Menntamál - 01.06.1940, Síða 39

MENNTAMÁL
37
nokkru nemi. Styðst sú ályktun við reynslu, sem fengizt
hefur af hliðstæðum erlendum rannsóknum, dönskum og
sænskum. Þar var í byrjun rannsakað álíka mikið lesefni
og þessi talning nær yfir, en síðar bætt við mörgum sjálf-
stæðum rannsóknum, og staðfestu þær í höfuðatriðum nið-
urstöður fyrstu rannsóknanna, en gerðu hins vegar kleift
að auka við algengustu orðmyndirnar og stækka þannig
orðaforðann, sem þeim var ætlað að vinsa úr algengu rit-
máli. Og það er einmitt í þeim tilgangi, sem nauðsynlegt
er að gerðar verði fjölþættari rannsóknir á íslenzku máli,
hliðstæðar þessari. Talning, sem ekki var stærri en þessi,
gat vitanlega ekki gripið yfir nærri alla þætti ritmálsins,
sem æskilegt hefði verið að taka með. Það ber því að líta
á hana, sem fyrsta skrefið í þessa átt, og vonandi verður
hægt að halda áfram á þeirri braut, þar til tekizt hefur að
ákveða með sæmilegu öryggi hæfilega stóran orðaforða til
æfinga við móðurmálskennslu barnaskólanna.
Hagnýtur árangur.
En nú má spyrja: Er hægt á þennan hátt að afla nokk-
urrar hagnýtrar þekkingar, sem skólunum megi að haldi
koma í starfi sínu? Hér er komið að höfuðatriði málsins.
Og áður en þessari spurningu er svarað, verður að svara
tveimur öðrum spurningum:
1. Er hægt með rannsóknum eins og þessari að ákveða
algengasta orðaforða málsins?
2. Má telja réttmætt og eðlilegt, að móðurmálskennslan
í barnaskólunum sé fyrst og fremst miðuð við það, að
börnin fái hæfilega æfingu í notkun algengs máls?
Fyrri spurningunni er í raun og veru áður svarað (sbr.
bls. 20), og tel ég, að niðurstöður rannsóknarinnar hafi
gefið við henni fullnægjandi jákvætt svar. Um þá síðari
vil ég fyrst segja það, að ég hefi ekki komið auga á