Menntamál - 01.06.1940, Síða 41

MENNTAMÁL
39
Gerum ráð fyrir, að allur orðaforði barns væri álíka
mikill og öll framangreind talning nær yfir, og að það noti
orðmyndirnar í sömu hlutföllum og þar er gert. (Samkvæmt
rannsóknum Termans lætur það nærri að vera álíka orða-
fjöldi og hann telur, að 11—12 ára barn þekki.) Látum
barnið ennfremur vera eins hljóðvillt og verst getur verið
og rugla alls staðar e-i, u-ö og öfugt. Veljum nú úr 25 al-
gengustu orðmyndunum á orðalistanum þær orðmyndir,
sem barnið gæti samkvæmt þessu flaskað á. Þær eru 12
(við, en, eg, er, sem, til, ekki, um, með, þegar, eru, upp).
samanlögð tíðni þeirra samkvæmt orðalistanum er nærri
13 þús., eða 12—13% af allri talningunni. Tökum síðan
barnið og kennum því réttan framburð og rithátt þessara
orðmynda. Hvað hefur nú áunnizt? Sé það mælt í tölum,
talar og ritar barnið 12—13% réttara en áður, og það eftir
að hafa lagfært meðferð sína á aðeins 12 orðmyndum.
Dæmi þetta er að vísu tilbúið og þanið til hins ýtrasta,
en gæti þó verið raunverulegt, og jafnvel þótt gera ætti ráð
fyrir, að æfa þyrfti þannig helmingi fleiri orðmyndir, til
þess að sami árangur fengist, mættu allir aðilar vel við
una.
Nœstu skref.
Margt fleira mætti nefna, sem styður þetta beint eða
óbeint, en þetta mun nægja til þess að sýna, hvað meðferð
algengustu orðmyndanna er veigamikið atriði í móðurmáls-
kunnáttu barna yfirleitt. Hitt er augljóst, að þær eru ekki
og eiga ekki að vera lokatakmark, til þess eru þær of fá-
skrúðugur orðaforði (nema ef vera skyldi fyrir mjög treg-
gáfuð börn), heldur braut, sem fara verður, sú stytzta,
sem að takmarkinu liggur, og því fyrr og greiðlegar, sem
gengur að fara hana, því betri árangurs má vænta.
Samhliða því, sem þessar algengu orðmyndir eru æfðar,
verður einnig að leggja áherzlu á að auka orðaforða og
glæða málsmekk barnanna, eftir því sem þroski þeirra og