Vikan - 09.02.1993, Blaðsíða 24

„Um leió
og maöur
nær að
hrffa
áhorf-
andann er
hann
farinn aö
einbeita
sér og þaö
kostar
orku og
þrek hjá
honum.
Þetta
heitir aö
veröa hug-
fanginn og
auövitað
reynir
maöur aö
ná fram
slfkum
áhrifum."
sækja í sig veðrið. Þá virkar
það líka hvetjandi á hina
ýmsu leikhópa sem hafa verið
með nýjungar og tilraunir til
þess að gera ennþá betur.
Þetta styður allt hvað annað.
Leikhúsin eru orðin opnari
því að straumar þeir og hrær-
ingar, sem komið hafa frá
leikhópunum á undanförnum
árum, hafa skilað sér smám
saman inn í leikhúsin. Það er
mjög algengt að leikarar séu
einn dag að vinna með ein-
hverjum hópi úti í bæ og
næsta dag í einhverju stóru
leihúsanna, þess vegna ber-
ast áhrifin á milli. Aðstöðu-
munurinn er aftur móti mjög
mikill á milli óháðu hópanna
og stóru leikhúsanna. Stað-
reyndin er sú að til þess að
efla leikhúsið okkar og gera
það betra þurfum við á hverj-
um tima að eiga hópa sem
vilja prófa eitthvað nýtt og við
verðum að styðja við bakið á
þeim.“
- Nú hefur tekist samstarf
milli EGG-ieikhússins og
Þjóðleikhússins sem lagt hef-
ur til sal undir yfirstandandi
sýningu, Drög að svínasteik.
„Það er vissulega tímanna
tákn. Það er mikill munur að
fá að leika í sal sem hefur
verið sérstaklega hannaður til
þessara nota en ekki í kjöllur-
um eða uppi á háaloftum.
Með fjölgun sviða í leikhúsun-
um hafa þau verið að opna
gættir sínar fyrir hópum af
þessu tagi. Spurningin er hins
vegar sú hverjum þau hleypa
inn, hverjir eru taldir nægilega
góðir og merkilegir til þess að
verða þessa aðnjótandi. Ef
um er að ræða leikhóp sem
fer ótroðnar slóðir og reynir
hluti sem stóru atvinnuleik-
húsin færu aldrei út í þá er
spurningin sú hvort slíkur
hópur fengi inni.
Best væri ef komið væri á
fót stórum sal, leikrými, þar
sem hópar fengju að spreyta
sig án þess að nokkur þyrfti
að hafa áhyggjur af því
hversu margir áhorfendur
kæmu á sýningarnar - þarna
þyrfti ekki að vera neinn dyra-
vörður. Eðli þessarar starf-
semi þyrfti að vera þannig að
dyravörðum stæði ógn af
henni. Það eina sem skipti
máli væri að sýningin væri
unnin af einlægni. Þetta yrði
fyrst og fremst tilraunastarf-
semi. Við þurfum alltaf ein-
hverjar öfgar til þess að
brydda upp á nýjum hlutum,
við þurfum öðru hverju að
ganga of langt til þess að nýir
hlutir verði til.
Umburðarlyndi áhorfenda
hefur líka aukist með árunum.
Aftur á móti er tilhneiging hjá
leikhúsunum að halda áhorf-
endur íhaldssamari en þeir
eru. Stundum stöndum við
frammi fyrir því að áhorfendur
eru í raun og veru opnari og
framsæknari heldur en leik-
húsið. Auðvitað á þetta að
vera öfugt, leikhús sem hugs-
ar dag og nótt um leiklist á að
vera skrefi á undan áhorfend-
um og síðan hrífa þá með sér
lengra á brautina."
í GERVI ALISVÍNS
Enn einu sinni hefur Viðar
fundið leikhúsi sínu nýstárlegt
verkefni, Drög að svínasteik.
Enn á ný er hann einn á svið-
inu og nú breytir hann sér í
svín á óvenju trúverðugan
hátt.
„Þetta verk aflaði höfundi
sínum, Frakkanum Raymond
Cousse, frægðar og frama á
sínum tíma. Hann lék þá sjálf-
ur svínið og sló öll sýningar-
met með því að sýna 130
sinnum fyrir troðfullu húsi i
París. Verkið hefur síðan ver-
ið leikið út um allar jarðir í
mismunandi útgáfum. Franski
textinn býður upp á slíkt en
þar er að finna alls konar skír-
skotanir og tilvísanir í franskt
þjóðfélag og franska tungu.
Þess vegna hefur sá sem tek-
ur verkið fyrir hverju sinni
frjálsar hendur upp að vissu
marki að setja það inn í þær
aðstæður sem ríkja á hverjum
stað. í íslensku útgáfunni eru
því skírskotanir til íslensks
þjóðfélags í dag, til stjórnmál-
anna og margs sem hefur
verið að gerast hér á landi að
undanförnu. Þér finnst jafnvel
svínið tala eins og Jón Bald-
vin í sjónvarpsviðtölum og þar
fram eftir götunum. Stundum
bregður svínið fyrir sig tungu
stjórnmálamanna og í önnur
skipti fyrirlesaramáli og svo
framvegis. Hugtök á borð við
EES og GATT-samkomulagið
eru svíninu heldur ekki með
öllu ókunnug.
Áhorfendur kynnast sjónar-
horni svínsins, sem er alisvín
og lifir lífi sínu samkvæmt því.
Það sættir sig fullkomlega við
hlutskipti sitt, stríðalið í lokaðri
stíunni og verndað fyrir um-
hverfinu. Tilgangurinn með
þessu öllu er sá að í fyllingu
tímans komist svínið í sína
paradis - í lofttæmdar um-
búðir í kjötborðum stórversl-
ana. Þess vegna er svínið allt
sitt líf að passa sig að stíga
ekki feilspor. Það lýtur öllum
valdboðum en innst inni grun-
ar áhorfandann að freisting-
arnar séu stundum að yfir-
buga það. Svínið er sífellt að
reyna að gylla þessa tilveru
sína, sem í hugum margra er
mjög óæskileg, mjög þröng
og lokuð. Skírskotunin til
mannlífsins er mjög sterk.
Svínið þarf að sætta sig við
aðstæður sínar og lifir þess
vegna í blekkingum og gerir
eitt og annað til að stytta sér
stundir. Það á að fara að
slátra því þennan dag og
maður finnur dauðaangistina
undir niðri þrátt fyrir öll gleði-
lætin því það saknar þess
sem það hefur aðeins fengið
nasasjón af fyrir utan gisnar
dyr svínastíunnar."
ALDREI AFTUR?
- Ert þú einfari að eðlisfari?
„Ég hef alltaf átt erfitt með
að festast einhvers staðar. Ég
var fastráðinn tvö leikár hjá
Leikfélagi Akureyrar eftir að
ég útskrifaðist frá leiklistar-
skólanum. Það var mjög góð
byrjun fyrir mig sem leikara og
ég fékk þar góða og sam-
fellda þjálfun. Síðan hef ég átt
erfitt með að loka að mér inni
í einhverju búri. Þegar ég fæ
á tilfinninguna að verið sé að
setja mér einhverjar skorður
þá vil ég fara. Ef á að úthluta
mér einhverri skrifstofu,
launahækkun og starfslýsingu
þá fer mér að líða illa. Það er
eins og ég þurfi að hafa stjórn
á því hvað ég tek mér fyrir
hendur.
Annars er ég félagsvera þó
ekki sé nema vegna þess að
ég er tvíburi og var níu mánuði
ásamt systur minni í móður-
kviði. Strax í frumbernsku
vandist ég samfélagi við annað
fólk þó svo það hafi verið lok-
að. Enda var þetta tvíeggja líf.“
- Ætlarðu aö halda áfram á
sömu braut?
„Hver sýning er alltaf sú
síðasta og ég segi alltaf við
sjálfan mig: „Aldrei aftur,
aldrei aftur.“ Þess vegna er
enginn þrýstingur, hvorki frá
sjálfum mér né öðrum, að
halda áfram. Mér finnst sjálf-
sagt að líta á hverja sýningu
sem þá síðustu sem ég geri.
Þess vegna reyni ég ávallt að
gera mitt besta. Síðan kemur
kannski eitthvað upp á sem
verður til þess að maður setur
upp nýja sýningu en ég hleypi
ekki þeirri hugsun að meðan
ein stendur yfir - hún er leikin
upp á lif og dauða.“ □
24 VIKAN 3.TBL. 1993