Vikan - 16.07.1987, Page 27

sér færni á sviði íþrótta, án þess að
venjuleg iðkun eða æfing komi til.
Þetta notfæra sovéskir íþróttamenn
sér með góðum árangri. Þeir æfa í
huganum viðbrögð sín á leikvellinum
og sjá fyrir sér sigur eða nýtt vallar-
met áður en til sjálfrar keppninnar
kemur.
Breytt sjálfsímynd
Sjálfsefjun og önnur beiting ímynd-
unaraflsins nær þó ekki tilgangi sínum
ef tilmælin, sem gefin eru, stríða í rík-
um mæli gegn sjálfsímynd einstakl-
ingsins. Hugtakið sjálfsímynd gefur til
kynna „heildarskoðun einstaklingsins
á sjálfum sér, eðli sínu, hæfileikum
og sérstöðu“. Fólk framkvæmir, stýrir
hegðun sinni og finnur til í samræmi
við ríkjandi sjálfsímynd og bregður
sjaldan út af því munstri. Persóna, sem
hefur til dæmis þá sjálfsímynd að hún
sé „of feit“ eða „hafi ekkert peninga-
vit“, getur ekki vænst þess að bæta
líkamsþyngd sína né fjárhagsstöðu
nema breyta fyrst þeirri sjálfsímynd
sem liggur til grundvallar.
Sjálfsímyndin virkar eins og hita-
stillir. Til þess að hækka hitann í
herberginu verður þú að færa hita-
stillinn til og á sama hátt er nauðsyn-
legt að endurskapa sjálfsímyndina ef
þú vilt breyta hátterni þínu eða að-
stæðum. Sjálfsímynd þín er yfnieitt
þrengri en hún þarf að vera, sést yfir
fjölmarga möguleika og mótast af tak-
markaðri nýtingu á hæfileikum
þínum.
Einstaklingar með neikvæða sjálfsí-
mynd hafa tilhneigingu til að þjást af
hugarafstöðu „fórnarlambsins“. Sam-
kvæmt skilgreiningu fói narlambsins
ákveður umhverfið að öllu leyti eigin
hegðun; maður er það sem umhverfið
hefur gert mann. Auðveldast er að
kenna foreldrum sínum, samfélaginu,
fyrri reynslu eða óréttlæti annarra um.
Enginn getur búist við að breyta sjálf-
símynd sinni fyrr en hann eða hún
hefur tekið ábyrgð á henni. Þú skap-
aðir sjálfsímyndina og þann veruleika,
sem þú lifir i. og getur umskapað hana
á ný að vild.
Hagnýtar leiðbeiningar til
breytinga
á sjálfsímyndinni
Á umliðnum árum hafa verið kynnt-
ar nokkrar hugtæknilegar aðferðir
sem miða að því að móta nýja sjálfsí-
mynd. Eitt hinna almennu skilyrða
fyrir góðum árangri í þessum æfingum
er slökun líkamans. Þegar hvíldar-
ástand líkamans hefur náðst fylgir
hugræn kyrrð sjálfkrafa í kjölfarið.
Mikilvægt er að gefa sér góðan tíma
til þess að ná dýpra stigi slökunar
áður en hinn hugræni þáttur æfingar-
innar hefst.
E
Þú leggst á gólfið og lætur fara vel
um líkamann. Þú byrjar á því að at-
huga hvort nokkurs staðar sé óþarfa
spenna eða þreyta i vöðvum líkam-
ans. Þú fylgist aðeins með spennu-
blettum líkamans án þess að „reyna“
eða ætla þér að gera líkamann slakan.
Það er nóg að upplifa spennu líkamans
og þá hverfur hún af sjálfu sér, saman-
ber orð Sigvalda Hjálmarssonar: „Hér
gildir það sama og um vatnið í tjörn-
inni: aðeins ef það er látið vera
sáldrast gruggið niðrá botn og vatnið
verður tært.“
2.
Áframhaldið felst í því að athuga sér-
staklega níu staði í líkamanum sem
mikilvægt er að séu slakir: 1. fíngur,
2. tær, 3. axlir, 4. háls, 5. kjálkar, 6.
andlitsvöðvar kringum munn og
augu, 7. hársvörður, 8. tungurætur,
9. kviður. Jógavísindin kenna að séu
þessir staðir slakir þá slakni hitt svo
að segja af sjálfu sér.
3.
Þegar þú hefur öðlast alhliða slökun-
artilfmningu hefst hinn eiginlega
æfmg. Hún er mjög einföld í eðli sínu
en að sama skapi áhrifarík. Þú sérð
fyrir þér í huganum (annaðhvort sem
upplifun eða hugsýn, nema hvort
tveggja sé) fullkomna mynd af því sem
þú vilt vera, gera og hafa; í stuttu
máli hvernig þú vilt upplifa og birta
sjálfan þig í samskiptum við umhverf-
ið og annað fólk. Þú upplifir þetta
eins og það sé þegar orðið. Síðan finn-
urðu hvernig þú rennur saman við
þessa ímynd. Imyndin og þú verða
eitt.
Efasemdamenn munu segja að þetta
ferli virki ekki en það gerir það engu
að síður.
Nýjar leiðir
í krabbameins-
lækningum
Læknahjónin Carl og Stephanie
Simonton kenna krabbameins-
sjúklingum sínum að nota ímynd-
unaraflið í viðureign sinni við
sjúkdóminn. Þau hafa skrifað bók
um aðferðir sínar og hefur árang-
urinn af starfi þeirra vakið mikla
furðu.
29. TBL VIKAN 27