Kirkjuritið - 01.04.1973, Page 10

skaparsáttmálans. Þeir tímar eru óð-
um að líða, að litið sé á hjúskap nán-
ast sem óbifanlega stofnun, í grund.
vallaratriðum óháða tilfinninga-
tengslum á milli makanna. Nú eru
þessi tengsl allt að þvl eini grundvöll-
ur hjúskaparsáttmálans. Að vísu gœt-
ir enn vitundar fyrir skyldum gagn-
vart búi og börnum, og þá jafnframt,
að þessi skylduvitund sé látin ráða
meiru um varanleika hjúskaparins en
gagnkvœmar tilfinningar. En hitt mun
þó láta meira að sér kveða, hugsunin
um skyldur gagnvart sjálfum sér,
hvort hjúskaparsáttmálinn veiti í raun
þá uppfyllingu á persónulegum og
félagslegum óskum, sem makarnir
hvor fyrir sig, ólu í brjósti, þegar til
sáttmálans var stofnað. Að lifa I hjú-
skap án þess að fá þessar óskir upp-
fylltar jafngildir svikum við sjálfan
sig.
Sú mynd, sem hér hefur verið dreg-
in upp af hjúskapar- og fjölskyldulífi
er í verulegum atriðum frábrugðin
þeirri mynd, sem fyrri tímar vitna um.
Títtrœtt hefur orðið um þœr breyting-
ar á gerð fjölskyldunnar, sem fylgt
hafa í kjölfar vaxandi borgarmenn-
ingar.
Stórfjölskyldan hefur skroppið sam-
an ekki aðeins er varðar höfðatölu
heldur einnig hvað snertir félagslegt
hlutverk. Frá því að vera hvort
tveggja í senn framleiðslu- og neyzlu-
eining er borgarlífsfjölskyldan nánast
einvörðungu neyzlueining. Uppeldis-
hlutverk, þar með talið trúarlegt upp-
eldi, er stórum skert. Afþreyingariðn-
aðurinn, þar með talið sjónvarp, hef-
ur leyst kvöldvökuna af hólmi, og
ýmislegt fleira mœtti telja til.
Upptalning þessara veigamiklu
breytinga nœgir þó ekki ein saman
til þess að skýra sérstöðu hinnar nýju
fjölskyldumyndar. Verulega skortir á
ef ekki er jafnframt höfð í huga sú
innri, djúpstœðari breyting, sem orð-
in er á afstöðu manna til sinnar eigin
persónu og til hjúskaparins sem
tengsla, er fullnœgja skulu persónu-
legri þörf og eftirvœntingu.
Borgarlífsfjölskyldan, sem í smœð
sinni hefur verið nefnd kjarnafjöl-
skylda, er mjög einangruð tilfinninga-
lega og félagslega. Þar er ekki að
heilsa daglegu samneyti við náskylda
og fjarskyldari œttingja, sem á dög-
um feðra vorra gerði heimilislífið fjöl-
breytilegra auk þess að veita sálar-
legan stuðning á ýmsa lund.
í kjarnafjölskyldunni eru makarnir
líkt og ofurseldir hvor öðrum, til góðs
eða ills. Án þess að gera sér þess cetíð
grein fyrr en um seinan, þá bera þeir
fjöregg hjúskaparins í eigin höndum.
Þegar svo er þarf mikla samstillingu
til að óhjákvœmileg víxlspor verði
ekki hjúskapnum að fjörtjóni.
Því er heldur ekki að leyna, að okk-
ur íslendingum sem öðrum velmeg-
unarþjóðum œtlar seint að lœrast sá
gangur í hjúskapar- og fjölskyldumál-
um, sem til farsœldar reynist í nýju
þjóðfélagi. Æ fleiri hjónaböndum lýk-
ur nú ár frá ári með hjónaskilnaði.
Árleg meðaltöl lögskilnaða voru ára.
bilið 1951—55 114, en á árabilinu
1966—70 nœrfellt tvöfaldaðist þessi
tala og var 219. Á slðasta ári var tala
lögskilnaða 305. Leyfi til skilnaðar að
borði og sœng — voru 191 á tímabil-
inu 1961 —65, en meðaltal áranna
8