Kirkjuritið - 01.04.1973, Page 8

má geta þess, að á svo traustum
grunni stóðu festar sem veraldleg
hjúskaparstofnun á síðari hluta 13.
aldar, að Árni biskup Þorláksson sá
sér ekki annað fœrt, en að taka
ákvœði um þœr inn í Kristinréttinn.
Þegar sagt er skilið við fortíðina
gerist annað og meira en að alda-
gamlar stofnanir safnist til feðra
sinna. Kvödd eru einnig forn lífsgildi
og nýjum heilsað. Nýir tímar eiga
ekki hvað sizt skilið að nefnast svo
vegna þeirra breytinga á gildismati,
sem þeir flytja með sér. Kannski er
það ekki sannmœli gagnvart hjú-
skaparlögunum nýju, að segja, að
þau gerist boðberi nýs gildismats, en
hjá því verður vart komizt að álykta,
að þau láti undan þrýstingi lifsvið.
horfa, sem gerast œ rúmfrekari i þjóð-
félagi hins nýja tíma. Hér hef ég eink-
um í huga þá augljósu tilhneigingu
laganna að rýra gildi hjúskaparins
sem varanlegs sáttmála. Þessi til-
hneiging birtist öðru fremur í því, að
nú er mönnum gert hœgara um vik
að fá skilnað að lögum. Skilnaði að
borði og sœng skal nú lokið með lög-
skilnaði að liðnu einu ári í stað
tveggja áður, og nœgir, að annar að-
ilinn geri kröfu í þá átt. Skv. eldri lög-
unum var sem kunnugt er mögulegt
að fá lögskilnað að liðnu einu ári, frá
skilnaði að borði og sœng, ef hjón
voru sammála að œskja þess, en að
liðnum tveimur árum, ef annar aðil-
inn var ósamþykkur skilnaði. í grein-
argerð með frumvarpinu að nýju lög-
unum segir réttilega. „Veigamikið er
oft og einatt fyrir aðilja að hugsa vel
sitt ráð, áður en horfið er að lögskiln-
aði, og gegnir sáttarákvœðið — skiln-
aður að borði og sœng vafalaust tals-
vert miklu hlutverki." Rökin fyrir
breytingunni eru hins vegar svohljóð-
andi: „Telja verður að eins árs
reynslutími sé fullnœgjandi í þessu
efni, og þá sé reynt til þrautar, hvort
saman gangi með hjónum eða ekki.
Sú tilhögun að hafa tvenns konar
fresti er og fremur óglögg fyrir al-
menning og verður stundum vart
nokkurs misskilnings út af henni."
Ekkert vil ég fullyrða um þessi rök
að svo stöddu. Misskilningur af hálfu
almennings er sízt til bóta, en þó get-
ur hann orðið enn afdrifaríkari mis.
skilningurinn af hálfu löggjafans.
Rétt er að geta þess í þessu sam-
hengi, að löggjafinn hyggst vega
nokkuð upp á móti tilslökun varðandi
hjónaskilnaði, með nýju ákvœði um
framkvœmd sátta á milli hjóna. í 4.
mgr. 44. gr. hinna nýju laga segir
orðrétt: „Dómsmálaráðuneytið setur
nánari reglur um framkvœmd sátta,
og má þar m. a. tiltaka, hversu lengi
sáttatilraunir geti staðið. Ákveða má
í reglunum, að könnun á málefnum
hjóna og sáttatilraun í stofnun um
fjölskyIduráðgjöf komi í stað sátta
samkvœmt 1. málsgrein." Þeir, sem
annast hafa sœttir skv. 1. málsgrein,
þ. e. fyrst og fremst prestar, draga
vœntanlega sínar ályktanir af þessari
tilhliðrunarsemi.
Nú er það ekki œtlun mín að gera
hinum nýju lögum um stofnun og slit
hjúskapar nein viðhlítandi skil. Á
hinn bóginn er það Ijóst, að ekki
verður svo rœtt um fjölskylduna og
þjóðfélagið að ekki sé jafnframt hug-
að að þeim lagalega grundvelli, sem
þjóðfélagið setur fjölskyldunni. En
6