Heimilisblaðið - 01.12.1963, Blaðsíða 6

ar útflutningsvörur eru: kanill, vanilla,
gúanó og — saltfiskur.
í flestum löndum verður að skera kókos-
hneturnar niður úr trjánum, en hér falla
þær sjálfar til jarðar tveggja kílóa þungar.
Afraksturinn er hinn bezti; og hnetur þær,
sem fá leyfi til að þroskast á trjánum, gefa
af sér miklu betri og verðmætari olíu en
hinar. En allar þessar sí-fallandi hnetur
eru nokkur hætta fyrir höfuðskeljar eyjar-
skeggja. Plantekrueigandi einn hefur
reiknað út, að á ekrum hans einum falli
u. þ. b. 750.000 hnetur af trjánum á ári
hverju. En sem betur fer falla þær flestar
að næturlagi og snemma á morgnana, þeg-
ar fáir eru utanhúss til að verða fyrir þeim.
Ein af ástæðunum fyrir því, að Gordon
hershöfðingi áleit eyjuna Praslin vera hinn
forna aldingarð Eden, er hin merkilega
kókoshneta coco de mer (hálfkókoshnotin),
sem er harla sérkennileg og vex aðeins
þarna og á annarri ey í grendinni. Þetta
er stærsti trjá-ávöxtur sem fyrirfinnst á
jörðunni; ein einasta hneta vegur um tutt-
ugu kíló. Innihald hennar er hlaupkennt og
hvítt, og áður fyrr var það álitið hafa töfra-
mátt; það gæti læknað gallsjúkdóma og
lömun, auk þess sem það væri ástarmeðal
fullkomnara en nokkurt annað sem til væri.
Gordon var sannfærður um, að coco de
mer-tréð, væri einmitt það skilningstré
góðs og ills, sem Adam og Eva átu af forð-
um daga.
Öldum saman var ávöxtur þessi með fá-
dæmum sjaldgæfur. Hann fannst stöku
sinnum rekinn á strendur umhverfis Ind-
landshaf, en enginn vissi hvaðan hann
kom. Samkvæmt arfsögn óx hann á heilögu
pálmatré „við nafla úthafsins", en hans
var gætt af drekum. Á Indlandi voru þær
álitnar helgar, og ævintýralegt verð var
greitt fyrir þær. Á 17. öld bauð austur-
rískur keisari 4000 gulldúkata fyrir eina
einustu hnetu af þessari tegund, en tilboði
hans var ekki tekið. Árið 1768 komust
franskir leiðangursmenn loks að því, hvað-
an hneturnar voru upprunnar, og brátt
varð markaðurinn yfirfullur. I dag er hægt
að kaupa þær í Indlandi fyrir 30—40
krónur stykkið, og á Seychell-eyjum fyrir
tæpan tíkall.
226
Jafnvel á eynni Praslin vaxa þessi furðu-
tré aðeins á einum stað, sem nú hefur ver-
ið friðaður af yfirvöldunum. Ég fór þang-
að einn eftirmiðdag, og það var eins og að
heimsækja plánetuna okkar fyrir tíu millj-
ónum ára. Risavaxnir burknar uxu úr jörð,
á hæð við hús. En upp yfir þá gnæfðu hin
meira en 30 metra háu coco de mer-tvé,
,.fílár jurtaríkisins“. Um það bil aldar-
fjórðungur líður, áður en slík tré fara að
bera ávöxt, og það tekur hverja hnetu um
sjö ár að ná fullum þroska. Blöð þessa trés
eru einnig stórfurðuleg. Þau eru næstum
30 metrar að ummáli, með hörðu, næsta
gljákvoðukenndu yfirborði. Þegar þessi
risavöxnu pálmablöð bærast hátt uppi yfn’
höfði manns, er líkast því sem risa-flugeðl-
ur frumaldar berji vængina.
Svo skemmtilega vill til, að á Seychell-
eyjum fyrirfinnst í dýraríkinu bein hlið-
stæða við coco de mer-tréð: það eru hinar
risavöxnu landskjaldbökur, sem aðeins
eiga sér annan álíka jafningja — á Galá-
pagos-eyjum hinum meginn á hnettinum.
Þessar friðsælu skjaldbökur, sem ekki
hræðast menn, fyrirfinnast í þúsundatali
á eyjunni Aldabra; af stökustu þolinmæði
leyfa þær fólki að ríða á baki sér, en skjöld-
ur þeirra getur orðið allt að hálfur annar
metri á lengd og hæðin um einn metri.
Lærðir menn eru enn ósammála um það,
hversu gamlar skjaldbökur þessar geti orð-
ið, og niðurstöðutölurnar eru þær sömu og
varðandi coco de mer-tréð: minnst 200 ár,
mest allt að 800 ár.
Hætt er við því, að Seychell-eyjarnar
verði brátt heimsins fegursta fátækraland.
Vegna þeirrar baráttu, sem Englendingai'
hafa hafið gegn sjúkdómum, hefur fólks-
f jöldinn aukizt til muna, en tekjur eyjanna
hafa líka minnkað stórum. Englendingai’
hafa orðið að hressa upp á fjárhag þeirra
með stórum framlögum. Eftir ákveðna
hvatningu frá landstjóranum, Sir John
Torp, tók Lundúnastjórnin upp nýja fjár-
hagslega „baráttu fyrir Seychell-eyjum
árið 1958. Reynt verður að leggja árlega
til 35 milljónir króna, svo eyjarskeggjal’
geti haft í sig og á.
Sérfræðingar eru þeirrar skoðunar, aö
kókoshnetuuppskeruna megi auka með nu-
HEIMILISBLAÐI0