Kirkjuritið - 01.04.1973, Blaðsíða 42

katólsku kirkjunnar í Skotlandi var
hin sama og annars staðar í álfunni
og jarðvegur siðabótarinnar því svip-
aður. Fyrsti fyrirboði þess, sem í
vœndum var, voru áhrif lœrisveina
Wyclifs (ca. 1370), sem liðu píslar-
vœtti á 15. öld.
Fyrstu varanlegu áhrif siðabótar.
innar bárust frá Lúther. Árið 1525
bannaði þingið innflutning ritverka
Lúthers og lagði þunga refsingu við.
Fyrsti lútherski píslarvotturinn, Patrick
Hamilton var brenndur, 1528. Ham.
ilton var lœrisveinn Lúthers og Mel-
anchtons og hafði einnig verið við
háskólann í Marburg. Píslardauði
Hamiltons varð ekki til að gera út af
við siðabótina, heldur efldist hún mik-
ið. Á eftir fylgdu miklir óeirðatímar,
þar sem blandaðist saman siðbótar-
hreyfing og þjóðernisstefna.
Merkastur skozku siðbótarmann-
anna var John Knox 1513-1572. Sök-
um siðabótarskoðana sinna ar hann
sendur í útlegð og kynntist þá Calvin
og skoðunum hans 1553. Upp frá
því var John Knox eindreginn Calvin-
isti og fyrir áhrif hans varð skozka
kirkjan calvinisk og lúfhersk áhrif
smá fjöruðu út. Knox sneri heim úr
útlegð 1559 og segja má, að siðabót-
inni Ijúki, eða fyrsta þœtti hennar
1560 , með Confessio Scotica. Játning
þessi var samin af Knox og fimm
öðrum prestum á fjórum dögum og
var játning skozku kirkjunnar fram til
1647, eða þar til Westminsterjátning-
in var samþykkt.
Þó að fyrsta þœtti siðbótarinnar
Ijúki 1560, þá hélt baráttan áfram á
aðra öld, en nú voru deilurnar að
mestu á milli Reformertra og Biskupa-
kirkjumanna. Valt á ýmsu, stundum
voru Biskupakirkjumenn ofan á,
stundum Reformertir.
Merkasti atburður þessa tímabils
var þingið í Westminster, The Westm-
inster Assembly, 1643-1649. Reform-
ertir höfðu orðið ofan á í enska þing-
inu og boðuðu því til kirkjuþingsins
1 Westminster til að vinna að siðbót
kirkjunnar. Til þingsins var boðið 30
leikmönnum og 121 lcerðum. Skipt-
ust þeir í fjóra hópa: Biskupakirkju-
menn, Presbytera, sem voru lang fjöl-
mennastir, óháðir og Erastianar. Bisk-
upakirkjumenn sniðgengu þingið að
mestu.
Auk þessa var boðið til þingsins 5
lœrðum og 3 leikum frá Skotlandi.
Höfðu þeir tillögurétf og málfrelsi, en
ekki atkvœðisrétt. Þó fór svo, að
skozku fulltrúarnir urðu ncer allsráð-
andi á þinginu.
Helzta verk þingsins var endur-
skoðun 39 greinanna, sem endaði
með því, að þingið samdi algjörlega
nýja játningu, The Westminster Conf-
ession. Þessi játning var samþykkt af
kirkjuþingi skozku kirkjunnar 1547
og staðfest af þinginu 1649 og 1690.
Auk þess gekk Westminster þingið
frá katekisma hinum meiri og hinum
minni, sem samþykktir voru af
skozka kirkjuþinginu 1648 og eru
þessi frœði grundvöllur trúfrœðslunn-
ar enn í dag.
Þá samdi þingið „Directory for the
Publick Worship of God." Handbók
fyrir opinbera guðþjónustu, sem var
staðfest 1645 og er grundvöllur guðs-
þjónustunnar í dag. „The Form of
Presbyterian Church Government,"
Kirkjuskipan Öldungakirkjunnar, stað-
40