
Láura Fair ólst upp I New Orle-
ans, hafnarborginni við Mexikó-
flóa. Þegar hún var nftján ára,
hafði hún tvö hjónabönd að baki. f
leit að hamingjunni fór hún vest-
i ur til San Francisco og hún var
tæpast stigin á land, þegar hún
var búin að krækja i hinn forrlka
Fair. Ævi hans lauk á þann dap-
urlega hátt, að hann hrópaði úti á
götu: „Hún er mér ótrú” og skaut
sig á eftir.
34. TBL. VIKAN 27