Heima er bezt - 01.02.1959, Side 14

DR. BERNHARD GRZIMEK:
ÚR MYRKVIÐUM AFRÍKU
Framhald.
Efstu merkin voru í seilingarhæð okkar, eða rúmlega
það, en þess skal minnst, að merki þessi eru ekki eftir
bakið á fílunum, heldur síður þeirra, svo þeir eru sjálfir
miklu hærri. Yfir rætur og fallna trjáboli, 3—4 feta háa,
höfðu fílarnir stiklað, án þess að ryðja þeim til hliðar,
og hlutum við okkur til sárrar gremju að fylgja dæmi
þeirra.
Við þurftum ekki að gera okkur far um að forðast
hávaða, því að þrátt fyrir allt gera fílarnir meiri háreysti
en svo, að þeir myndu heyra til okkar. Öðru máli gegndi
með lyktina. Inni í skóginum er allsendis ómögulegt að
vita með vissu, hvemig vindinn leggur. Við fylgdum
ráði, sem gamall veiðimaður hafði gefið okkur, og bár-
um ætíð kornhismi í vösunum. Það er svo létt, að það
fýkur undan hinum minnsta andvara. Með því að taka
ögn af því milli fingranna og láta það síðan falla, mátti
sjá ef einhver blær var og hvert hann lagði. Fílarnir
yoru ekki á flótta, en við hugsuðum að þeir myndu
leita að venju sinni alllangt inn í skóginn, og því eltum
við þá eins hratt og við gátum, en kalla mátti að fíla-
troðningarnir væru sæmilega greiðfærir.
Við komum að gömlu tré, þar sem moldinni hafði
sýnilega verið rótað upp. Þarna hafði einhver fílanna
auðsæilega hvílt sig. Greinileg merki sáust á allmörgum
trjám eftir það, að hann hafði gætt sér á laufi þeirra, og
heilmargar taðhrúgur, sumar gamlar, lágu þar á víð og
dreif. Það var Ijóst, að fíllinn undi þessum stað, og að
hann kæmi þar að staðaldri. Eitt ungt tré hafði hann
rifið upp með rótum og hirt vandlega af því allt laufið.
Rétt á eftir heyrðum við að fílarnir voru þarna á
ferðinni. Greinar brotnuðu og trjátoppar svignuðu og
sveifluðust, og brátt heyrðum við hið sérkennilega
rymjandi búkhljóð þeirra. Hljóðin voru bæði fram-
undan og fyrir aftan okkur. Við virtumst þannig vera
komnir inn í miðjan hópinn. Nú var spurningin, mund-
um við ná mynd af þeim? Við settumst og héldum
vopnum okkar, myndavélum og leifturljósum, reiðu-
búnum. í skugga frumskóganna er vonlaust að taka
litljósmyndir. Brakið og fótatak fílanna nálgaðist. Við
svipuðumst um eftir tré, sem við gætum klifrað upp í,
en það virtist vonlaust með öllu. Trjábolirnir voru
mikils til of gildir og sléttir neðan til, til þess að við
gætum klifrað eftir þeim. Hinsvegar er gagnslaust að
flýja undan fílum upp í grönn tré. Því að ef þeir á
annað borð eru í vígahug, þá hrista þeir tréð, þar til
maður dettur niður eða beygja það til jarðar. Jafn
fávíslegt er að reyna að flýja. Áður en maður hefir
komizt nokkra metra áleiðis, liggur hann kylliflatur,
flæktur í rótum og vafningsplöntum, og fílarnir ryðjast
yfir hann líkt og skriðdrekar.
Eftir nokkrar mínútur, sem okkur fundust eins lengi
að líða og heilar klukkustundir, sáum við kjarrið bær-
ast í hér um bil 15 metra fjarlægð. Því næst sáum við
eitthvað, sem líktist gráum, hrjúfum vegg, og þar með
var öllu lokið. Veggurinn hvarf sýn, kjarrið komst í
samt lag, en loftið var líkt og fyllt af fílaþef. Enn leið
fjórðungur stundar. Við heyrðum brak og brothljóð
hingað og þangað um skóginn, stundum nærri okkur,
en svo fjarlægðust þau aftur. Loks kom annað dýr í
ljós, nákvæmlega á sama stað og hið fyrra. Við sáum
glytta í auga, glampa af skögultönn og eyra flaksast
til. Við héldum fingrunum á loka myndavélanna, reiðu-
búnir að smella af, og biðum í ofvæni að meira kæmi í
ljós af skepnunni. En loks, þegar hausinn var í þann
veginn að hverfa, tók Mikael mynd við leifturljós. Ekki
var að sjá, að fílnum brygði hið minnsta, en við sátum
eins og á glóðum. Fílarnir héldu leiðar sinnar, og fleiri
sýndu sig ekki. Við Iögðum af stað í nýja leit, en nú
beindu engin hljóð okkur leið. Sennilega höfðu fílarnir
fundið mannaþef, og hraðað sér á brott.
Þá heyrðum við allt í einu einkennilegt þrusk að baki
okkar. Við gengum á hljóðið. Leiðin lá yfir gilskorn-
ing, þar sem við urðum að handstyrkja okkur við trjá-
rætur og steinnibbur til þess að komast upp úr honum.
Þegar yfir kom, leið ekki á löngu áður en við sáum
hvers kyns var. Hópur stórvaxinna, rófulangra apa
ruggaði sér í greinum um 200 feta hárra trjáa, og eftir
hávaðanum og látum þeirra að dæma mátti hugsa sér
að þeir væru krossbölvandi, annað hvort okkur, fílun-
um, eða hverjir öðrum. Við gátum naumast varizt hlátri.
En brátt hvarf okkur allur hlátur úr hug, er við hugðum
að ráði okkar og því, hvernig við kæmumst greiðlegast
heim aftur.
Heim aftur — það var raunar hægar sagt en gert.
Já, ekki væri annað en fylgja fílatroðningunum. Þeir
lágu beint inn í skóginn og út á sléttuna. Við reyndum
að fylgja þeim í mismunandi áttir, en vorurn engu nær.
Við vorum sýnilega villtir. Loks afréðum við að hætta
að fylgja fílaslóðunum, en reyna að fara í þá átt, sem
við héldum að plantekran lægi, en þá kom í Ijós að
54 Heima er bezt