Kirkjuritið - 01.04.1951, Page 69

FORNT BROTASILFUR
159
ttióðurmáli og bæta við einföldum skýringum á textanum.
En eins og nútímaprestinum þykir gott að geta haft
stuðning af punktasöfnum, þótt hann geri ef til vill ekki
eins og sira Sigvaldi, þá hefir hinum foma presti þótt
gott að hafa við höndina þessar skýringar yfir guðspjöllin
5 Prédikunarformi eftir fræga kennifeður, svo sem Ágúst-
inus, Leó mikla, Gregoríus mikla, Maximus frá Torino
°-s. frv. Á seinni miðöldum var Bernhard frá Clairvaux
hafður í hávegum, jafnvel hér norður á Islandi, eins og
sjá má t. d. í prédikun út af sjö orðum Krists á kross-
inum. Sá sermón er skrifaður hér á landi á síðustu ára-
tugunum fyrir siðbót eða um 1500, AM 667, fragm. XVII,
°g svipar mjög til prédikunarinnar á síðari öldum. Annars
hafa þó nokkur rit Bernhards varðveitzt hér á landi. —
Þess ber að gæta, að hómílíumar em í tvenns konar
tormi: stuttar, sem ætlaðar em almenningi, og lengri, sem
Pota átti af munkum og kanókum. Hinar prentuðu hómí-
líur eru ekki góðar til samanburðar, þar sem svo mjög
hefir hlaðizt utan á þær á seinni miðöldum. (Samanber
t. d. Wisén, Stokkhólms-hómílíubók, bls. XVH).
En brot þessi þrjú, sem hér em rædd, bera varla með
sór, að hér sé um styttri hómílíumar að ræða. Að vísu
ey guðspjallið bls. 170, 1. 2n útskýrt stuttlega. En það
sést við samanburð á textanum bls. 171—2 og viðbæt-
ioum, sem hér er prentaður, og afstöðu þeirra sín á milli,
a® útskýringar þær, sem kunna að hafa fylgt, hafi verið
1 styttra lagi, svo til engar.
Næst er að athuga, hvort brot þessi geti verið úr brevi-
arium. Að vísu er í þeim margt, sem minnir á það. En
ká er líka hitt að athuga, að breviarium felur í sér allt
huð, sem klerkar og prestar eiga að lesa við skyldutíðim-
ar- Er það miklum mun meira en lestrar úr guðspjöll-
úttum og lífssögum dýrlinganna, t. d. Davíðssálmar, bænir
°-m.fl. Og á þeim tímum, sem hér um ræðir, ca. 1300
oða fyrr, var miklu algengara að nota hin einstöku rit
sórstök, þar sem bókin yrði eUa allt of fyrirferðarmikil.