Heimilisblaðið - 01.06.1942, Blaðsíða 33

HELMLLISBLAÍ>IÐ
m
FEÓDÓR OG ANNITA
Saga frá Lapplandi, eftir J. A. FRIIS.
IV.
Hm Ambrósíus munk og Aníka ræningja.
Vegur og' vald Munkafjarðarklausturs
náði hámarki sínu undir lok 16. aldar og
hét sá Gúrý, er þar var þá ábóti. Mun hann
hafa verið maður mjög við aldur eða um
áttrætt, því að hann mun hafa verið kjör-
lnn forstöðumaður klaustursins skömmu
eftir að það var stofnað, eða um 1540.
fimmtíu voru munkarnir þar í klaustr-
mu, og' var Ambrósíus þeirra merkastur.
Eitthvað var hann málhaltur, eða að
minnsta kosti óvenju fátalaður, að oft tal-
hann ekki »aukatekið orð« mánuðum
saman og' svaraði mönnum ekki, þó að á
|mnn væri yrt. Það voru reglur í klaustr-
‘uu að munkarnir skyldu tala sem allra
minnst og vera hljóðir, jafnvel undir borð-
um, er þeir voru þó venjulega allir sam-
an komnir, og var það því venja þeirra,
að láta einhvern einn lesa eitthvað upp-
hatt fyrir hina, a meðan á máltíðum stóð,
þess að ekki væri talast við. Ekki vissi
Uokkur maður með vissu, hvort var held-
Ur> að Ambrosíus væri málhaltur, eða að
oann legði á sig þessa þögn, og hvers
Vegna að hann gerði það. En þess var til
Setiö,' að eitthvað hefði i'yrir hann kom-
'ð á.yngri árum, sem hel'ði fengið mikið
a hann( og' síðan orðið tilefni þess, að hann
varð svo fálátur. Hann hafði komið fót-
Suiigandi yfir heiðar og óbyggðir frá Kóla.
Heðnrælabréf hafði hann þá í fórum sín-
1,111 frá klaustri einu í Rússlandi og enn-
Hemur frá Sólówetski. Samkvæmt þess-
Uln bréfum var hann kominn af gömlurn,
ugpum ættum, rússneskum. Hann var tek-
Uln í klaustrið sem lærlingur, til reynslu
eitt ár, og fékk hann klefa til íbúðar
ut af fyrir sig. Og þögull var hann þá
stl‘ax sem gröfin, eða svo að segja. Háníi
var maður hár vexti og sérleg'a fríður sýn-
um, fölur í andliti en sviphreinn. ör hafði
hann á hægra gagnauga, og var þess til
getið, að hann hefði þar fengið svcrðshögg'.
Varð ör þetta sem blóðrauð rák, -þegar
hann reyndi mikið á sig eða komst í geðs-
hræringu. Og þess urðu menn brátt á-
skynja, að óholt var að reita hann til reiði
eða lenda í »tuski« við hann, ef hann reidd-
ist. En yfirleitt var hann hæg'ur maður
og dagfarsgóður og' féll öllum vel við
hann. Hann var þrekinn mjög um herðar
og kraftalega vaxinn, og þótti munkun-
um því líklegt að hann myridi vera helj-
armenni að burðum. Og þetta kom brát:
í ljós, þegar hann tók til vinnu í klaustr-
inu. Hann var nefndur Ambrósíus sterki
jafnt af muftkunum sem verkamönnun-
um. Enn þótti ýmislegt benda til þess í
framkomu- hans, að hann hefði geg'nt her-
þjónustu. Hann lagði mikla stund á ýms-
ar íþróttir, og oft fór hann til Pakkhús-
víkur til þess að horfa á skipasmíðarnar
þar og saltvinnsluna, og reri þá stundum
til fiskjar. Reyndist hann hinn djarfasti
og' duglegasti sjógarpur.
Hann fór oft upp um sveitir, langar
leiðir, og voru menn að pískra um það,
að úr þeim ferðurn kæmi hann stundum
heim með gullsand. Á slíkuin ferðalögum
hafði hann jafnan í fvlgd með sér Finna
einn, sem Únnas hét. Var sá maður þó
ekki líklegur til þess, að mikið gag'n væri
að honum, ef í raunir væri ratað, því að
hann var væskill að vexti.
Eitt sinn bar svo við, er Ambrósíus var
í einum þessum leiðang'ri og var að klöngr-
ast í fjall-Iendi, að hann fann áleið sinni
pynkil, einkennilega lagaðan, sem hann
hugði þá vera fataböggul. En þeg'ar hann
fór að hreyfa við bögglinum fann hann
að eitthvað var lifandi innan í umbúðun-