Heima er bezt - 01.02.1959, Blaðsíða 17

fylfeingu Vestmannaeyja
tveim ræningjaforingjum á að ísland væri varnarlaust
land, þar sem mjög auðvelt væri að ræna mönnum og
fjármunum. Hitt er svo staðreynd, að um vorið 1627
útbjuggu Barbarar ránsflota til norðurhafa, en fjögur
skip hans réðust til íslandsferðar.
Saga þessi er öllum kunn og skal ég þvf ekki rekja
hana hér að neinu verulegu leyti, ófögur saga tryll-
ingslegra rána, morða og pyndinga brjálæðislegra villu-
trúarmanna, en aðeins stiklað á stóru í sögunni.
Það var 20. júní árla morguns að íbúar Grindavíkur
fengu nýstárlega heimsókn í höfnina, stórt erlent skip.
Það var ekki daglegur viðburður. í Grindavíkurhöfn
lá þá danska verzlunarskipið, skömmu komið með nauð-
synjar til landsins frá Danmörku. Hið ókunna skip lagð-
ist skammt frá verzlunarskipinu og sjósetti þá þegar bát
með tveim mönnum, og höfðu þeir tal af þeim dönsku.
Tjáðu þessir tveir, að skip þeirra væri sent af kóngin-
um í Danmörku til hvalaveiða í norðurhöfum, en hér
væru þeir komnir að fá fréttir, vatn og vistir. Menn
þessir mæltu á þýzka tungu. Fannst danska skipstjóran-
um saga þeirra harla ósennileg og grunaði þá um.
græsku. Engar vistir eða fréttir fengu þeir hjá verzlun-
arskipinu og fóru þeir yfir í skip sitt við svo búið.
í Grindavík var þá, sem annars staðar á landi hér,
danskur kaupmaður. Varð hann undrandi yfir heim-
sókn þessa stóra skips og sendi því bát frá landi með
8 mönnum til þess að fregna af skipi þessu. Ekki voru
sendimenn fyrr komnir um borð í hið okennda skip,
en þeir voru allir herteknir og í bönd færðir. Þegar nú
skipshöfn danska verzlunarskipsins sá hvað orðið var,
fór hún öll, að skipstjóranum undan teknum í land og
leitaði hælis hjá kaupmanninum. Hann sendi þa bát með
tveim mönnum, er áttu að sækja skipstjora verzlunar-
skipsins. En þá hófu ræningjarnir störf sin. Þeir sjosettu
stóran bát með 30 vopnaða menn, sem foru í danska
verzlunarskipið og hertóku það og skipstjóra þess asamt
sendimönnunum tveim. Af þessum aðgerðum var ljóst
að hverju stefndi. Þegar þeir dönsku í landi sáu hvað
verða vildi, forðuðu þeir sér, ásamt kaupmanninum,
skylduliði hans og öðru landsfólki í örugg fylgsni á
landi uppi. Ræningjarnir hófu síðan strandhögg. Fóru
þeir í land og rændu verzlunina og komust svo að býl-
inu Járngerðarstöðum, þar sem þeir hertóku fólk en
drápu annað.
Fregnin um komu ræningjanna hafði borizt fljótt í
nágrennið, og gat fólk þess vegna flúið á land upp í
örugg fylgsni. Mannrán urðu því færri þarna en ella
hefði orðið. Þó náðu ræningjamir þarna 12 íslending-
um og líklega 3 dönskum mönnum. Þegar svo ræningj-
arnir voru að fara frá Grindavík, bar þarna nálægt
danskt verzlunarskip. Það ginntu þeir til sín með því
að draga upp danska fánann og hertóku það síðan með
öllu saman.
f þann tíma sat á Bessastöðum Holger Rosenkranz
höfuðsmaður, all kunnur frá sögu þessari. Er honum
barst fregnin um ránin í Grindavík, boðaði hann þegar
til sín dönsku verzlunarskipin úr Keflavík og Hafnar-
firði, og lögðust þau á „Seyluna“, þar sem skip hans var
fyrir. Lét hann búa skipin eftir föngum til varnar, ef
ræningjarnir kæmu þar. Einnig lét hann gera virki nið-
ur við höfnina og koma þar fyrir fallbyssum og hugs-
aði til að verjast með aðstoð nokkurra íslendinga, er
voru á Bessastöðum staddir o. fl.
Ekki virtust ræningjarnir hafa minnsta beyg af skip-
unum á Seylunni, er þeir komu þarna, því þeir sigldu
beint til þeirra. Tyrkir skutu á landvirkið og það svar-
aði nokkrum skotum, en ekkert tjón mun hafa hlotizt
af þeim viðskiptum. Hins vegar mun það hafa komið
Tyrkjum mjög á óvart að skotið var á þá úr fallbyss-
um og varnir voru í landi og þeir þess vegna sagðir hafa
ætlað að snúa við. En við þá tilburði rak skip þeirra,
þ. e. a. s. aðalskipið, á grynningu svo það sat fast og
Að ofan til vinstri: Nokkur hús Brydesverzlunar og Skansinn í Vestmanna-
eyjum um siðustu aldamót. Yzt til vinstri á myndinni sest norðurkantur
Skansins. Litla húsið, sem ber þar i er Lifrarbrœðsluhúsið, nœsta hús til
hcegri er Lýsishúsið. Þar sést á austurhluta Kornhussins. Stora steinhusið
er Brydesverzlun, byggð 1883. Húsin tvö ofan bryggjunnar eru pakkhús.
Að neðan til vinstri: Raningjaskip fyrir utan höfnina i Algier.
Að ofan til hægri: Brimurð og Rœningjatangi. í fjörunni er mb. Búrfell,
sem strandaði þar 1958.
Að neðan til hægri: Scengurkonusteinn.