Vikan - 29.03.1999, Page 30

Texti: Jóhanna Harðardóttir
Myndir: Sigurður Ingólfsson

HundaulL
- undiirmjuk
Handverkskonan Rita í Grenigerði spinnur úr ull og vinnur ásamt
eiginmanni sínum, Páli, stórkostlega hluti úr íslensku hráefni.
Sýnishorn af verkum Ritu og Páls í
Grenigerði. Efst til vinstri sjáuin við
inniskó og skóleppa úr lambsflóka.
Halasnælda, prjónastokkur og steytill
úr birki liggja sainan. Nokkur nálhús
úr horni halla sér hvert upp að öðru
og tóbakshorn úr jurtalituðu hrein-
dýrshorni heldur jieim félagsskap.
Sokkarnir eru úr handunninni kan-
ínuull eða angóru og við sjáum líka al-
íslenska bréfahnífa úr hrútshorni.
inn, alveg sama á hverju
gengur. Þetta kunnum við
vel að meta,“ segir Rita.
Það er mikill gestagangur
á heimili þeirra hjóna og
Danir koma þangað í hóp-
um á ári hverju til að gista.
Sumir koma á hverju ein-
asta ári og stoppa lengi.
Þau hjónin hafa ekki miklar
áhyggjur af því. „Við höfum
ekkert fyrir gestunum, þeir
eru velkomnir hingað ef
þeir bjarga sér bara sjálfir.
Þetta er svo gaman. Það er
einhvern veginn þannig, að
þeir sem koma hingað einu
sinni koma aftur.“
Handverk á
veturna.
Rita og Páll selja trjá-
plöntur á sumrin en þau
hafa útbúið sælureit í ná-
grenni við Borgarnes þar
sem gestir fá að spóka sig
við tvær heimagerðar tjarnir
með fiski og fuglum. Þau
starfa svo saman að hand-
verkinu á veturna þegar
minna er að gera við bú-
störfin.
„Ég byrjaði á þessu af
nauðsyn," segir Rita. „Ég
hef alltaf haft gaman af
handverki og gerði mikið af
því að tálga í tré, en þetta
handverk sem við vinnum
að núna, kom ekki til sög-
unnar fyrr en fyrir fimm
„Ég hef spunnið hundaull
áður og mér líst Ijómandi
vel á þessa ull. Ég spann
band úr ullinni af hundun-
um okkar í föt á barnabörn-
in mín. Ég prófaði þetta
bara af gamni, en þessi ull
er svo mjúk og hlý að hún
er alveg kjörin fyrir lítil
börn. Hún er ekkert ólík
kanínuull eða angóru að
mýkt og hlýleika og miklu
sterkari en maður gæti hald-
ið. Það þarf bara að þvo
hana varlega í höndunum
svo hún togni ekki. Ég ætla
ekki að kemba
þessa ull heldur
spinna hana beint,
þá verður hún
ennþá fallegri,"
segir Rita þegar
blaðamaður kem-
ur með troðna
poka af hundahári
af íslenskum fjár-
Handspunnin ull er svolítið
misþykk og snúðurinn á
henni mun líflegri en á ull
sem spunnin er í vélum svo
prjónaplöggin verða allt
önnur útlits.
Tveir Danir kynn-
ast á Fimmvörðu-
hálsi
Rita og Páll eru bæði
dönsk að uppruna en flutt-
ust hingað til lands til að
vinna í landbúnaði. Þau
kynntust í gönguferð á
Fimmvörðuhálsi árið 1963,
urðu kærustupar og hafa
búið á íslandi síðan. Og
ekki nóg með það, þau eru
bæði handverksfólk og
vinna frábæra hluti úr
kinda- og hreindýrahornum,
ull og íslensku birki auk
þess sem Rita litar alla ull-
ina sjálf með jurtum.
„ Ég kom hingað sem
fjósamaður, en Páll var að
vinna við kartöflurækt.
Okkur líkaði svo vel að við
ákváðum að setjast hér að.
Við vorum bæði alin upp í
sveit og það var rniklu betra
að vinna sem verkafólk í
landbúnaði hér en í Dan-
mörku á þessum tíma. Hér
á Islandi var ekki nærri því
eins mikil vinnuharka og
allt annað hugarfar, - á Is-
landi gildir það viðhorf að „
allt reddast“ einhvern veg-
30 Vikan
hundi til að spinna úr. Það
eru ekki margir sem hand-
spinna ull nú orðið, og allra
síst úr hundahári!
Rita sýnir okkur hand-
spunna hundsull sem er svo
sannarlega þægileg viðkomu
og ekki eru vettlingarnir
sem prjónaðir eru úr þessari
sérstöku ull síðri, lunga-
mjúkir og með ólíkindum
hlýir.
Rita er þekkt fyrir hand-
spunnu ullina sína sem er
svo falleg að jafnvel sokkar
úr henni verða að listaverki.