Æskan - 01.10.1971, Blaðsíða 3

þRlÐJI ÞÁTTUR
Hinrik prins
sæfari
► inmana maður var eitt sinn á gangi um klappirnar á
syðsta odda Evrópu. Maður þessi bar svarta, víða
kápu. Hann var hávaxinn og sterklega limaður, veð-
urbitinn og sólbrenndur. Hann var svartur á hár og
skegg. Fólk, sem var á gangi um þessar slóðir og
*'0rn auga á hann, gerði krossmark fyrir sér og hraðaði sér burt.
^aður þessi virtist mjög fráhrindandi og fólk hélt, að hann stæði
' sambandi við illa anda. Ef menn tóku kjark í sig og fylgdust
betur með honum, gátu þeir séð hann standa á hæstu klöppunum
,remst á nesinu og stara út yfir Atlantshafið, þar sem brimið
Svarraði mest við klettana.
hessi maður var Hinrik prins ( Portúgal, kallaður sæfarl. Hann
Var einn merkasti siglingamaður í heimi. Ef til vill hefur hann
^arkað dýpst spor í söguna í sambandi við landafundi. Hann
*®ddist árið 1394, og ungur strákur tók hann þátt í krossferðinnl
Marokkó. í orrustunni, þegar þorgin Ceuta var tekin, sýndi hann
^kig hugrekki, svo að hann var sleginn til riddara á orrustuvell-
lnurn, eins og þá var siður. Hann fékk mörg tilboð um að taka að
°ér herstjórn, en hann vildi verða landkönnuður og sjá ókunnar
eyjar og strendur.
Hafig seiddi hann þegar í æsku með hinum endalausu víðáttum
slnu|h. Hann setti sér það mark að finna sjóleiðina til Indlands.
ann lifgi það ekki sjálfur að sjá þann draum rætast, en þegar
^erin uppgötvuðu loks sjóleiðina til Indlands, var það mikið að
Pekka óþrotlegu starfi Hinriks sæfara.
•Jm þessar mundir mátti heita, að múhameðstrúarmenn lokuðu
Pessarl leið. Þeir vildu einoka verzlunina við Indland og heimtuðu
6,knaháa tolla af öllum vörum þaðan, sem fluttar voru landleiðina.
Ve9na þessa var áríðandi að finna stytztu leiðina yfir hafið til Ind-
ands. Og Hinrik sæfarl trúði þvi statt og stöðugt, að þessi leið
v®fi finnanleg. Leiðin hlaut að liggja fyrir sunnan Afríku, en fæstir
I °f'5u nokkra trú á því, að þessi leið væri yfirleitt til. Flestir vitnuðu
Urelta landafræði Ptoiemeusar, en hann hafði haldið, að Ind-
,andshaf væri lokað innhaf. En Hinrlk studdist við landafræði
lns forna landfræðings Pomponíusar Mela, en uppdrættir hans
höfum og löndum sýndu, að hægt var að sigla suður fyrlr
nrrlku.
þ ^'nrik var landstjóri I Algerve, syðsta héraði Portúgals, og
r kom hann á fót siglingafræðistofnun og skóla. Þetta var fyrsta
°munln i þessum fræðum i landinu. Vincenthöfði, þar sem Hinrik
'sti stofnun sina og skóla, var frægur staður i þjóðsögum. Þar
^ u Quðirnir, meðan menn trúðu á marga guði, að safnast saman
kvöidin til þess að horfa á sólarlaglð. Kvöldfegurðin þarna er
mjafnanleg, þegar er sem sólin fljótl á bylgjunum áður en hún
9en9ur undir í hafinu.
í nágrenninu lét Hinrik sæfari reisa mikla skipasmiðastöð, og
hann tók að þjálfa landsmenn sína i sjómennsku, svo að þeir
gætu lagt út á Atlantshafið. En menn í Portúgal voru hræddir við
reginvíðáttur Atlantshafsins. Þetta framtak Hinriks lagði grunninn
að heimsveldi Portúgala. Þegar Hinrik hafði þjálfað sjómenn sina,
sendi hann þá í leiðangra til að kanna strendur Afríku, sem þá
voru ekki þekktar nema óljóst. Þetta gaf fljótlega góðan árangur.
Árið 1418 fundu menn hans eyjuna Porto Santo og litlu síðar
fannst eyjan Madeira. Nafnið er dregið af fögrum skógi og náttúru-
fegurð eyjarinnar, nafnið merkir skógivaxlnn staður. Þess var
ekki heldur langt að bíða, að landnemar frá Portúgal settust þar
að. Eyjan var hreinasta paradis, og i bjartsýnl landnemanna voru
fyrstu tvíburarnir, sem fæddust þarna, nefndir Adam og Eva.
Svo fóru landnemarnir að ryðja skóginn með eldi til þess að fá
landrými undir akra, en þeim tókst ekki a.ð slökkva eldana aftur.
Eldurinn logaði í sjö ár, og til ársins 1428 var eldur þessl notaður
sem vlti fyrir sjófarendur og kallaður Hinriksviti.
Rannsóknarferðir Hinriks urðu alitaf lengri og lengri meðfram
hinni óþekktu vesturströnd Afriku. Árin liðu, en ótrú manna á
þessu fyrlrtæki skapaði honum mikia erfiðleika og þessar ferðir
Hinrik prins sæfarl.