Vikan - 12.06.1980, Blaðsíða 9

Sveiflurnar í kartöfluuppskerunni í
Þykkvabænum og annars staðar á
landinu eru gifurlegar. 1 fyrra nam
uppskeran réttum 6.500 tonnum, en í
hittifyrra var hún rúmlega 13.000 tonn.
Afraksturinn minnkaði um helming frá
ári til árs. Það er þvi ekki nema eðlilegt
að Sigurður Guðnason líki þessum
búskap við happdrætti.
Manni dettur í hug að kartöflu-
bændur hljóti að horfa á eftir útsæðinu
með vonarglampa í augum, skyldi
uppskeran bregðast — eða stefnir í
góðæri?
Á leiðinni út að kartöflugarði
Sigurðar slæst Sverrir Gíslason kartöflu-
bóndi í Rimakoti með í förina. „Það eru
bjartsýnismenn sem stunda kartöflu-
rækt, en þeir eru líka harðgerir enda
þýðir ekkert að láta hugfallast þótt illa
ári,” segir Sverrir.
Erfiðleikarnir á síðasta ári sköpuðust
meðal annars af því að þegar kom fram í
miðjan maí var enn tiu stiga gaddur og
klakinn náði 60 sentimetra ofan í
jörðina í Þykkvabænum. Vaxtartíma-
bilið stendur frá miðjum maí, þegar
niðursetningu er að öllu forfallalausu
sem næst lokið, og til ágústloka en þá
hefst upptakan.
Það má því engu muna ef kartöflurn-
ar eiga áð hafa nægan tíma til að vaxa í
fulla stærð. Strax þegar jarðvegur og
hitastig leyfa hefst niðursetningin og
hún verður að ganga svo fljótt sem
kostur er, enda er það ekkert smáræðis-
magn af útsæði sem sett er niður á
nokkrum dögum í Þykkvabænum.
Þarna búa um 50 bændur sem rækta
8-12 hektara hver um sig. 1 sérhvern
hektara eru sett niður 1500 til 2000 kíló
af útsæði. Ef reiknað er með 10
Ijósm. JónAsgek
Mörg Ijón aru f veginum fyrir góðri
kartöfluuppskeru. Slœmt árferði,
plöntusjúkdómar, upptöku-
skemmdir og geymsluskemmdir —
allt getur haldist i hendur til að rýra
uppskeruna.
kartöflum i hverju kilói þá eru settar
niður allt að 12 milljónir af kartöflum á
vorin í Þykkvabænum.
Niðursetningu á kartöflum lauk um
eða eftir miðjan maí í ár. Ýmislegt
bendir til þess að uppskeran verði
fremur góð. Hafisinn er fjarri ströndum,
sjávarhiti góður og kartöflubændur láta í
ljósi bjartsýni. „Ætli maður skreppi ekki
bara i Þórskaffi í haust,” sagði Sigurður i
Háarima.
Helstu tegundir sem Þykkbæingar
rækta heita gullauga, ólafsrauður,
helga og bintje. Síðastnefnda afbrigðið
barst hingað til lands fyrir nær 25 árum
og þykir henta sérlega vel til bökunar, í
franskar kartöflur og almennt við matar-
gerð.
We/gí/-kartöflur draga nafn af
guðmóður sinni, Helgu i Unnarhollskoti
i Hrunamannahreppi. Fyrir á að giska
40 árum fann Helga eitt óvenjulegt
kartöflugras í garði sínum. Þetta gras
var frábrugðið hinum tegundunum sem
í garðinum uxu, gullauganu og
ólafsrauðinum. Síðarnefnda tegundin er
rauðleit eins og nafnið gefur til kynna en
nýja afbrigðið var Ijósrautt að lit.
Helga í Unnarholtskoti ræktaði þetta
afbrigði sitt um 20 ára skeið. en árið
1958 hætti hún búskap og þá fengu aðrir
kartöflubændur helgu-útsæði til afnota.
„Á tslandi eru ræktaðar bestu
kartöflur í heimi. Ástæðurnar eru bæði
jarðvegsgæði og hin sérstæðu veður-
skilyrði,” segir Sverrir i Rimakoti, þegar
Þykkbæingar skila á hvers manns
disk verður hins vegar afl taka
upp mefl alsjálfvirkum vélum.

1 :'VL

Traktorinn og niðursetningarvélin kosta um 10-12 miiljónir króna. Vélin opnar jarðveginn/setur niður
kartöfluútsæðið, bætir jarðveginn áburfli og lokar honum aftur. Tviburarnir og Sverrir Þór, sonur
Sverris i Rimakoti, eru þarna að undirbúa niðursetningu í siðasta hektarann.
24. tbl. Vikan 9