Vikan - 07.06.1979, Blaðsíða 38

Eykur blóðrásina og örvar tíðir,
séu þær tregar.
Fennel er það mild jurt, að
fennelte er líka óhætt börnum.
ROSE HIP
t gamla daga voru katalón-
ískar mæður vanar að búa til
sultu úr þessari jurt og gefa hana
börnum sínum gegn ormasýki.
Sem betur fer tilheyrir ormasýki
liðinni tíð í hinum siðmenntaða
heimi, en enn hefur jurt þessi
fullt gildi gegn öðrum kvillum.
Hún verkar blóðhreinsandi,
er mjög styrkjandi og eykur
mótstöðuafl líkamans gegn smit-
andi sjúkdómum, eins og t.d.
inflúensu, þar sem hún er mjög
auðug af C-vítamíni. Hún er
mjög gott ráð við blæðandi
gómum og losar um iðraslím,
þannig að hún er einnig notuð
gegn niðurgangi.
Ráðlegt er að drekka einn
bolla af rósatei eftir hádegismat
og kvöldmat.
CHAMOMILE
Gott ráð við meltingar-
truflunum, vindgangi og svefn-
leysi. Dregur úr verkjum, sem
fylgja inflúensu, mígrenu fyrir
tíðir, krampa og gigtarverkjum.
Te þetta skal drekka fyrir
máltíðir.
MALVA
Til forna var malva ræktuð
sem garðplanta og lækningar-
máttur hennar mjög rómaður.
Pythagoras og lærisveinar hans
álitu að hún héldi ástríðum í
skefjum og hreinsaði bæði anda
og maga. Cicero minnist á hana í
einu af bréfum sinum og telur
sig hafa hlotið algjöra innan-
hreinsun með því að borða
stöppu af mölvu og rófum.
Horace og Martial sögðu
hana auka gáfnafarið og örva
menn til dyggða.
Nú á tímum er hún talin gott
ráð gegn kvillum í öndunar-
færum, maga, þvagfærum, við
hósta, bronkitis, astma og
hægðatregðu.
Að lokum má geta hér um
hina frægu djöflakló, en það er
rótartegund, sem kemur til
okkar alla leið frá Afríku.
Hún er talin frábært ráð við
öllum tegundum gigtar, lifrar-
nýrna- og blöðrusjúkdóma,
maga- og þarmakvillum og
hrörnunarsjúkdómum, þar sem
hún mýkir slagæðarnar.
íslenskt grasamjöl er og talið
eyða blóðfitu og því heppilegt
kransæðasjúklingum.
Við spurðum Guðmund
Oddsson hjartasérfræðing álits
á íslensku grasamjöli sem lyfi.
Hann taldi ekki vísindalega
sannað og afar hæpið að það
eyddi blóðfitu, en benti hins
vegar á að grasafæði lækkaði
yfirleitt kólestrólinnihald
blóðsins.
FEGRUNARLYFIÐ
RÓSMARÍN
Enginn veit lengur gjörla
uppskriftina að hinu fræga
„vatni drottningar Ungverja-
lands”. Það eina, sem við vitum
með vissu er, að aðaluppistaðan
var rósmarín.
Drottningin fékk þessa
uppskrift á 14. öld eftir mjög svo
dularfullum leiðum. Ýmsar
útgáfur eru til af þeirri sögu, en
þetta er sú elsta:
„Þessi uppskrift fannst í
borginni Buda í Ungverjalandi á
tímum hennar hátignar, Donnu
ísabellu, drottningar Ungverja-
lands:
Ég, Donna ísabella, drottning
Ungverjalands, 72 ára gömul,
fótfúin og þjáð af liðagigt hef í
heilt ár notað eftirfarandi upp-
skrift, sem var gefin mér af
einsetumanni, er ég hafði aldrei
augum litið. Afleiðingarnar
urðu þær, að ég hef endurheimt
heilsu mína, krafta og fegurð að
auki, sem leiddi til þess að
konungur Póllands bað um
hönd mína. Ég hafnaði
bónorðinu vegna ástar minnar á
Jesú Kristi, þar sem ég trúi því
að uppskrift þessi sé frá engli
komin:
Takið 950 grömm af vínanda,
eimuðum fjórum sinnum
(hreinn vínandi) og 660 grömm
af rósmarín. Setjið þetta í ílát
með þéttum korktappa, og látið
siðan standa í 50 klukkustundir.
Síðan er eimingu haldið áfram í
íláti með heitu vatni. Drekkið
eitt staup (4 grömm) af þessu að
morgni til einu sinni í viku með
einhverjum öðrum vökva eða
mat. Þvoið andlitið úr þessu á
hverjum morgni og nuddið
stirða limi með því.”
Rósmarín var þó löngu þekkt
jurt fyrir daga ísabellu. Róm-
verjar litu á hana sem helga jurt,
er færði þeim lifandi hamingju
og hinum dauðu frið. Þess vegna
báru þeir sveiga af rósmarín við
hátíðleg tækifæri, sérstaklega
brúðkaup, og lögðu hana
gjarnan á grafir. Þeir notuðu
hana líka sem reykelsi við trúar-
athafnir. Seinna tengdu kristnir
menn jurtina við heilaga Mariu.
Hún er sögð hafa hvílst undir
rósmarínrunna á flóttanum til
Egyptalands og þurrkað reifar
Jesúbarnsins á greinum hans.
Síðan segir þjóðsagan, að blómið
hafi tekið á sig lit himinsins og
springi út í dymbilviku. Þaðan
kemur einnig sú trú, að fólk sem
úði heimili sitt rósmarínilmi,
njóti sérstakrar verndar.
En rósmarín hefur ekki
síður verið notuð sem matar-
krydd og lyfjajurt. Hún er álitin
auka blóðrásina og notadrjúg í
baráttunni við ýmiss konar
hrörnunarsjúkdóma, og í
sárasmyrsl.
Ef fólki finnst uppskriftin
hennar ísabellu nokkuð flókin
til eftirbreytni er hér önnur
einfaldari: Leggið rósmarínblóm
í bleyti í vínanda í glerkrukku,
og gætið þess að lokið sé vel
þétt. Látið krukkuna standa í sól
í að minnsta kosti mánuð og
hristið hana oft. Síið síðan
vökvann gegnum finofinn klút.
Annars fæst bæði rósmarín-
baðvatn og rósmarínsjampó
keypt í Náttúrulækningafélags-
búðunum. Samantekt: JÞ
38 Vikan 23. tbl.