Æskan - 01.03.1970, Blaðsíða 40

ESPERANTO - ESPEKANTO - ESPERANTO
í þessLim þætti þnrfum við að
æía tvö viðskeyti og notkun (jeirra.
Hiifum þá í huga, það sem svo oft
hefur verið tekið fram áður, að nauð-
synlegt er að æia hverja setningu, Jjar
til hún er orðin alveg munntöm.
Viðskeytið ig merkir að láta eitt-
hvað verða. Dæmi: plena — íullur,
plenigi — fylla, seka — þurr, sekigi
— þurrka, dormi — sofa, dormigi —
svæfa, pendi — hanga, pendigi —
hengja.
Viðskeytið ig táknar að komast í
eitthvert ástand, verða. Dæmi: blinda
— blindur, blindigi — blindast, verða
blindur, surda — heyrnarlaus, sur-
digi — verða heyrnarlaus, laca —
þreyttur, lacigi — þreytast, plenigi
— lyllast, sekigi — þorna.
Og hér eru nokkrar setningar til
að læra utan bókar:
I.a korbo estas ))lena — karfan er
full.
Mi plenigas la korbon — ég fylli
körfuna.
La korbo plenigas — karfan fyllist.
La barelo estas malplena — tunnan
er tóm.
Mi malplenigas la barelon — ég tæmi
tunnuna.
La barelo malplenigas — tunnan
tæmist.
La pupo kusas — brúðan liggur.
Sigga kusigas la pupon — Sigga legg-
ur brúðuna fyrir.
Poste si mem kusigas — svo leggst
hún sjálf lyrir.
Mi malsekigas la koverton )>er la
lango — ég bleyti umslagið með
tungunni.
• LESKAFLI
Interparolo
(Personoj: Elsa kaj Arni)
A. Cu la korbo sur la bildo estas
plena aú malplena?
PLENA.
PLENI&AS.
PLENI&AS.
MALPLENA.
MALPLENIGA5.
MALPLENIGAS.
i«!
X
KU5A5.
KU5I&AS.
|\ V \ 'Y'-'V
KU&I&AS
PENDI&AS.
PENDI&A5.
SID AS.
5/DI&AS.
MAL5EKA.
MAL5EKI&AS.
MALSEKI&A&.
STARAS.
STARI&AS.
FLUIDO.
FLUIDIG-AS.
/ 11' >llí
FLUIDI&AS.
E. (ii estas tute plena.
A. Kio estas en la korbo?
E. En la korbo estas pomoj.
Á. Kiu plenigis la korbon?
E. La laboristo plenigis la korbon.
Mi ankaú vidas, ke la sinjoro pleni-
gas la lampon.
Á. Kiom da bareloj estas sur la
bildo?
E. Estas du bareloj. Unu staras ce
la domo, sed la alia kusas ie.
A. Kie kusas la viro?
E. l.i kusas en la lito.
Á. Kion faras la knabino?
E. Si kusigas sian pupon en la
lulilo.
Á. Jes, tion si faras. Si ankaú
kantas. Eble si kantas tiun éi 1 n 1-
kanton: (Melodio: Rí bí og blaka).
l.ulu kaj lulu
cignoj kantetas,
mi sajuigas dormi,
secl mi nur donnetas.
E. Nu, tiel. Sed éu vi vidas, kie
estas la éapelo?
Á. Jes, gi pendas sur la pendigilo.
l.a sinjoro pendigis la capelon tie.
E. Mi vidas viron, kiu skribis
multajn leterojn, kion li nun faras?
Á. Li malsekigas la kovertojn.
Baldaú li volas enjtostigi la leterojn.
Verkefni
1. Reynið nú að búa til ejnfaldar
setningar um ]>ær myndir, sent
ekki er getið um í samtalinu hér
á undan.
2. Zamenhof, höfundur esj>eranto,
tók saman allmikið málsháttasafn.
Málshætti er ekki Itægt að Jtýða
orðrétt svo vel lari. Reynið að
finna íslen/ka málshætti, sem svara
til málsháttanna hér á eftir:
Vi/ago sen kulpo, sed koro de vuþto.
(Andlit sakleysislegt, en hjarta refs.)
Monto gravedigis, muso naskigis.
(Fjall varð Jningað, mús fæddist.)
Fino bona, éio bon.a,
(Endir góður, al|t gott.)
Granda kranio, sed interne nenio.
(Stór hiifuðkúpa, en inni ekkert.)
Matena horo estas plena de oro.
(Morgunstund er full af gulli.)
• O.RÐASAFN
barelo — tunna
cigno — álft
éapelo — hattur
ée — hjá, við
172