Skírnir - 01.12.1919, Page 3

Jón ThorocLdsen.
Fáir islenzkir rithöfundar hafa beturTskemt lesendum
sínum en Jón Thoroddsen. Margir hafa notið listar hans,
dáðst að eftirhermum hans, sogað i sig íslenzku-ilminn af
orðfæri hans. Enginn rithöfunda vorra á 19. og 20. öld
hefir ritað íslenzkari íslenzku en hann, hvorki
‘snillingur snillinganna®, Sveinbjörn Egilsson, Jónas Hall-
grímsson né höfundar þjóðsagna vorra, er margir skrifa
þó ósvikið íslenzkt mál. Og afstaða hans í bókmentum
vorum er hin merkilegasta. Hann má þar fortakslaust
kalla frumherja. Sveinbjörn Egilsson hefir þau áhrif með
Þýðingum sínum, kenslu og ómetanlegum tilstyrk merkis-
roann8ins Hallgríms Schevings, að móðurmál vort var rit-
að stórum fegurra og hreinna eftir daga hans en áður.
Ljóð Bjarna óg — eitikum — Jónasar hrífa svo, að síðan
var betur ort á íslandi en áður, bæði að máli, braglist og
aada. Um Jón Thoroddsen verður ekki sagt, að hann hafi
ritað skáldsögur þannig, að þær hafi verið gerðar af meiri
Þst eftir en áður að »Piltur og stúlka« og »Maður og
kona« birtust. Engin frumsamin skáldsaga hafði birzt á
v°ra tungu á undan »Pilti og stúlku*, nema sögukafli Jón-
asar, »Gfrasaferðin«, sem varð aldrei nema brot.1) Jón
') Jón Sigurös8on segir i œfisögu Jóns Thoroddsens, að „ýmsartil-
raunir hafi áður verið gerðar á voru landi til að semja skáldsögur, eftir
Þri sem tíðkast í útlöndum nú á siðari timum“ — — — en „Piltur og
stúlka“ sé hin „atkvæðamesta“, og „því er hún alment talin hin f y r s t a
ý s a g a, sem samin sé á íslenzkn“. Einhver hinn lærðasti maður i
18lenzkam bókfræðum, dr. Jón Þorkelsson, kveður ekki aðra islenzka
14