Alþýðublað Hafnarfjarðar - 18.12.1964, Blaðsíða 50

50
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
Óskar Jónsson:
Isfisksútflutningur
Heimsstyrjöldin síðari hófst í
september 1939, eins og kunnugt
er. Voru þá allir enskir togarar
kallaðir heim af f jarlægum miðum,
en það olli aftur fiskvöntun á enska
fiskmarkaðinum. Hækkaði fiskur
fljótt í verði vegna vöntunar og
komst í geypiverð.
Þegar stríðið skall á, var ég í
atvinnu á Siglufirði um sumar- og
haustmánuðina, en átti heima í
Hafnarfirði. Snemma í nóvember
skrapp ég suður og dvaldist í Hafn-
arfirði í nokkra daga.
Við Guðmundur Jónasson verk-
stjóri í Hafnarfirði höfðum ásamt
þrem mönnum öðrum keypt svo-
nefnda Malastöð af Útvegsbanka
íslands. Það var fiskverkunarstöð
togarafélags, sem gafst upp og var
hætt rekstri. Verkuðum við smá-
vegis af saltfiski og skreið þetta ár
á stöðinni. Sá Guðmundur um hinn
daglega rekstur í fjarveru minni.
Þegar ég dvaldi þessa daga í
Hafnarfirði, frétti ég, að E/S Súð-
in væri að fara til Grímseyjar. Datt
mér í hug. að gaman væri nú að
prófa fiskmarkaðinn þar með því
að senda út nokkur tonn af nýjum
fiski með Súðinni. Keyptum við
ýsu og þorsk í tæpa 100 kassa, ís-
uðum vel og settum um borð í
Súðina. Eg símaði sölufirma í
Grimsby og bað það að selja fisk-
inn.
Lagði nú Súðin af stað, en ekki
í neina hraðferð, heldur hægferð,
því að gangurinn var smár. Þrem
dögum síðar lagði ég af stað með
M/S Esju gömlu á leið til Siglu-
fjarðar. Var hún í strandferð og
var lengi á leiðinni. A tíunda degi
frá því að Súðin lagði frá landi,
barst mér skeyti um borð í Esju,
þegar við vorum staddir á Hólma-
vík, kl. 12 á miðnætti, um að salan
á fiskinum hefði farið fram, og
þegar ég leit á punda-upphæðina,
sá ég, að hagnaðurinn á þessari
fyrstu sendingu var 100% og vel
það.
Ég varð mjög glaður við fregn-
ina og svaf vært þá nótt um borð
í Esju, sem sigldi áleiðis til Sauðár-
króks. Ég sá aðeins eftir að geta
ekki hafizt handa strax að senda
út meiri fisk, þar sem ég var fastur
við starf á Siglufirði til jóla.
Leið nú og beið, jólin komu og
nýja árið 1940 gekk í garð, Og strax
upp úr áramótum byrjaði ég að
líta eftir að fá keyptan fisk til að
flytja út, nýjan ísaðan fisk í köss-
um til sölu á Bretlandi. Ég held,
að hinn 6. janúar hafi ég komið
næstu sendingunni af stað. Voru
það milli 200 og 300 kassar. Nokkr-
um dögum seinna fór á stað ný
sending, aðeins stærri. Gáfu báðar
þessar sendingar ágætan hagnað.
Vorum við nú 4 samtals í félagi
um þessar sendingar.
Var nú áfram haldið og sent
meira magn, um 500 kassar (það
var rúm 30 tonn). Þetta var um
miðjan janúar 1940. Varð talsverð
tapsala á þessari sendingu og svo
mikil, að hún gerði betur en éta
upp áður fenginn hagnað af fyrri
sendingum. Vildu nú félagar mínir
hætta þessu braski, en ég vildi ekki
hætta, og í félagi við einn af fjór-
um sendi ég út nýja sendingu, sem
gaf ágætan hagnað.
Sendum við svo út með hverri
ferð, sem við náðum til, smáar og
stórar sendingar. Höfðum við
ávallt talsverðan hagnað af þessu.
En sérstaklega man ég eftir einu
skipi, sem hét Girondo, ítalskt skip,
sem flutti út um 600 kassa af nýj-
um fiski eða um 37 tonn. Á því
varð alveg sérlega mikill hagnaður.
Man ég, að ég fékk söluskeytið á
páskadagsmorgun. Varð það til að
lífga upp á páskagleðina, þótt ver-
aldlegt væri tilefnið.
Ég hélt áfram að senda fisk með
skipum allt fram í september 1940,
en þá tók Matvælaráðuneytið
brezka einkasölu á öllum fiski, sem
fluttur var nýr frá landinu, í sínar
hendur, nema þá skipa, sem fisk-
uðu í sig og sigldu með farminn til
Bretlands. Gengu sölurnar alltaf
vel, rétt skaðalaust sumar, en aftur
aðrar með ágætum hagnaði. Ýmsir
voru með mér í þessu til þess að
dreifa áhættunni. Þó man ég eftir,
að einu sinni neituðu félagar mínir
að vera með í einni sendingu.
Þannig stóð á, að mér bauðst
pláss í skipi, sem var að fara beina
leið til Bretlands, fyrir 500—600
kassa. Tók ég boði þessu, en brást
fiskur á síðustu stundu.
Togarinn Sviði var að koma af
saltfiskveiðum norðan úr Húna-
flóa. Var hann með óísaðan og
flattan þorsk, um 40 tonn. Hitti ég
forstjórann, Ásgrím heitinn Sigfús-
son, og falaði af honum fiskinn.
Hann spyr mig, hvað ég ætli að
gera við hann. Ég segi honum, að
ég ætli að ísa hann í kassa og senda
með skipi til Bretlands til sölu þar
á markaði. Hann sagði, að slíkt
næði ekki neinni átt, hann vildi
mér ekki svo illt að láta mig tapa
stórfé á svona vitleysu. En ég sagði
honum, að ég hefði loforð míns
banka um að greiða jafnan fyrir
mig hráefnið, svo að greiðsla væri
trygg. En það var nú ekki það hjá
Ásgrími, heldur vinsemd við mig
að láta mig ekki vaða út í neina
vitleysu. Nú, en hvað um það:
fiskinn fékk ég og fékk í félag með
mér velþekktan borgara í Reykja-
vík, og skyldu vera helmingaskipti
á tapi eða gróða.
Þetta urðu rúmir 600 kassar af
flöttum, ísuðum þorski, sem fóru
með skipi þetta sama kvöld, og var
ákvörðunarstaðurinn Fleetwood.
Beið ég nú milli vonar og ótta,
og sjá: söluskeytið kom á tiltekn-
um tíma. Ekkert tap, smáhagnaður
á sendingunni, sem kom sér vel
fyrir okkur báða. En sú athuga-
semd var í skeytinu frá sölumanni
mínum í Fleetwood, að svona verk-
aðan fisk skyldi ég aldrei senda
aftur til sölu á brezkum markaði.
Tók ég mér þessar föðurlegu ráð-
leggingar til eftirbreytni.
Einu sinni hafði ég heila lest í
norsku skipi til umráða. Fyllti ég
hana af mjög góðum sölufiski og
bjóst við stórgróða. En sú sending
gaf minnstan hagnað af öllum
sendingum, sem hagnað gáfu, mið-
að við magnið. Við vorum margir
um þessa sendingu, og fengu marg-
ir smáglaðning, þegar upp var
gert.
Seinast var viðskiptabanki minn
hættur að afreikna pundin í ís-
lenzkum krónum, og áttum við um
tíma pundin geymd úti. Þá var
öldin önnur en nú. Þá vildu bank-
arnir ekki taka við pundum, og
margir eignuðust digra pundasjóði
í Englandi. Ýmsir töldu þessa
pundasjóði verðlausa, þar sem
Þjóðverjar voru þá jafnan í fram-
sókn í stríðinu, og bjuggust ýmsir
við, að þeir tækju Bretlandseyjar
þá og þegar. En seinna litu bank-
arnir öðrum augum á þetta og þá
þóttu pundin góð.
Það var í senn skemmtilegt og
dálítið spennandi að flytja út fisk
í kössum til Bretlands. En engin
ósköp standa lengi. Svo var hér,
þar sem Bretar tóku útflutninginn
í sínar hendur. En þessir níu mán-
uðir, sem ég stundaði þennan at-
vinnuveg, gáfu mér mikið í aðra
hönd, og gat ég greitt upp skuldir
frá hinu slæma ári 1935 og meira
en það. Margir nutu líka góðs af,
sem voru með mér í þessum út-
flutningi, en áhættan var alltaf
nokkur.
Ýmsir aðrir hlupu til og ætluðu
að verða ríkir á þessu, en ég held
að flestum hafi ekki lánazt það eins
vel og okkur félögunum, sem not-
uðum hvert tækifæri, sem gafst, til •
að senda út þessa vöru, enda sá ég
jafnan um, að vel væri vandað til
fiskgæðanna og að allur frágang-
ur væri góður á kössunum. Aldrei
urðum við heldur fyrir óheppni
með flutningana, t. d. að skip væru
skotin niður eða að þau væru
óeðlilega lengi á leiðinni og fiskur-
inn skemmdist af þeim sökum.
Er þetta ein hin skemmtilegasta
atvinna, sem ég hef stundað um
dagana.
Oskar Jóns'son.
Hafnfirðingar!
Nú eru öll gjöld til bæjarsjóðs Hafnarfjarðar fallin í
gjalddaga. Gerið fullnaðarskil til bæjargjaldkera áður
en kemur til frekari innheimtuaðgerða.
BÆJARRITARINN í HAFNARFIRÐI
Húsgagnaverzlunin Hverfisgötu 50
SÍMI 18830
ÓDÝRAR VEGGHILLUR komnar aftur. 20 cm á kr. 210.00
— 25 cm á kr. 230.00 — 30 cm á 250.00.
10 gerðir af eins manns sófum og tveggja manna sófar.
ATH.: Við eigum stóla í stíl við sófana.
Sófaborð, saumakassar, skrifborð og skrifborðsstólar
Ódýr lítil sófasett. Verð kr. 11.480.00
Húsgagnaverzlunin Hverfisgötu 50
SÍMI 18830