Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1906, Blaðsíða 55
ALMANAK 1906.
25
menning-arskorti upp frá því einstaklega glöggur. Skrum-
iö og skjallið út af yfirburðum íslenzkrar alþýðu var í
augum bans andstygð. Honum var ávalt um að gjöra að
skoða hvern hlut í sem allra sönnustu ljósi.
Hann komst fljótt að þeirri niðurstöðu að heíja þyrfti
viðreisn þjóðar vorrar frá rótum, ef nokkuð ætti ágengt
að verða. Heilt þjóðlíf er eigi unt að endurskapa á
skömmum tíma. Það gjörist að eins með löngum tíma,
með því að heppilegum áhrifum sé á stað hrundið.
í huga hans risu upp tvö öfl, sem hann áleit að verða
mundu öllum máttugri íslenzku þjóðlífi til viðreisnar, ef
þau að eins fengju óhindruð að beita sér. Þessi öfl voru
kristindómurinn annars vegar, en alþýðumentunin hins
vegar.
í hópi lærðra manna íslenzkra var Páll heitinn Briem
næsta einstakur aðþví, er kristilegan áhuga snerti. Hann
stóð þar æðimörgum prestinumframar. Hann hafði brenn-
andi sannfæring fyrir þvi í brjósti sér, að það væri full-
komnasta lífsskilyrði fyrir þjóð vora að vera kristin þjóð.
Alt annað, sem bent væri á henni til viðreisnar og velferð-
ar, væri í rauninni hreinasta kák. Ollu, er sagt hefir
verið hin síðustu ár til að brýna þann sannleika fyrir þjóð
vorri, var hann af hjarta samþykkur. Sjálfur var hann
sérlega vel kristinn maður og hafði unun af að hafa guðs
orð um hönd. Á helgum dögum sótti hann ávalt helgar
tíðir, bæði af þvi að þörf hjartans rak hann til þess og svo
af hinu, að hann áleit það heilaga skyldu sína að vera þar
öðrum til fyrirmyndar, nú þegar kirkjurækni má heita
í kalda kol fallin með þjóð vorri.
Eru þeir ekki teljandi embættismennirnir íslenzku í
veraldlegum stöðum, er breytt hafa að dæmi hans?
Mundi ekki kristileg trú og siðgæði standa betur að
vígi með þjóð vorri, ef æðstu embættismenn hennar heíðu