Vikan - 07.06.1979, Blaðsíða 35

Fimm mínútiir með ^
WILLY BREINHOLST
HARMLEIKUR í MURMANSK
Munið þið eftir ensk-
rússneska leiðangrinum sem fór
í loftbelg til norðurpólsins
1899? Þetta var hinn svonefndi
Finkelton-leiðangur. Jæja, svo
þið munið ekki eftir honum.
Þarna sjáið þið hvernig mikil
afrek falla í gleymsku og dá. Ég
hef ekki gleymt honum. Ég man
þetta meira að segja alveg eins
og það hefði gerst i gær.
Ég er Finkelton, Alexander
Finkelton, stjórnandi leið-
angursins og sá eini sem eftir
lifir af leiðangursmönnum. Það
er að segja, Ruskisnovski er
lika á lifi. En ég vissi það ekki
fyrr en ég stóð allt í einu augliti
til auglitis við hann í
vínveitingastofu í Murmansk.
Hann rak fúlskeggjað fésið beint
framan í mig og stakk byssu á
ntilli rifja mér.
Langar ykkur til að heyra
söguna?
Jæja, við ætluðum að fljúga
frá Spitsbergen yfir Franz
•lósefsland til norðurpólsins.
Loftbelgurinn var framleiddur
hr gljábornu, kínversku silki og
að utan þakinn ítölsku hamp-
neti. Dráttarlínurnar voru 800
metrar á lengd og allt vigtaði
betta 750 kiló. Nú hafið þið
fengið allar mikilvægustu
uPplýsingarnar, svo við getum
Hgt af stað.
í Murmansk fékk ég sem leið-
sögumann heimskautaveiði-
manninn Ivan Ruskisnovski,
sem þekkti þarna alla staðhætti.
Hann óð ekki í vitinu, en var
hinn mesti kraftakarl.
Við gengum um borð að
m°rgni hins 13. september 1899.
i Ég gaf skipun um að skera á
Hndfestar.
Síðan hífðum við trossurnar
'nn, belgurinn hófst á loft og
sigldi tignarlega i norðurátt. 17.
SePtember tók hann skyndilega
að tapa hæð og 18. september
Köstuðum við siðustu kjöl-
festunni mitt i íshafið. Samt hélt
helgurinn áfram að lækka sig og
i°ks náði sjórinn inn í körfuna.
Hm hádegi stóðum við í sjó og
krapa upp í mitti, selir, sæljón og
hvalir glefsuðu græðgislega til
okkar.
— Þetta er vonlaust, sagði ég.
~~ Eftir hálftíma nær sjórinn
okkur í höku og þá er úti um
okkur.
Ég fiskaði blautan eldspýtu-
stokk upp úr vasanum, tók tvær
eldspýtur og braut aðra þeirra í
tvennt. Svo faldi ég þær í hnef-
anum, eina stutta og eina langa,
og rétti hnefann að
Ruskisnovski.
— Dragðu, sagði ég.
— Það er sú langa, sagði
hann.
Nú dró ég sjálfur.
— Það er sú stutta, sagði ég.
— Um hvað erum við að
draga, spurði hann.
— Við erum að draga um
hvor okkar eigi að hoppa út í
sjóinn til selanna. Þá nær
belgurinn nógu mikilli hæð til að
komast til Franz Jósefslands
með annan okkar. Sá sem dró
löngu eldspýtuna hefur tapað.
Ruskisnovski horfði áhyggju-
fullur á eldspýtuna sína.
— Þá hef ég...
— Já, sagði ég alvarlegur í
bragði. — Þú hefur tapað.
Hann tók þessu eins og sönnu
karlmenni sæmir, þrýsti hönd
mína, sveiflaði sér yfir brúnina á
körfunni og hvarf í hafið.
— Gæfan fylgi þér, kallaði ég
á eftir honum. Mér til mikillar
ánægju hækkaði loftbelgurinn
sig um 200 metra.
Nýlega sat ég svo á þessari
vínveitingastofu i Murmansk
með drykk í hönd þegar stór,
skuggalegur og svartskeggjaður
maður í bjarnarfeldi kom
skyndilega inn úr dyrunum,
hristi af sér snjóinn og rak byssu
á milli rifja mér.
— Manstu eftir mér, sagði
hann.
— Ruskisnovski, sagði ég. —
Þér hefur þá tekist að bjarga þér.
— Já, sagði hann þunglega.
— Mig rak í land á Hvítu eyju.
Þar dvaldist ég í mörg og
einmanaleg ár, uns mér tókst að
komast hingað. Ég hef hugsað
mikið um þetta bragð þitt með
eldspýturnar.
— Hérna, sagði ég tauga-
óstyrkur. — Fáðu þér glas.
Ég ýtti vodkaglasi til hans.
— Værir þú því mótfallinn að
sýna mér þetta bragð þitt aftur,
spurði hann og þrýsti byssunni
betur á milli rifja mér.
Ég tók tvær eldspýtur, braut
aðra í tvennt og faldi þær í
hnefanum, eina langa og eina
stutta, og rétti síðan hnefann að
Ruskisnovski.
— Dragðu.
Hann dró ...
— Það er sú stutta, sagði
hann.
Ég dró hina.
— Það er sú langa, sagði ég.
— Um hvað erum við að
draga, spurði hann.
— Við erum að draga um
hvor okkar eigi að borga
vodkað, sagði ég. — Sá sem dró
þá stuttu hefur unnið.
Hann horfði með athygli á
hálfu eldspýtuna sína.
— Og það þýðir..
— Já, sagði ég. — Þú hefur
unnið.
Hann brosti svo andlitið
ljómaði og þrýsti hönd mína
innilega.
— Þú ert þá enginn svindlari,
sagði hann og tæmdi vodka-
glasið. Á minn kostnað.
23. tbl. Vlkan 35