Vikan - 20.04.1995, Qupperneq 13

LIKAMLEGA
ANDLEGA H
blóði. Þetta endar á því að
hann er tekinn eða þá að
eggjaleiðarinn rifnar með
miklum verkjum og innvortis
blaeðingum. Þá þarf að fram-
kvæma aðgerð.“
Á síðustu árum hefur
starfsfólk kvennadeildar
Landspítalans meðhöndlað
missir fóstur svona oft er lík-
legast um að ræða sömu or-
sökina sem endurtekur sig
hvað eftir annað. í fyrsta lagi
gæti þó verið um að ræða
einskæra óheppni ef frjóvg-
unin mislukkast alltaf.
Ástæðan getur líka verið sú
að parið sé ekki mjög frjó-
um 100 konur á ári vegna ut-
anlegsfóstra. Að undanförnu
hefur dregið úr tilvikum en
hérna áður fyrr jukust þau
hins vegar. „Maður setur ut-
anlegsfóstur í samband við
fjölgun tilfella á kynsjúkdóm-
um og bakteríusýkingum,
sem teljast ekki allar til kyn-
sjúkdóma, og móðurlífsbólg-
um sem af þeim hljótast. í
dag er minna um móðurlífs-
bólgur hjá ungum stúlkum
og konum. Og skæðir kyn-
sjúkdómar, eins og lekandi,
eru mikið á undanhaldi."
SÍENDURTEKIN
FÓSTURLÁT
Þar sem fósturlát eru al-
geng og rannsóknir dýrar er
hvert tilfelli ekki rannsakað
niður í kjölinn. Ef kona missir
hins vegar fóstur þrisvar
sinnum í röð, sem er frekar
óalgengt, er hún rannsökuð
nánar. En meira en 50% lík-
ur eru á að hún geti átt barn
seinna meir. „Þegar kona
samt en tíðni fósturláta er
hærri hjá fólki sem á við
ófrjósemi að strfða. Ekki síst
ef sæði karlsins er ekki nógu
frjósamt en þá er tíðni fóstur-
láta um þaö bil 20-25%. Þá
kemur tæknifrjóvgun til
greina sem felst í því að ná
bestu frumunum og nota
þær.“
Ástæðan fyrir síendur-
teknum fósturlátum getur
einnig tengst því að ónæm-
iskerfi móðurinnar starfar
ekki rétt. Hún getur þó farið í
meðferð sem á að hafa áhrif.
Þegar kona verður þunguð
verða miklar breytingar i
ónæmiskerfinu til að hún
geti hýst fósturvísinn. En því
má líkja við að þunguð kona
fái líffæri úr annarri mann-
eskju þvi fóstrið er annar
einstaklingur. Ef umskiptin
sem verða í ónæmiskerfinu
eru ekki eðlileg getur það
orðið til þess að líkaminn losi
sig við fóstrið eins og fram-
andi aðskotahlut." □
Séra Bragi Skúlason
segir að mörgum kon-
um finnist sem þær
hafi misst stjórn á líkaman-
um og þess vegna hafi þær
ekki getað haldið meðgöng-
unni áfram og fætt heilbrigt
barn. „Þær eru búnar að
leggja drög að framtíðinni og
búnar að tengjast ófædda
barninu tilfinningaböndum.
Þær hugsa um fóstrið sem
barn. Ég man eftir einni
móður sem lýsti þessu
þannig að eftir fósturmissinn
fannst henni hún vera ein.
Hún hafði það á tilfinning-
unni þegar hún gekk með
barnið að hún væri alltaf í
samfylgd meö öðrum aðila.
Þetta er sambærileg tilfinn-
ing og þeir finna fyrir sem
missa ungabörn. Þeir hafa
ekkert til að halda á og ala
önn fyrir." Séra Bragi segir
að þar sem flest fósturlát eigi
sér staö tiltölulega snemma
á meðgöngunni séu tilfinn-
ingatengslin samt sem áður
ekki eins mikil og siðar verð-
ur. Þrátt fyrir það er ekki úti-
lokað að mjög snemma komi
fram sterk tilfinningavið-
brögð; sérstaklega ef það er
þungun sem er búið að bíða
eftir lengi.
„Tilfinningaviðbrögðin ein-
kennast af doöa, sem stund-
um stendur yfir í töluverðan
tíma, hjálþarleysi, reiði,
ósætti. einangrun, ótta, dep-
urö og sektarkennd yfir því
að hafa kannski gert eitt-
hvað vitlaust. Þess vegna
ráðleggjum við fólki að reyna
aö fá öll þau svör sem
mögulegt er aö fá og fá nið-
urstöður úr rannsóknum.“
Séra Bragi segir að sorgar-
ferlið sé fjölbreytt þannig að
hver reynsla sé sérstök. „Við
erum líka með hóp af konum
sem missa fóstur aftur og
aftur og hjá þeim er þetta
ekki eins í hvert einasta
skipti. Þetta er heldur ekki
eitthvað sem venst eins og
sumir virðast halda. Smám
saman finnur fólk leiö til að
halda áfram aö lifa. Ef svona
erfið reynsla er tekin föstum
tökum af báðum foreldrum
getur hún oröið til að dýpka
samband þeirra. Það er hins
vegar ekkert sjálfgefið og
staðreyndin er sú aö í sam-

bandi við missi, sem tengist
börnum eða meögöngu. er
töluverð hætta á sambúöar-
slitum.
Töluverður munur er á til-
finningaupplifun konunnar
og karlsins. Það byggist á
því að karlinn er fyrst og
fremst upptekinn af líðan
konunnar. Sumum finnst það
„Tilfinn-
ingavió-
brögóin
ein-
kennast
af doóa“,
segir
séra
Bragi
Skúla-
4. TBL. 1995 VIKAN 13
FOSTURLAT