Alþýðublað Hafnarfjarðar - 18.12.1964, Blaðsíða 37

ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
37
Hamborg. Fiskmarkaðurinn í Altona.
á breidd á kafla, en dalurinn rúm-
ir 300 m. Undirlendi er ekkert, að-
eins mjó ræma fyrir járnbrautir og
bíla. Mannabústaðir lianga utan í
bergveggnum, og hvar sem gil eða
dalverpi opnast, þar er þorp eða
borg. Hér og hvar húka miðalda-
kastalar uppi á berggnípum við
ána eins og arnarhreiður, þar sem
ránfuglar hlakka yfir bráð. Þar
bjuggu eitt sinn ráðríkir riddarar,
hetjur, sem réðu hér lögum og llof-
um, heimtuðu tolla og tíundir, og
það eru einnig smáeyjar í fljótinu
og á þeim gnæfa fornir vígturnar
og hervirki. Hér brýtur öðru hverju
á flúðum og hin öflugu Rínarskip
þokast varla úr stað gegn straum.
Eg rýni eftir fljótinu og býst við
að sjá klettadrang gnæfa upp úr
straumiðunni, því að ég hlýt að
vera í nágrenni við Loreley. Eg
hafði gleymt því í bili, hve Rín er
gömul. Hún hefur steypt öllum
slikum náttúrufyrirbærum fyrir
löngu. Loreleykletturinn er þver-
bníptur höfði, 134 m á hæð, sem
skagar út í fljótið austanvert
skammt fyrir sunnan borgina St.
Goarshausen. Þar nemur lestin
staðar, og ég fer út til þess að
skoða betur þennan margfræga
stað.
Hér er háborg hinnar róman-
tísku Rínar. Yfir St. Goarshausen
gnæfir kastalinn Katz, nýlega end-
urbyggður sem skóli og barnaheim-
ili. Uppi á bjarggnípunni fyrir
handan ber rústir Rheinfelskastala
við loft, stærsta kastala við Rín,
en á austurbakkanum nokkru norð-
ar gnæfir virkið Maus. Oll þessi
hernaðarmannvirki og ótalmöng
önnur bera ljóst vitni um það,
hvernig stjórnarhættir hafa ríkt
við Rín um langan aldur. Rín er
ein af lífæðum Vestur-Evrópu, en
um aldaraðir fékk hún ekki að slá
ótrufluð sökum riddaranna í köst-
ulunum. Hér er víða hættuleg sigl-
ing litlum skipum eins og Loreley-
sögnin vottar. Kaupmenn í Frank-
furt opnuðu skipum sínum ein-
hvern tíma fyrir löngu dálítinn ál
i verstu grynningarnar sunnarlega
í dalnum, en þar við sat fram á
19. öld. Það er fyrst eftir stofnun
Rínarsambandsins á Vínarfundin-
um 1815, að farið var að greiða
hér verulega fyrir samgöngum.
Svo djúpstæð var sundrung Þýzka-
lands til skamms tíma, að það var
ekki hægt að nytja þessa mestu
samgönguæð Vesturlanda, og á
vorum dögum leggst sundrung
þjóðarinnar í nýjan og djúpan far-
veg-,
Nú eru fluttar undir 40 milljón-
ir lesta af varningi á ári hverju
eftir Rín, og milljópir manna ferð-
ast eftir fljótinu; stærstu ferjurnar
^ ppS *j BX

1 li
1
rúma um 2700 manns. En Rín er
viðkvæm og siglingin vandasöm;
það má ekki breyta farvegi hennar
nema með gát. Með nútímatækni
virðist auðvellt að sprengja flúðir
og ryðja hindrunum úr vegi skipa,
og það er gert, en varast verður
að breyta vatnsborði fljótsins. Það
verður að halda breidd sinni sök-
um vatnavaxta, og hlíðarnar verða
að speglast í vatnsfletinum. Þetta
er hvorki rómantík ílé náttúru-
vernd, heldur vísindi og ræktun.
Rín verður að fá að endurvarpa
geislum sólar á vínekrurnar í hlíð-
unum; gæði vínþrúgnanna fara að
verulegu leyti eftir því, hve vel
þær speglast í fleti árinnar. Vínið
úr þessum dal er ekki að ástæðu-
lausu kennt við fljótið, og suður í
Geisenlieim er mikil rannsóknar-
stöð fyrir garð- og vínyrkju og
fræg fyrir vínvísindi. Sá, sem á
flösku af Rínarvíni í skápnum sín-
um, minnist þess, að þrúgurnar
hafa sumarlangt speglast í hinu
fræga fljóti.
Loreley.
Þegar ég kom út úr lestinni í
St. Goarhausen, virtust mér nokkr-
ar ritur bíða mín á brautarpallin-
um eins og móttökunefnd staðar-
ins. Það er gaman að hitta forna
vini, og ég gekk í átt til þeirra,
þar sem þær sátu á stólpum, en
þá flugu þær upp og voru alls ekki
ritur, heldur einhverjir Rínarmáv-
ar; og þeir flugu í undarlegum
hlykkjum og görguðu framandi
nefjum. Sennilega voru þeir fullir.
Ég hafði heyrt, að dalurinn ómaði
af lævirkjasöng. En hann syngur
sennilega ekki um þetta leyti árs
eða dags, a. m. k. heyrði ég engan
lævirkjaklið, heldur andlaust gaig
í mávum. Niðri á höfninni liggja
fiskibátar og einn þeirra heitir
Hildegard eins og stúlka heima á
íslandi. Ég veit, að það er mikið
af ál í Rín og einnig einhvers kon-
ar lax og silungur og e. t. v. fleiri
fiskitegundir. Ég er illa að mér í
fiskifræðum, og hér er enga fiski-
menn að sjá, sem geta bætt úr
vanþekkingu minni. Það er sunnu-
dagur. Sennilega eru þeir í kirkju.
Ég geng inn í guðshúsið; það
stendur á kaþólskri hámessu og
kirkjan er troðfull. En messugerð-
in stendur of lengi; ég þoka mér
út og geng með ströndinni í átt-
ina að Loreley-klettinum.
Meðal Þjóðverja átti róm-
antíska stefnan í bókmenntum
blómaskeið sitt; þeir eru jafnvel
taldir höfundar hennar. Um 1800
gróf skáldið Clemens Brentano
upp þjóðsöguna um vatnadísina
Lore-Ley, sem heillaði farmenn,
sem heyrðu hana, til sín í djúp-
ið. Þetta er ævaforn farandsögn,
er m. a. kunn í Hómerskvið-
um, en Heinrich Heine liefur
gert hana ódauðlega með kvæð-
inu Loreley, sem allar þjóðir
kunna. Og þó ekki allir. Fyrir
tveimur árum ókum við Jón Helga-
son prófessor í Kaupmannahöfn
að kvöldi með fram uppljómuðu
vatni austur í Kína, og í bílnum
hjá okkur var ung stúlka, sem söng
eins og fugl á kvisti; Jón spurði
hana„ hvort hún kannaðist við
Loreley. Þegar hún kvað nei við,
sagði hann, að það hefði verið
stúlka, sem söng svo vel í bílnum,
að bílstjórinn ók út í næsta skurð
eða vatn og drukknaði þar ásamt
farþegum sínum nema henni. Hún
fór í næsta bíl og hélt áfram að
syngja. Mér ofbauð guðlast próf-
essorsins og sagði vinkonu okkar,
að Loreley hafi verið þýzk (Ger-
man) stúlka. En Jón sat við sinn
keip, sneri út úr framburði mínum
á orðinu German og sagði: Lorel-
ey var formaður (chairman) í félagi
atvinnubilstjóra og vann að því
að fækka í stéttinni til þess að
forða atvinnuleysi. Þannig fengu
Kínverjar spurnir af hinum mikla