Vikan - 03.05.1984, Blaðsíða 17

\ i . r * i • »Harry Bökstedt
íva Vismdi fyrir almennmg
Fjórðungi
bregður til fósturs
— og kannski vel það
Þetta er ekki fyrsta tilraun Frakka til þess
aö fá meö rannsóknum á hreint að hve miklu
leyti greind einstaklings vísar til fósturs og
uppvaxtarskilyrða og aö hve miklu leyti til
upplags. Tímaritiö Science geröi fyrir
nokkrum árum grein fyrir svipuðum
rannsóknum og samanburöi á verkamanna-
börnum, sem hærri stétta fjölskyldur höfðu
ættleitt, og börnum sem fædd voru og uppalin
í þeirri stétt. Þá gengu menn úr skugga um aö
enginn munur var þar á, hvorki í náms-
árangri né í greindarmælingum.
Aö þessu sinni slá Schiff og samstarfsmenn
hans því föstu aö niðurstöður þeirra sýni að
það sé fyrst og fremst uppeldiö og umhverfið
en ekki upplagiö sem stjórnar því hvernig
barn spjarar sig í skólanum.
I þessari ályktun beinist nokkur broddur
að þeim sem hafa stundað greindarmælingar
og rannsóknir og vilja leggja alla áherslu á
mikilvægi upplagsins eða erfðanna. H.J.
Eysenck, hinn þekkti sálfræðingur í London,
hefur til dæmis haldið þeirri kenningu á lofti
að stéttamunur í nútímasamfélagi sé öllu
frekar fram kominn fyrir meðfæddan mis-
mun, í gáfum og öðru. Bandaríkjamaðurinn
Arthur Jensen telur að ytri aðstæður hafi ekki
önnur áhrif en til hindrunar, svo sem þegar
barn líður mikinn skort meðan það er í vöggu.
Þá megi auka greind þess eitthvaö með betra
atlæti síðar — en aðeins upp að því marki sem
erfðaupplag setji því. Samkvæmt því ætti
ekki aö vera unnt að auka greind barns úr
almúgastétt með því einu að koma því fyrir í
menningarlegra umhverfi.
I frægri grein, sem birtist í Harvard
Educational Rewiev 1969, benti Jensen þessi á
að ekki lægju fyrir neinar vísindalegar
rannsóknir á barnahópum þar sem greindar-
vísitalan hefði breyst. við það að þau skiptu
um umhverfi.
Af öllum sólarmerkjum að dæma ætti
skýrsla frönsku vísindamannanna, sem nú er
komin fram, að ráða bót þar á.
Munurinn á greindarvísitölu barna á hærri
og lægri samfélagsstigum er að öllu leyti af-
leiðing af mismunandi umhverfi í uppvexti.
Væru börn verkafólks alin upp við sömu skil-
yröi og bjóðast í efnaðri millistétt mundu þau
ná sama árangri í gáfnaprófum og spjara sig
jafnvel í náminu og börn sem frá upphafi áttu
heima hjá hærri stéttunum.
Þetta er niðurstaða sem hópur franskra
vísindamanna telur sig hafa fræöilegar sann-
anir fyrir. Hafa þeir starfaö að rannsóknum á
þessu í tengslum við Institut National de la
Santé et la Recherche Médicale (heilbrigðis-
og læknisrannsóknarstofnun Frakklands)
undir stjórn Michael Schiff sálfræðings.
I nýrri rannsókn, sem tímaritið Cognition
greinir frá, sýna þeir fram á að verkamanna-
börn, sem snemma hafa verið færð yfir í efn-
aðra og samfélagslega hærra sett umhverfi,
hafi vaxið aö gáfum um 15 greindarvísitölu-
stig.
Þessi umhverfisbreyting hefur áhrif þegar
barn fætt af menntunarlausri verkakonu
hefur verið ættleitt af fjölskyldu ofarlega í
millistéttum áður en það náði sex mánaða
aldri. Þessi börn hafa síöan veriö borin
saman við önnur börn sömu mæðra og uxu
upp í móöurgarði, nutu sem sé á ýmsan máta
snauðara atlætis.
Rannsóknirnar tóku til 35 ættleiddra barna
og 32 mæðra þeirra og að auki annarra barna
sem 20 af þessum mæörum höföu sjálfar alið
upp. — Börnin í báöum hópunum voru æ ofan í
æ látin ganga undir greindarpróf frá sex til
þrettán ára aldurs.
Munurinn var sláandi, eins og segir í um-
sögn Scientific American um rannsóknirnar.
Hjá ættleiddu börnunum var meðalgreindar-
vísitalan 109, þaö er að segja nánast ná-
kvæmlega sú sama og hjá öðrum börnum
hærri stétta í Frakklandi, en um það lágu
fyrir upplýsingar úr rannsóknum á landsvísu.
— En systkini þeirra og hálfsystkini, sem
alist höfðu upp á verkafólksheimilum, höföu
að meöaltali greindarvísitöluna 95, þá sömu
og mælst hefur hjá börnum fransks verka-
fólks sem ekki hefur notið menntunar.
Hættan á að ættleiddu börnin ættu í náms-
erfiðleikum, þyrftu að sitja eftir í bekk eða
njóta sérþarfatilsagnar var 75% minni en hjá
systkinum þeirra á verkamannaheimilunum.
Hjá hvorum hópi um sig voru falleinkunnir í
skólum ámóta algengar og gengur og gerist
hjá frönskum börnum í þessum stéttum.
18. tbl. Vikan 17