Vikan - 23.08.1979, Blaðsíða 12

Við höfum meira að segja mjög ákveðn-
ar hugmyndir um það hvernig leysa má
þetta mál. Nú stendur til að göngudeild
Flókadeildar flytji niður á Landspítala og
geðdeildin þar komist loks i gagnið. Þar
með losnar heilt hús og það viljum við fá til
að sinna neyðartilfellum. Og ekki skal
standa á okkur félögunum að leggja fram
sjálfboðavinnu við gæslu og umhirðu þess-
ara sjúklinga.
— Við vonumst fastlega til að einhverjir
fleiri séu tilbúnir að leggja máli þessu lið
eftir lestur þessarar greinar og viljum þá
benda á að símanúmer okkar eru: 66234
(Andrea) og 54383 (Sigríður).
Á þessum umræðufundi komu fram ótal
dæmi um hrikalegar aðstæður geðsjúkra
sem of langt mál yrði að rekja hér. Við
höfum því valið að taka tvö þeirra séð frá
sjónarhóli aðstandenda og eitt frá sjónar-
hóli sjúklingsins:
Guðný, 42 ára gömul, einstæð móðir 19 ára
gamallar stúlku:
Þegar ég hugsa um
framtfðina óska ég
þess oft að hún fengi
að deyja
— Dóttir mín flosnaði upp úr mennta-
skóla 16 ára gömul, strauk til Kaupmanna-
hafnar og lenti þar I eiturlyfjum. Hún kom
heim eftir tæpt ár og eftir að ég hafði haft
hana heima um tíma algjörlega sinnulausa
fór ég með hana til sálfræðings. Hann
viðurkenndi fúslega að hún væri meira en
lítið sjúk en gaf fyllilega í skyn að vanda-
mál hennar væru að meira eða minna leyti
mér að kenna. Kannski er það satt, ég hef
verið ein um uppeldi hennar og þegar litið
er til baka er auðvitað ósköp auðvelt að
finna ýmislegt sem betur hefði mátt fara.
— Það hefur ekki verið auðvelt að rísa
undir þessari sektarkennd og það er
kannski einmitt hún sem gerir hlutverk
okkar aðstandenda geðsjúkra svo gjörólíkt
hlutverki aðstandenda líkamlega sjúkra.
Sýkist maki eða barn líkamlega áttu samúð
allra, sé aftur á móti um andlegan sjúkdóm
að ræða vaknar strax sú spuming: Hvað hef
ég gert rangt? Og það jafnvel án þess að ýtt sé
undir það af sérfræðingum. Og samúð ætt-
ingja og vina er fljót að þverra þegar
sjúklingurinn fer að „ónáða” þá. Ég hafði t.d. í
nokkur ár búið með manni þegar dóttir mín
veiktist en hann yfirgaf mig af því að hann
treysti sér ekki til sambúðar með henni í
kaupbæti. Það er varla hægt að lá fólki
þessa afstöðu. Samneyti við geðsjúkling í
kasti er þvílík skelfing að hún er illskiljan-
leg öðrum en þeim sem sjálfir hafa reynt
hana. Samt er heilbrigðisþjónustu hér
þannig háttað að fái manneskja illkynjaðan
líkamlegan sjúkdóm á hún visa aðstoð
bæði frá ættingjum og læknum þar til hún
annaðhvort læknast eða deyr. Sé um geð-
sjúkdóm að ræða er í hæsta lagi hægt að
koma henni inn á spítala þar til mesta rugl-
ið bráir af henni. Síðan er hún send heim til
ættingja, ef þeir þá vilja taka við henni, eða
„í herbergi úti í bæ” þar sem hún á að sjá
um sig sjálf þó að hún sé engan veginn fær
um það. Og ábyrgðina ber enginn.
Fyrrverandi eiturlyfja-
neytandi sendur
heim með kynstrin
öll af lyfjum
— Ég ætla mér síst af öllu að gagnrýna
þá lækna sem ég hef átt samskipti við frá
því að dóttir mín veiktist. Ég dreg ekki í efa
að þeir gera jafn vel og hægt er við svo
hróplega lélegar aðstæður að það er sjálf-
sagt leitun á öðru eins í heilbrigðisþjónustu
okkar. En ég get ekki látið vera að drepa
hér á nokkur atriði sem hafa hvað mest
vakið furðu mína.
— Þrátt fyrir að vitað sé að hún var í
eiturlyfjum er hún send heim með kynstrin
öll af lyfjum sem henni er ætlað að taka inn
á eigin spýtur. Og svo er auðvitað undir
hælinn lagt hvort hún tekur þau yfirleitt
eða öll í einu. Enda hefur hvort tveggja
komið fyrir. Enginn hefur heldur af sjálfs-
dáðum hirt um að útskýra fyrir mér hvaða
lyf þetta séu, hvaða tilgangi þau þjóni eða
hugsanlegar aukaverkanir.
— Annað er hið fullkomna iðjuleysi
sjúklinganna á þeirri stofnun sem dóttir
mín hefur dvalið á. Að vísu er þeim boðið
upp á föndurtíma, utan þess er ekki um
annað að ræða en ráfa um ganga og setu-
stofu. Dóttir mín er mesti klaufi í höndun-
um og hefur lítið gaman af föndurtímun-
12 Vikan 34. tbl.