Ársrit Verkfræðingafjelags Íslands - 01.01.1914, Qupperneq 12

12
7 kg/cm2, en það yrði þó víst allt of flókið. Óvíst
tel jeg, hvort þessi grjótdrýging er hyggileg í íbúðar-
húsum, þykir líklegt að stórir steinar í veggjunum
auki heldur hitaleiðslu þeirra.
þykkt útveggja úr steinsteypu mun í einlopta
húsum — eða á efri eða efstu bæð í marglopta hús-
um — upp á styrkleikann að gera, vera nægileg
23—24 cm, ef ekki er um því stærri hús að ræða.
Þessi þykkt er ákveðin í bsmþ. okkar, en enginn
munur gerður á stórum húsum og smáum.
Erlendis mun víðast hvar — a. m. k. í öllum
þeim bæjum, sem mjer er kunnugt um — heimtuð
í minnsta lagi IV2 steins þykkt á úlveggjum (o: 35—38
cm eptir steinstærðinni). En þá er ekki að eins litið
á styrkleikann, heldur og skjól gegn kulda og úr-
komu, því að alltaf má búast við, að slagviðrisrign-
ing komist alla leið gegnum vegginn, ef hann er ein-
hlaðinn, eða þverbandssteinar ná alla leið í gegnum
hann. En ekki veit jeg til að timburveggir sjeu nú
leyfðir sem skjólveggir innan við útveggi i borgum er-
lendis, nema þá sem hrein undantekning, t. d. í ein-
býlishúsum.
Fyrirmæli bsmþ. um þykkt steypuveggja virðist
mjer því aðallega verða að miða við styrkleika og
þjettleika þeirrar steypu, sem mest yrði notuð og
Jeyfð væri, og býst jeg við að það yrði steypa 1:4:8
(— 1 : 4 : 7), og á þann veg, að tekið sje tillit til
stærðar hússins. í erlendum bsmþ. og byggingar-
lögum er veggjaþykkt miðuð við múrsteinsstærðir
og hlej'pur á hálfum steini (= 1 steinbreidd). Þetta
er eðlilegt þar, sem nál. eingöngu er byggt úr múr-
steini. Hjer er öðru máli að gegna, þar sem mönn-
um er innan handar að sníða þykkt steypuveggjanna
eptir þeim styrkleika, sem þeir þurfa að hafa; en
hann stendur í venjul. húsum að mestu leyti í beinu
hlutfalli við stærð þeirra (breidd og hæð). Virðist
mjer því beinast liggja við að fyrirmæli bsmþ. sníði
veggþykktina eftir stærð húsanna.
Nú vill svo vel til, að til eru reglur í þá átt,
viðurkenndar af reynaum byggingamönnum. Á jeg
þar aðallega við reglur Rondelets, sem liann bjó til
eptir nákvæmri mælingu mesta fjölda búsa af öllu
tagi. Reglur hans hljóða í stuttu máli svo: Hlið-
veggir húsa, sem hafa burðarvegg innanhúss, sjeu
að þykkt 7 48 af samanlagðri breidd hússins innan-
máls og bæð undir þak. þykktarmunur veggjanna
frá einni bæð til annarar verður þannig 1/.i8 hæðar-
ionar. í húsum sem engan hafa millivegginn, sje
veggþykktin breiddarinnar -j- J/.ts hæðarinnar
undir þak. — Þetta eru allt þykktar/d(/fnör7c, Rrey-
inann telur miðlungs veggi eiga að vera 3 cm þykk-
ari en þetta, og sterka veggi öðrum 3 cm þykkari.
Iíeglurnar eru miðaðar við múrsteinsveggi kalkímda.
Með hliðsjón af þessum reglum virðist auðvelt
að gera handhæg fyrirmæli um veggjaþykkt í steypu-
húsum, og hafa mætti hlutföllin svipuð, því að eptir
venjulegu verklagi hjer mun steypu 1:4:8 alls elcki
ætlandi meira burðarmagn en venjulegum tígulsteins-
múr kalklímdum. Svipuð ákvæði og um útveggi
mætti og gera um innveggi. Þykktaraukning þeirra
veggja, sem ekki eru burðarveggir, getur þó auðvitað
verið önnur og minni. Að eins hygg jeg óráðlegt að
leyfa nokkurn útvegg, sem ekki er beinlínis vatns-
heldur, þynnri en 23 cm, og svo þunnir veggir duga
ekki einir saman utan að íbúðarherbergjum. Hygg
jeg að heimla beri skjólvegg innan við þynnri út-
veggi en 32 cm (12"). — Loks ælti að reisa einhver
takmörk við lengd steypuveggja milli þverveggja úr
sama efni, t. d. að öllum jafnaði ekki yfir 10 m.
Á svipaðan hátt mætti setja reglur um járnbenta
steypu í veggjum, stigum og gólfum eða loptum. Jeg
get búizt við að steypulopt fari að verða algengari
hjer eptir. Timbur er orðið svo geysidýrt, að steypu-
lopt verður naumast dýrara, þar sem haíið milli
burðarveggja er mikið og bitar því þurfa að vera
háir, jafnvel þó að ofan á steypuna væri lagt timbur-
gólf á plönkum og fyllt undir deigulmó eða þessk.
Að öllu samtöldu' verður timburgólfið ofan á steypu
fullt eins gott og línóleum eða þess konar efni. Trje-
bitar fara aftur á móti ekki meir en svo vel í steypu-
veggjum og sízt lízt mjer á að hafa nokkrar um-
búðir um bitaendana aðrar en að karbólínbera þá.
Ekki hygg jeg að óttast þurfi »indspænding«, þó að
steypt sje utan um endana, trjeð rýrnar nægilega með
tímanum, að jeg held, til þess að sú bælta sje úti-
lokuð.
Frekara ætla jeg ekki að fara hjer út í stein-
steypuákvæði. Um trjesmíði þarf ekki að breyta
núver. bsmþ. mjög mikið. Þó held jeg ekki væri úr
vegi að miða fjarlægð gólfbita hvers frá öðrum
nokkuð við þykkt gólfborðanna, sem ofan á þá eiga
að koma.
En áður en jeg skilst við þetta mál að þessu
sinni vildi jeg taka það fram, að bsmþ. ætti frá upp-
hafi til enda að vera eftir föngum gerð svo úr garði,
að hún styddi sem mest að meiri vöndun í húsa-
gerð en opt á sjer slað, þannig að mönnum yrði
gert sem óhægast að komast upp með hroðvirkni.
Þó að svo kunni að sýnasl, sem þessu fylgi aukin
útgjöld, þá er það þó ekki nema í svip, og tel jeg
því ekki að með þessu væri farið í pvngju þeirra,
sem byggja, að þeim forspurðum. Sje þetta gert
með allri gát, er það miklu fremur lil þess að hlífa
henni við auknum útgjöldum í framtíðinni. Við-
haldsþöríin verður öllu ríkari hjer en í nágranna-
löndum okkar, og það að því skapi, sem hjer er
harðviðrasamara en þar er víðast hvar. Sje jeg ekkert
ráð hyggilegra en það, að í bsmþ. væri byggingar-
nefnd heimilað að krefjast þess, að fyrir hverju verki,
er valdsvið hennar nær til, stæði maður, sem að hennar