Vikan - 10.01.1980, Blaðsíða 14

Stjórnmál
eignarréttarsinni en eignarréttur
einstaklingsins má aldrei ganga fyrir
þjóðfélagsþörfunum. Athafnafrelsi
einstaklingsins verður alltaf að vera til
stuðnings almannaheill.
„Launajöfnuður
er alger flrra,
hann næst aldrei,
á ekki að ná?
er útilokaðu
háværastar kröfur um, s.s. skóla, sjúkra-
hús og heilsugæslu. og snúa okkur þess í
staðaðarðbærum fjárfestingum.
— Á hverjum heldurðu að það myndi
bitna hvað mest?
— Ég nefni nú þessa málaflokka til
þess að hafa þetta sláandi, en ég er
fullviss um að við gætum leyst vandann
að hluta ef við frestuðum slíkum fram-
kvæmdum í 3 ár eða svo. Það myndi
bitna á okkur öllum, en við verðum að
rifa seglin — þaðer ljóst.
— Þú hefur ekki enn svarað þessu
með góðafordœmið. Fólkskilur t.d. ekki
samhengið i því að ráðherrar fái bíla-
styrki og undanþágur alls konar vegna
ef þið sýnduð einhvern árangur — þiö
eruð kosnir og ykkur er borgað fyrir að
stjórna og svo er þjóðarskútan
stjórnlaus!
— Já . . . þú átt við að það ætti að
borga okkur eftir árangri. Þú segir
nokkuð! Þá yrðum við hýrudregnir ef
við náum ekki verðbólgunni niður? En
standa ekki allir stjórnmálamenn fast á
því að þeir hafi reynt sitt besta? Er það
ekki alveg Ijóst? Elver ætti að meta
árangurinn ef taka ætti upp ákvæðis-
vinnu og iauna mönnum eftir árangri? t
raun er það þannig að slíkur dómur er
kveðinn upp í hverjum kosningum þó
ekki séu allir á einu máli um hversu óvil-
„Embættismanna-
kerfið hefur náð
algerum undirtök-
um í siglingu
þjóðarskútunnar. ’
— Hér áður fyrr var þetta allt mikln
einfaldara. Þá var jafnvægi á hlutunun1
— og ekki skipti kannski svo miklu mál'
hvort bréf var 1 eða 2 mánuði á leiðinni
Svo kom breytingin og þá urðu stjórn
Þú svaraðir þessu aldrei með góða
fordœmið sem yfirvaldið I landinu œtti
kannski að sýna þegnum sínum?
— Ef við eigum að fara að ræða um
það þá erum við komnir að því stóra
máli sem kallað er launajöfnuður. Við
getum kannski minnst á það í leiðinni?
Launajöfnuður er alger firra, hann næst
aldrei, á ekki að nást og er útilokaður.
En það sem okkur skortir er að tryggja
laun þeirra lægra launuðu, ekki aðeins
þeirra lægst launuðu heldur þeirra lægra
launuðu. Við verðum að koma í veg
fyrir vinnuþrælkun og stefna að þvi að
fólk geti lifað mannsæmandi lífi á 8
stunda vinnudegi....
— Hvað heldurðu að mörg % þjóðar-
innarsitji við það borð núna?
— Ég get ekki ímyndað mér að það sé
neinn. En það er klárt mál að við getum
ekki lifað í friði i þessu landi ef við
tryggjum ekki afkomu þeirra lægra
launuðu þannig að þeir geti notið þeirra
hlunninda sem nútímaþjóðfélag býður
upp á — ég vil kalla það að njóta lifsins
— að njóta lista. mennta og annars sem
fólk má ekki vera án. Það má vera að
auðnum sé misskipt en það breytir engu
um það að við höfum eytt um efni fram
á undanförnum árum, eytt meiru en við
höfum aflað, og á því verður að verða
breyting. Við verðum að neita okkur um
ýmislegt sem við höfum verið með hvað
þess eins að bill sé þeim nauðsynlegur I
starfi. Bill er hvort eð er nauðsynlegur í
starfiflestra landsmanna!
— Þá erum við náttúrlega komnir að
þeirri deilu sem hefur staðið og mun
standa um aldir alda, þ.e. um réttmæta
skiptingu. Ég veit að margt af því sem
gert er á æðri stöðum er ekki verjandi —
það veit ég. En um algerlega jafna'
skiptingu á þessu sviði er ekki að ræða,
slikt er út í bláinn. Hún mun ekki nást
og á ekki að nást. Ég skil nú á vissan
hátt að fólki skuli sárna þetta misrétti en
ég vil benda á hitt og það er að fólk er
ekki svo mikið að fetta fingur út í tekjur
sjómanna sem eru kannski margfaldar á
við okkar miðað við þann tima sem fer i
aðafla þeirra....
„Þá yrðum við
hýrudregnir, ef
við náum ekki
verðbólgunni
niður?”
— Ælli sjómenn fengju mikið ef þeir
fiskuðu ekkert! Fólk myndi vafalausl
ekki vera að fetta fngur út I kjör ykkar
hallur sá dómur sé. Ætti þá, eftir þessu,
að launa þingmenn Sjálfstæðisflokksins
betur en þingmenn annarra flokka
vegna þess eins að hann er stærsti
flokkur landsins? Við erum nú komnir
út á dálítið hála braut, annars er þetta
ágætis umræðuefni fyrir heimspekinga.
— Ég hlýt að mótmæla því að ekkert
hafi gerst af viti í stjórnmálum á undan-
förnum árum. Það er ekþi lengra síðan
en 1940 að varla sást peningur hér i
umferð. Síðan þá hefur okkur tekist að
breyta þvi bændaþjóðfélagi sem hér var í
eitt mesta velferðarríki heimsins. Allt
fram á sjöunda áratuginn var hér jafn-
vægi í peningamálum en siðan
hefur hallað undan fæti. Það sem hefur
gerst er að við höfum eytt meiru en við
höfum aflað og þetta er ein af aðal-
ástæðum verðbólgunnar. Við höfum
farið út á þá braut að fá lánaða peninga,
en það er eins með þjóðfélög og heimili,
ef ekki er hægt að standa í skilum þá er
lánstraustið úti og þá er annaðhvort að
draga saman seglin og reyna að saxa á
skuldina eða þá að verða gjaldþrota.
Þjóðin stendur nú frammi fyrir þessum
kosti.
málamenn þess tíma, gráskeggjaðif
öldungar, hræddir við þróunina. Þeit
skildu ekki hvað var að gerast og vildu
varpa allri ábyrgð yfir á embættiS'
mannakerfið sem beið girugt eftir því að
ná völdunum. Og embættismannakerfií
hefur svo sannarlega náð völdununt'
meira að segja svo að lýðræði okkaí
stafar hætta af. Embættismannakerfið
hefur náð algerum undirtökum í sigling1'
þjóðarskútunnar. Við, hinir þjóðkjörnU
menn, megum heita messadrengir hjá
þessum körlum. Embættismannakerfi®
er vel mennt — við þurfum að hafa vel
mennt embættismannakerfi, en að þa^
skuli deila svo og drottna, eins og ég heí
komist að raun um að það ger,r'
tekur engu tali og þessari öfugþróut1
verður að snúa við. En það er ekki von á
góðu þegar allt ætlar vitlaust að verða
þegar talað er um að fjölga verð>
ráðherrum. Embættismannavaldið er &
móti þvi og það er fráleitt að aðeins 8
manns myndi framkvæmdavaldið
komist yfir alla þá hluti sem þar þarf
gera. Ég skal segja þér hvernig þettu
gengur fyrir sig. Þegar búið er að skip3
ráðherra þá fer embættismaðurinn
hann upp í ráðuneytið sitt og setur hani1
þar við skrifborð. Siðan er byrjað ^
moka inn til hans alls kyns pappíru11!
sem hann verður að undirskrifa — bré
til karls fyrir norðan og kerlingar fyrlíi
14 ViKan 2. tbl.