Vikan - 29.03.1999, Blaðsíða 58

Leikhússpjall Svölu Arnardóttur og Arthúrs Björgvins
Hótel
Hekla
eftir Lindu
Vilhjálms-
dóttur og
Anton
Helga
Jónsson.
Leikstjóri:
Hlín Agn-
arsdóttir.
Leikarar:
Hinrik
Olafsson og
Þórey Sig-
þórsdóttir /
Kaffileik-
húsið
Ljóðið til fólksins
bS Kaffileikhúsið er ekki sérlega
henlugt sem leikhús, en það hefur
mikinn „sjarma“. Nálægðin við
áhorfendur, brak í gólffjölum og
gamalt „dótarf' upp um alla veggi
skapa ósköp vinalega stemmningu.
Þetta er eins og að líta inn hjá
gamalli frænku á sunnudegi sem
hitar fyrir mann súkkulaði.
A: Þetta er einmitt glúrin aðferð til
að færa leiklistina nær fólki; að
sýna á svona notalegum veitinga-
stað, þar sem gestir og áhorfendur
geta glatt bæði gómana og sálina á
einu bretti. Og í þessu umhverfi er
vel við hæfi að sýna leikrit eins og
Hótel Heklu, því þar
er einmitt líka verið
að gera tilraun til að
færa listina, í þessu
tilviki ljóðlistina, nær
fólki.
S: Og merkilegt
nokk; þetta tekst.
Ekki síst vegna þess
að ljóðin eru sett í
nýtt og óvenjulegt
samhengi. Höfundarnir virðast
vera að gera tilraun til að koma
nútímaljóðinu út fyrir þann þagn-
armúr sem er búið að reisa í kring-
um það. Þeir leiða áhorfendum
fyrir sjónir að viðhorf á borð við
„ég les aldrei ljóð“ eða „ljóð eiga
ekki heima í nútímasamfélagi" séu
ekkert annað en fáránlegar klisjur.
Ljóðið er þvert á móti lifandi og á
brýnt erindi til okkar, enda sprott-
ið upp úr þeim tilfinningalega jarð-
vegi sem er sameign okkar allra,
eða í það minnsta flestra.
A: Einstaka spekingur hefur jafn-
vel haldið því fram að ljóðið eigi
að vera þungamiðjan í lífi okkar.
Hótel Hekla
Þannig sagði sá frægi maður
Nietzsche á sínum tíma að ham-
ingja manns væri fólgin í því að
gera sitt eigið líf að ljóði. Og þar
átti hann ekki bara við einhverjar
sérstakar hátíðarstundir, heldur
sjálft hversdagslífið; við ætturn að
móta hverja minnstu athöfn jafn
nostursamlega og við værum að
yrkja ljóð. Hann hélt því jafnvel
fram að við ættum að byrja hvern
dag með því að fara ljóðrænum
höndum um eggið sem við borðuð-
um í morgunmat.
S: Boðskapurinn í Hótel Heklu er
kannski ekki alveg á þessum heim-
spekilegu nótum. Þar snýst málið
frekar um að leggja ljóðin í munn
fólks sem við erum ekki vön að
tengja við ljóðalestur. Með því að
gera þetta er verið að gefa ljóðinu
nýtt líf. Það dettur t.d. engum í hug
að flugfreyja byrji að fara með ljóð
í háloftunum.
A: Það er hins vegar skemmtileg
hugmynd að nota einmitt flug-
freyju í þessu samhengi, enda má
segja að fáar starfsstéttir séu „há-
fleygari“. Þess er líka skemmst að
minnast að annar höfundanna,
Linda Vilhjálmsdóttir, fékk á sín-
um tíma nokkrar sjónvarpsþulur til
að lesa ljóðin sín á sýningu á Kjar-
valsstöðum. Það var alveg sama
hugsunin sem þar bjó undir; að
koma okkur á óvart með því að
taka frasana sem við búumst við af
vörum þessara ágætu kvenna og
leggja þeim í staðinn nútímaljóð í
munn. Og ef við förum enn dýpra í
saumana á þessu, þá er þetta um
leið mikilvægur þáttur ljóðlistar-
innar sjálfrar; að búa til óvæntar og
nýstárlegar tengingar, m.ö.o. að
stokka upp þann heim sem við höf-
um fyrir augunum.
S: Þessi „uppstokkun“, eða rugl-
ingur á hlutverkum, gerir leikritið
líka mjög fyndið. Og leikstjórinn,
Hlín Agnarsdóttir, gerir sér bein-
línis far um að mjólka „húmorinn“
í verkinu. Sýningin er full af alls
kyns glettum og frískleika. Þar má
t.d. nefna atriðið þegar Tómas fær-
ir flugfreyjunni kampavín á Hótel
Heklu. Það er einstaklega fyndin
„sena“, þar sem þessi leikstjórnar-
stíll nýtur sinn hvað best.
A: Og svo að við höldum nú áfram
að hrósa leikstjóranum, þá virðist
honum (henni) hafa tekist að laða
fram það besta í leikurunum, því
bæði Hinrik og Þórey standa sig
með mikilli prýði. Þóreyju tókst
t.d. á köflum að undirstrika
„ritúalið“ í tali og fasi flugfreyj-
unnar á einstaklega skoplegan hátt.
Og Hinrik túlkaði yfirgangssaman,
en þó um leið uppburðarlítinn
mömmudrenginn, Tómas, með
skemmtilegum tilþrifum.
Draumur eða veruleiki?
S: Já, það er gaman að sjá leikara
móta hlutverk sín jafn vel í smæstu
smáatriðum og þau gera þarna.
Það skiptir öllu máli í gamanleik
eða skopstælingu að hver einasta
hreyfing og öll svipbrigði séu rétt
útfærð. Svo er líka annað sem gef-
ur sýningunni aukið gildi, en það
er leikurinn með draum og veru-
leika. Það er aldrei alveg Ijóst,
hvort um er að ræða draum eða
veruleika. Mörkin þarna á milli eru
látin vera óljós. Þetta á sér reyndar
margar fyrirmyndir í leiklistarsög-
unni, án þess að við förum nánar út
íbá sálma hér.
A: Og þar með erum við enn og
aftur komin að kviku nútímaljóðs-
ins; þar eru skilin á milli draums og
veruleika víða óljós. í því sam-
bandi nægir að nefna tímamóta-
verk á borð við „Eyðilandið“ (The
Waste Land) eftir Thomas Eliot.
Og auðvitað á þetta líka við um líf-
ið sjálft; þar eru skilin ekki alltaf
skörp á milli draums og veruleika.
Og kannski er líf okkar, þegar upp
er staðið, ekki annað en „draumur
um veruleika..." Hvað um það,
sýningin í Kaffileikhúsinu vekur
margar spurningar urn lífið og ljóð-
ið. Hún kitlar hláturtaugarnar, auk
þess að koma misfjörugum heila-
frumum í létta sveiflu. Og þá er
mikið sagt.
S: Og þar með er ekki annað eftir
en að óska öllum, sem að sýning-
unni komu, til hamingju með vel
lukkað framtak.
55 Vikan