Vikan - 31.05.1984, Side 33

Önnur aðferðin er útdráttur með
rokgjörnum upplausnum. Þessi
aðferð er sú nýtískulegasta og
mest notuö til að gera ilmolíur úr
plöntuhlutum. Plöntum, blómum
og fleiru er fyrst blandað saman
við rokgjarna upplausn viö lágt
hitastig. Síðan er hinn rokgjarni
hluti blöndunnar látinn gufa upp
með hitun. Eftir eimun verður til
svokallaö CONCRETE sem er
lyktarsterkt vaxefni.
Ilmvatnsframleiðandinn getur
notað þessa samsetningu ef hann
vill en gæti líka viljaö endurbæta
árangurinn. Það er gert með þvi
aö blanda CONCRETE með alkó-
hóli, síöan er hrært upp í blönd-
unni og hún síuö og kæld niður.
Með því aö hita blönduna gufar
alkóhólið upp og við eimun veröur
eftir efni sem nefnt er
ABSOLUTE. Þaö er olíukennt
með mjög sterkum ilmi. Fram-
leiöandinn getur notað báðar þess-
ar aöferðir allt eftir því hvaö hann
er að reyna aö framkalla.
Þriðja aðferðin kallast
MACERATION eöa bleyting. Hún
er grundvölluð á tengslunum milli
ilmolíu og feiti sem blandast sam-
an. Talað er um bæði kalda og
volga bleytingu.
Köld bleyting er framkvæmd á
eftirfarandi máta. A innrammaðar
glerplötur er borin feiti á aðra hlið
og blómum síöan raðaö á. Feitin
dregur í sig ilminn úr blómblöðun-
um og þau eru oft endurnýjuð til
aö feitin geti dregið í sig sem
mestan ilm. Síðan er ilmurinn
fenginn úr feitinni með eimun.
Volg bleyting felst í því að blóm-
blööin eru látin bráöna í heitri olíu
sem úr veröur svokallað smyrsl.
Það er blandað meö alkóhóli og
við eimun fæst ilmolían. En þess-
ar aðferðir eru lítið notaðar núna
þar sem þær eru tímafrekar og
dýrar í framkvæmd.
Fjórða aðferðin er
EXPRESSION eöa eins konar út-
þrýsting. Hún er einkum notuö á
Suður-Italíu (CALABRIA) þar
sem mikið er ræktað af sítrónum,
appelsínum og bergamot.
I dag þekkjast um 400 mismun-
andi efni úr náttúrunni sem hægt
er að nota til ilmvatnsgerðar. Þar
sem þau eru ekki fleiri hamlar það
möguleikum framleiðenda því
hvert ilmvatn er gert úr eitt til tvö
hundruð mismunandi efnum. Og
þá koma tilbúnu efnin til sög-
unnar. Þeim er skipt í tvennt —
þaö sem í raun kemur úr náttúr-
legum efnum og úr öðrum tilbún-
um efnum. Tilbúnu efnin gefa
möguleika á meiri tilbreytni og
einnig að gera ilm sem ekki er
hægt að fá úr náttúrunni, svo sem
liljur vallarins.
Tilbúnu efnin eru þýðingarmikil
þar sem þau gefa ekki einungis
þekktar ilmtegundir heldur opna
leiðir fyrir þúsundir annarra sem
ekki finnast í náttúrunni sjálfri.
Þekkt eru í dag um 10.000
mismunandi tilbúin efni og lang-
frægast er ALDEHYDES sem
fyrst var notað árið 1921 í það
margfræga CHANEL No 5.
Samsetning ilmvatns
Sérhvert ilmvatn er samansett
á nákvæmlega sama máta — eða
meö yfirtón, undirtón og grunn-
tón.
YFIRTÓNN
Hann gefur oftast léttan og
frískandi ilm sem stundum er frá
ávöxtum — sítrónu, bergamot,
appelsínu, mandarínu, lavandel
og timian. Yfirtónninn endist
aöeins í nokkrar mínútur.
MIÐTÓNN
Við tekur miðtónninn sem endist
allt upp í 6—8 tíma. Hann gefur
oftast blómailminn frá rósum,
jasmín, geranium og fleiru.
Miðtónninn er ósjaldan nefndur
hjarta ilmvatnsins.
GRUNNTÓNN
Grunntónninn tekur viö af
miötóninum og getur náö því að
ilma dögum saman. I grunntóninn
eru efnin úr dýraríkinu notuö, til
dæmis musk og amber. Mörg efni
sem notuö eru í grunntóninn eru
þar ekki vegna ilms síns heldur
miklu fremur sem festir fyrir
samsetninguna til að koma í veg
fyrir að ilmvatnið breytist þegar
þaö gufar upp. Sérhvert efni gufar
upp með eigin hraöa.
Ilmvötn eru fáanleg i mismun-
andi styrkleikum. Þeir eru
Extrakt sem er ekta ilmvatn, Eau
de Parfum, Parfum de Toilette,
Eau de Toilette og Eau de
Cologne. Því minna sem er af ilm-
olíunni sjálfri því meira vatni er
bætt út í. Þegar mikið er af
vatninu þarf þess betur aö aðlaga
ilmolíuna til að útkoman veröi
sami ilmur og af ekta ilmvatni.
Texti: Borghildur Anna
22. tbl. Vikan 33