Æskan - 01.03.1970, Side 14

Þegar menn drekka vökva me3 vín-
anda, þröngvar nokkur hluti hans sér
gegnum magavegginn og inn f hið fín-
gerða æðakerfi, sem þar er. En meiri
hluti vínandans heldur áfram niður í
smáþarmana og sogast inn í æðakerfi
þeirra. Vínandinn berst fljótt með blóð-
inu til allra hluta líkamans. Allir vefir
(vöðvar, taugar o. s. frv.) taka til sín
vínanda í hlutfalli við það vatnsmagn,
sem f þeim er.
Samtímis reynir líkaminn að losna
við vínandann. Sumt hverfur við útönd-
unina, sumt gegnum húðina og sumt
með þvaginu. En meiri hlutinn brennur
í lifrinni. Brennslan fer fram með jöfn-
um hraða, án tillits til þess, hvort lík-
aminn hvíiist eða ekki. (Sykur brennur
hins vegar með meiri hraða við
áreynslu en hvíld.) Um það bil 7—8
grömm af vínanda eyðast við brennsl-
una á hverjum klukkutíma (0,1 g á
hverjum klukkutíma, miðað við hvert
kg af líkamsþunga mannsins). Ef mað-
ur, sem vegur 70 kíló, hefur t. d. drukk-
ið 35 g af vínanda, þarf likaminn 5
klukkustundir til þess að iosna við hin
beinu áhrif hans.
Við brennsluna myndast hiti. Það
liggur því nærri að spyrja: Er vínandinn
fæðutegund? Því er fljótsvarað: Vfn-
andinn er ekki fæðutegund i venjulegri
merkingu þess orðs.
Fæðutegundirnar hafa mörgum hlut-
verkum að gegna. Þær eiga að:
1. Flytja Ifkamanum efni, sem veita
frumum hans næringu.
2. Veita vöðvunum þann kraft, sem
nauðsynlegur er til þess að þeir
geti starfað.
3. Flalda brennslunni stöðugri, svo að
líkamshitinn sé jafnan um það bil
37 gráður á Celsíus.
Nauðsynlegustu næringarefnin eru
þessi: Eggjahvita, fita, kolvetni, stein-
efni, sölt, vítamín og vatn.
Eggjahvíta, steinefni og vatn eru
(eins konar) byggingarefni í nýjar
frumur og til viðhalds þeim eldri. Vfn-
andi kemur þar að engum notum.
Meiri hlutinn af næringarefnunum
brennur i frumum Ifkamans, sumpart
tii þess að halda líkamshitanum jöfn-
um, sumpart til þess að veita þeim
aukna orku. Vínandinn brennur ekki í
vöðvunum og veitir þeim þess vegna
ekki aukinn þrótt. Sumt af úrgangs-
efnunum getur hins vegar borizt með
blóðinu til fruma og vefja og veitt
þeim kraft. En það er mjög takmarkað,
og vínandamagn það, sem er í líkam-
anum, dregur auk þess úr starfsþrótti
og starfshæfni.
Við brennslu vínanda í lifrinni mynd-
ast hiti. En rannsóknir hafa sýnt, að
llkamshitinn lækkar um Vz til 1 gráðu
hjá mönnum, sem hafa drukkið vfn-
anda, ef þeir eru í venjulegum stofu-
hita. Ef þeir eru í kaldara umhverfi,
iækkar Ifkamshitinn meira.
Það er því fráleitt að líta á vínanda
sem næringarefni.
Hvernig verkar áfengið á líkamann?
<H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><HÍ<H!H><H><H><l<H><H><<H><HS<H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><H><t<H><H><H5
Hún mundi þá eftir súkkulaðibita, sem hún átti. Hún
rétti honum hann.
Hann sló á höndina á henni. Hann skalf af kulda.
Sigrún horfði ráðþrota á hann. Síðan fór hún úr fallegu
peysunni sinni og rétti honum.
Hann þreif hana af henni og kastaði henni langt í burtu.
Þá gekk Sigrún frá honum, kraup á jörðina, spennti
greipar og bað: ,,Góði Jesú. Þú veizt, að strákurinn á svo
bágt.“
„Rótt, rétt, Sigrún," hljómaði hin milda rödd úr hásæt-
inu. „Þetta var önnur þrautin. Og nú er aðeins þriðja
þrautin eftir. Þó að þú sért aðeins ung að árum, áttu
nú að segja okkur eitt ævintýri.“
Um leið og maðurinn f hásætinu hóf mál sitt aftur, breytt-
ist allt. Litli, guli drengurinn hvarf og allt varð sem fyrr.
Sigrún mundi vel eftir leikskólanum og góðu konunum,
sem stundum voru strangar. En alltaf gátu þær sagt börn-
unum sögur, kennt þeím að leika sér, sungið með þeim
og hjálpað, þegar þau áttu bágt.
Hún flýtti sér því að segja þeim söguna um Búkollu.
En um leið og hún lauk við söguna, breyttist allt aftur.
Allt i einu stóð hún i garðinum heima hjá sér. Allt var horf-
ið. Ekkert var eftir. Ekkert nema vasaklútur brúðunnar,
sem hún hélt á í hendinni.
Úti var glaða sólskin. Hún heyrði í lúðrasveit í fjarska.
Hún sá fána blakta við mörg hús. Nú mundi hún eftir því,
að í dag var 17. júní.
Hún hljóp nú á harða spretti inn til foreldra sinna og
sagði þeim alla söguna. Hún stökk upp í fang föður síns.
Og svo mikið brá honum, að hann datt aftur á bak niður
í stól í stofunni!
Nú urðu miklir fagnaðarfundir! En foreldrar hennar héldu
helzt, að hún hefði sofnað og dreymt þetta allt. En þá
sýndi hún þeim vasaklútinn. Og faðir hennar var alveg
undrandi. Hann hafði aldrei séð svo fallegan vasaklút áð-
ur. Hann skoðaði hann í krók og kring, og sagði svo:
„Þetta var merkilegt, Sigrún mín. Við skulum ræða bet-
ur um þetta síðar. Bezt þykir okkur að hafa fengið þig
heim aftur. Okkur þykir svo vænt um þig.“
Og Sigrúnu þótti líka vænt um foreldra sína. En þegar
hún heyrði,-að lúðrasveitin og skrúðgangan fór fram hjá
húsinu þeirra, stökk hún á fætur.
„Komdu út,“ kallaði hún til bróður síns. Svo hlupu þau
út. Þau langaði lika til þess að fagna því, að ísland var
frjálst og gott land.
Þórir S. GuSbergsson.
146