Vikan - 20.02.1992, Blaðsíða 8

Krístján á fjölum Borgarleikhússins. „Þetta er algjörlega ný reynsla fyrir mig og ég hef haft gaman af
þessu.“
KRISTJÁN frh. af bls. 6
ist til Svíþjóðar. Jú, ég fór yfir fleiri girðingar,
gerðist atvinnumaður í götuspili og lagðist f
flakk með gítarinn og munnhörpuna fyrir sjö
árum. Fjölskyldan, kona og börn, fylgdi mér
að sumarlagi en ég fór víða um borgir Evrópu
og átti samleið með mörgum götulistamönnum
- látbragðsleikurum, trúðum og auðvitað hljóð-
færaleikurum. Við bjuggum f sendiferðabíl
lengst af og þetta líferni gaf góða reynslu.
Spilamennska á götuhornum er krefjandi og
erfið en lærdómsrík.
Þú verður að geta spilað svo eftir þér sé tek-
ið í götuspilinu. Fólk er ekki beinlínis komið til
að hlusta á þig og þú verður að kalla á eftirtekt
með músíkinni. Ég kynntist mörgum góðum
listamönnum á þessu músíkflakki, meðal ann-
ars Professor Washboard og Derrick „Big“
Walker, blúsara frá Bandaríkjunum sem ég lék
seinna með á götum Stokkhólms eftir að ég
kom úr útlegðinni. Það var árið 1987 og þá
stofnaði ég hljómsveitina The Grinders. í þeirri
sveit var meðal annarra vinur minn og sam-
starfsmaður Þorleifur Guðjónsson. [ hittifyrra
um vorið lá svo leiðin heim, heim til (slands.
Ég held að ég sé sæmilega dómbær á það
að hvergi er betra að vera en hér á landi, að
minnsta kosti enn sem komið er. Það er langt
frá því að allir hlutir séu í lagi hér á landi en
það er þó hægt að redda málunum og alls kon-
ar vesen er viðráðanlegt. Besta land f heimi?
Já, hví er ekki hægt að segja það? Mér finnst
það allavega og miða þá að sjálfsögðu við þá
staði þar sem ég þekki til.
Svíar eru fyrir löngu orðnir þrælar síns kerfis
og kúgaðir af reglum um allt og alla. Þar í landi
getur verið erfitt að lifa og umburðarlyndi gagn-
vart einstaklingnum er af skornum skammti.
Við hliðina á þeim erum við íslendingar frjálsir.
Það er alveg klárt."
í NÝJU HLUTVERKI í LÍFINU
Kristján fer með hlutverk í uppfærslu Leikfé-
lags Reykjavíkur á Þrúgum reiðinnar eftir
Steinbeck. Flann er höfundur tónlistar og leikur
sumpart sjálfan sig - eða hvað?
„Það má kannski segja það. Ég er með gít-
arinn og tek nokkur lög í blús- og kántrfstíl.
Auk þess leik ég undir í nokkrum leikatriðum,
svona til að undirstrika stemmninguna. Þetta
er algjörlega ný reynsla fyrir mig og ég hef
haft mjög gaman af þessu. í aðra röndina er
ástandið og tíðarandinn f verkinu ekki svo
ýkja óskyldur nútímanum. Það lyktar allt af
kreppu og þarna er fólk að bjarga sér. Það þarf
alltaf einhvern eða einhverja sem þora að
standa upp og öskra framan f tfðarandann til
að kalla á breytta tíma eða ástand. Þarna er
jarðvegurinn fyrir sameiningarkraft til að bylta
hlutunum. Auðvitað þekki ég ekki þá örvænt-
ingu sem grípur menn sem ekki eiga ofan í sig
að éta eða húsaskjól en ég get vel ímyndað
mér að leiðin í það ástand sé ekki löng, að
minnsta kosti miklu styttri en menn halda.
Sögusviðið, kreppuárin á fjórða áratugnum,
segir manni líka eða vekur upp spurningar um
það hverjir eru hinir raunverulegu fulltrúar
fólksins þegar til kastanna kemur. Stjó'rnmála-
mennirnir f dag mættu hugleiða hversu lengi
þeir mega og geta kallað sig fulltrúa fólksins.
Það eru ýmsar spurningar af þessu tagi sem
vakna þegar maður tekur þátt í verki eins og
þessu. Áður fyrr voru menn sem hvöttu til mót-
mæla eða risu upp gegn óréttlæti einfaldlega
afgreiddir sem kommúnistar og þar með gerðir
að grýlum. Þess vegna er gott að kommúnism-
inn er hruninn. Þeir sem standa upp og mót-
mæla nú og í framtíðinni verða vonandi kallað-
ir húmanistar. Það er rétta nafnið.
Annars er það eftirtektarvert að megnið af
þeirri dægurmúsík sem við heyrum í dag á sér
rætur í kreppunni á fjórða áratugnum. Þá
stóðu þessir kallar upp og sungu sína mót-
mælasöngva, götuljóðum var safnað og það
var hlustað og numið sem menn höfðu að
segja, meðal fólksins á götunni. Þetta ásamt
rokkbyltingunni á sjötta áratugnum og blóm-
legu tímabili á sjöunda áratugnum er í raun
það eina markverða sem gerst hefur í músfk-
inni á öldinni, eitthvað afgerandi á ég við. Að-
stæður á hverjum tíma buðu því líka heim. Við
bíðum eftir næstu byltingu, er það ekki?
Ég veit ekkert af hverju var hringt í mig
vegna þessa leikrits. Ég sagði Kjartani (Ragn-
arssyni leikstjóra) að ég væri enginn leikari og
hefði aldrei haldið það eða reynt að vera það
en hann gæti fengið afnot af mér svona til
reynslu. Svo verða aðrir að dæma en ég hef
fengið mitt út úr þessu. Gott samstarfsfólk, gott
leikrit, ný reynsla. Er hægt að biðja um það
betra?“
ÁFRAM VEGINN
„Annars er það útgerðin áfram í spilamennsk-
unni sem við blasir. Spila hér, spila þar, spila út
um allar trissur. Það er kraftur í bandinu og við
hyggjum á hljómleikaferð til Irlands áður en
langt um líður. Sú ferð verður ekki farin til að
slá í gegn eða eitthvað svoleiðis heldur aðeins
til að spila með írskum og fyrir íra. Kynnast
andrúmsloftinu í landinu og spilamennskunni
þar. Manni er hollt að leita út fyrir landhelgina
svona stundum, án þess að ganga með
heimsfrægðina í maganum. Maður fer bara til
að ná sér í næringu.
Jú, jú, það er ekkert til fyrirstöðu að syngja
blús á ylhýra móðurmálinu, íslenskunni. Það
verður bara að vera til þess stofnað frá byrjun
því það ræðst af yrkisefninu og þeim tilfinning-
um sem fylgja frásögninni hver hrynjandin
verður. Stuðlar og höfuðstafir hafa ákveðinn
tilgang, meðal annars til þess að muna hvað
kemur næst en að troða orðum að í texta bara
til að halda ríminu hlýtur að skekkja eða veikja
meininguna. Þó ég kunni vel að meta margt af
því sem gengur og gerist í dag held ég að ekk-
ert jafnist á við gömlu mennina, til dæmis Örn
Arnarson, Stein Steinarr, Davíð Stefánsson og
fleiri. Reyndar er það svo þegar öllu er á botn-
inn hvolft að þegar þú rífur utan af þessu allar
umbúðir kemstu alltaf að því sama - þetta er
bara músík. Það er heila málið.“ □
8 VIKAN 4.TBL. 1992