Vikan - 28.06.1979, Blaðsíða 42

Af hveiju fást
karlmenn ekki
við bamauppeldi?
Ábyrgð karlmanna á börnum hefur verið
fjárhagsleg, en ekki tilfinningaleg. Tilfinn-
ingar hafa komið í hlut kvennanna.
Uppeldi karlmanna og uppbygging
atvinnulífsins hafa ekki tekið mið af til-
finningum. Mikið hefur verið rætt og ritað
urn tvöfalt vinnuálag kvenna og togstreitu
á milli þess að eiga börn og vinna úti.
Sjónarmið karlmanna um þessi efni hafa
lítt komið fram. Spurningin um hvað börn
þýða fyrir feður sína hefur verið vanrækt.
Karlmenn — börn — tilfinningalíf
Vinnuaðstaða feðra breyttist með þróun
iðnvæðingarinnar. Þegar feður fóru að
vinna i verksmiðjum og skrifstofum minnk-
uðu tengsl þeirra við börnin. Börnin urðu
verkefni konunnar. Konan var imynd
öryggis, þegar feðurnir fóru út af heimilinu,
sú sem alltaf var hægt að leita til, sú sem
alltaf átti að vera til staðar og sú sem átti að
sjá um tilfinningatengslin viðbörnin.
Feður hafa verið lítið spurðir um hvað
börn þýða fyrir þá. Nútímasamfélag hefur
á engan hátt gert ráð fyrir að feður eigi líka
að vera foreldri.
í sumum löndum, m.a. Svíþjóð, veita
menn föðurhlutverkinu æ meiri athygli.
Menn hafa m.a. komist að því að það er
bæði óæskilegt fyrir börnin og feðurna hve
lítil tengsl eru yfirleitt á milli þeirra. í kjöl-
far slíkra skoðana var farið að spyrja
feðurna sjálfa, hvað kæmi í veg fyrir að
þeir fengjust meira við barnauppeldi en
raun ber vitni. í eftirfarandi er komið inn á
nokkur atriði úr sænskri rannsókn er fjallar
um hvað karlmenn álíta að hafi komið í veg
fyrir að feður hafi verið virkir í barna-
uppeldi.
1. Ein orsök er spurning karl-
mannsins um eigin sjálfsmynd
Karlmanninunt hefur verið innrætt að
það sé ein af dyggðum karlmanns að geta
séð fyrir fjölskyldu. Þeir sem geta séð fyrir
fjölskyldu — konu og börnum — hafa
sönnun fyrir því að þeir séu fullorðnir og
hafi einhvern manndóm. Það er erfitt að
breyta þessum hugsunarhætti, ekki á yfir-
borðinu en gagnvart persónuleika karl-
mannanna sjálfra. Sjálfsmynd, þ.e.a.s.
hvernig maður lítur á sjálfan sig, er hluti af
persónuleika hvers og eins. Sjálfsmyndin
mótast að miklu leyti af því sem aðrir
ætlast til af manni og hvaða skoðun aðrir
hafa á manni. Það er ekki auðvelt fyrir
karlmann að missa þann hluta sjálfs-
myndar sinnar sem segir „þú átt að sjá um
konu og barn”, enda þótt það sé skilyrði, ef
þeir ætla einhvern tíma að kynnast börnum
sínum.
2. Feður eru oft útkeyrðir eftir
vinnudaginn
Kröfur atvinnulífsins og heimilisins eru
oft ósamræmanlegar. Vinnuaðstæður
iðnaðarsamfélagsins eru oft erfiðar og til-
breytingarlausar. Atvinnulifið krefst svo
mikils af karlmönnum og tekur ekki tillit til,
vanrækir og neitar mörgu sem er nauð-
synlegt sálrænni heilsu karlmanna. Þess
vegna eru margir þeirra ekki færir um að
inna neitt af hendi þegar heim kemur.
Þeir leita frekar eftir friði og ró á heimilinu
og vonast til að losna við þvinganir og kröf-
ur. Heimiliðverðursá staður þarsem reynt
er að slappa af og cndurnýja kraftana.
Margir karlmenn eiga enga aukakrafta af-
lögu. Það er búið að nota þá. Þeir hafa
farið í atvinnulífið. Þess vegna eru margir
karlmenn pirraðir, árásargjarnir og skap-
vondir, jregar þeir eru heima hjá sér.
Margir karlmenn hafa gaman af börnum
og vilja vera meira með þeim, en þeir eiga
erfitt með að standa sig á öllum stöðum.
Peningaáhyggjur, víxlar og afborganir
hanga sífellt yfir þeim. Sumir grípa til flösk-
unnar. Mæðurnar reyna gjarnan að koma í
veg fyrir að börnin trufli pabba þegar hann
er þreyttur, skapvondur eða fullur.