Menntamál - 01.10.1953, Síða 31

MENNTAMÁL
97
1. stóraukna aðsókn að framhaldsnámi,
2. fábreytilega námstilhögun í unglinga- og gagnfræða-
skólum,
3. algert sambandsleysi milli almennra framhaldsskóla
annars vegar og sérskóla og æðri skóla hins vegar.
Þessum verkefnum þurfti milliþinganefnd í skólamál-
um að gera skil. Skulu nú rakin og rædd nokkur höfuð-
atriði úr tillögum hennar.
SKÓLASKYLDA.
Eitt fyrsta mál, sem nefndin þurfti að ráða fram úr,
var, hvort skólaskylda skyldi lengd eða ekki. Um það
efni voru skólastjórum og skólanefndum um land allt
sendar fyrirspurnir. Voru þessir aðilar að miklum meiri-
hluta því meðmæltir að lengja skólaskylduna. Það var
sem sé mjög almennur dómur þeirra manna, sem mesta
reynslu höfðu í þessum efnum, að sú ráðstöfun væri
tímabær.
Til skólaskyldu liggja einkum tvenn rök, vita önnur að
þjóðfélagi en hin að einstaklingum. Skólaskyldu er ætlað
að tryggja lágmarksfræðslu þegnanna þannig, að þjóð-
félagið eigi hverju sinni völ á nægilega mörgu starfhæfu
fólki. Viðurkennt er sem staðreynd í menningarlöndum,
að því betur sem búið er að almennri uppfræðslu þeim
mun betur nýtist þjóðfélögunum starfskraftar þegna
sinna. Attlee, fyrrverandi forsætisráðherra Breta, rök-
studdi 10 ára skólaskyldu þar í landi með þeim orðum,
að Bretar væru fámenn þjóð og þeim yrði því að nýtast
kraftar hvers einstaklings sem bezt. í áliti því, sem fylgdi
sænska frumvarpinu um sama efni, var sagt, að sænsku
atvinnulífi hafi fram að þessu nægt 7 ára skólaskylda,
nú nægði ekki minna en 9 ár.
Þau rök, sem að einstaklingunum snúa, eru dálítið ann-
ars eðlis. Segja má, að ekki muni þjóðfélagið, þótt fá-