Menntamál - 01.10.1953, Blaðsíða 32

98
MENNTAMÁL
einir unglingar fari varhluta af fræSslu og sé því ekki
ástæða til að fást um þá, þegar meginþorrinn sæki skóla
án allra lagafyrirmæla. En á það er að líta, að vanræksla
um uppfræðslu er þeim, sem hún bitnar á, mikill hnekk-
ir, getur jafnvel bannað þeim flestar bjargir, svipað og
örorka. Nú á tímum þykir skylt að vernda unglinga gegn
þess konar böli. Skólaskyldan er því öðrum þræði vernd-
arlöggjöf, en ekki nauðung eða þrældómsmerki eins og
misvitrir menn láta stundum í veðri vaka.
Nú er að vísu ekki til neinn æðsti dómur í því máli,
bvað sé hæfilega löng skólaskylda í hverju þjóðfélagi.
Með þjóðum, sem við teljum okkur skyldastar að menn-
ingu, tekur hún yfir 7—10 ár. Hér er hún 8 ár. En þess
ber að gæta, að það er sízt lengri skólaskylda en 7 ára
skólaskylda í nágrannalöndunum, þar eð árlegur skóla-
tími er þar alls staðar miklu lengri. Miðað við þessi lönd
er íslenzk skólaskylda í stytzta lagi. Brezk skólaskylda
er t. d. röskum þriðjungi lengri.
Þeirri röksemd er oft haldið fram gegn lengingu skóla-
skyldunnar, að fjöldi unglinga sé þannig af guði gerður,
að tilgangslaust sé að láta þá stunda skólanám. Þessi rök-
semd gæti ekki síður átt við öll skólaskylduárin en þetta
eina, sem við bættist. Ef eftir henni væri farið, ættum
við að hætta við það strit og stríð að reyna að kenna öll-
um andlega heilbrigðum börnum að lesa og skrifa, að
ekki sé nefnt að reikna. Er þó óhætt að fullyrða, að náms-
árangur er sjaldan meiri á einum vetri en síðasta skóla-
skylduárið.
Annars er það að minni hyggju varhugaverð skoðun
að ætla, að þjóðfélagið geti látið sér í léttu rúmi liggja
uppeldi þeirra barna og unglinga, sem minnsta hæfileika
hafa til náms. Hitt er sönnu nær, að þar sé því að sumu
leyti mestur vandi á höndum. Það er létt verk að hafa
námstregðu þessa fólks í flimtingum, hitt er torveldara
að veita því þá handleiðslu, sem til þess þarf að gera það