Kirkjuritið - 01.04.1974, Blaðsíða 96

hún heimild fyrir Credo in unum í
Hólabiskupsdœmi um 1350. Þekki eg
ekki aðra heimild um credo í messu í
Hólastifti ó þessum tíma. Þögnin um
þetta atriði framan af sannar ekki,
að jótninguna hafi vantað í messu.
Til samanburðar skal geta þess, að í
Noregi eru ekki til heimildir um credo
í messu fyrr en með prentuðu messu-
bókinni í Niðarósi órið 1519. Hinar fóu
heimildir um messuna í Noregi, sem
eru eldri en prentaða messubókin geta
ekki um Credo. Dr. Helgi Fœhn hefir
ritað um þessar heimildir, sem eru
þrjú handrit orðubóka fró 12. og 13.
öld auk handrits, sem ber saman við
texta prentuðu messubókarinnar
1519. Handrit þetta er fró 16. öld.
Tvö þessara handrita bera greinileg
merki franskra óhrifa, einkum fró
orðu- og messubókum, sem kenndar
eru við Sées-flokk slíkra bóka og eru
þœr mjög mótaðar af Cluny siðbót-
inni. Elsta handritið ber nokkur merki
írskra óhrifa, að dómi Dr. H. Fœhn.21
Mér virðist eins og óður greindi,
að Magnús biskup Gissurarson setji
reglu um það ó prestastefnunni órið
1224 ó hvaða dögum og hófíðum
credo skuli haft í messu. Áður hefir
sennilega önnur regla verið haldin,
enda ber svo til að getið er um aðra
reglu í „Messuskýringar"22 og er sú
regla eldri. Þar greinir:
Credo in unum skal hafa drottins
daga alla ok allar drotfíns hatiðer.
ok allar Mariu Messur Ok postula
Messur. ok crvcís Messur. Kirkju dag.
ok Allra heilagra Messo. Enn firir þui
skal þessa daga hafa Credo in unum
at þeira hluta mínning allra er j Credo
in unum.
Hér er tekið hið sama fram og í
Micrologus (1085) og reglan er: „qu-
orum in symbolo fit mentio". Það,
sem hér vantar ó miðað við skipan
Magnúsar biskups er það, að credo
er ekki haft ó dögum guðspjallamann-
anna Markúsar og Lúkasar og o
messudegi Mariu Magdalenu. Hins
vegar er regla Magnúsar biskups 1
Rationale Durandus biskups fra
Mende (d. 1296) og er þetta nokkurn
vegin samtíma heimild við skipan
Magnúsar biskups. Hér er sýnilega
nýskipan um credo ó hótíðum °9
helgidögum. Verður hún sennilega til
um 1200 og berst skjótlega til Islands.
Þá er það undarlegt og fráleitt a®
taka svo til orða, að credo hafi ver-
ið ítrekað eða útbreitt (diffunditur)
af Árna biskupi Þorlákssyni og J°nl
Sigurðssyni biskupi. Það, sem þessn
biskupar gera, hver á sínum tíma er
að breyta og auka viS dögum, þegal
syngja skal credo. Árni biskup býður:
„Credo in unum skal ok hafa ola 5
messo dag fyrra. ok sva hinn siðarsta
dag in octauis beate uirginis. Eigi sl<
credo in unum in festo reliquiarurn
nema a drottins dagh.23 Jón Sigur^s
son (1345) býður: „Jtem at Credo in
unum segiz cotidie jn natali domin
usque ad ultimam diem octauarurTI
epiphanie. inclusiue exepto uno tes
innocencium.
Jtem infra octaua assumpionis bea
virginis et infra octaua ascensionis ^
infra octaua festum corporis christi-
Ég hygg að allt bendi til þess a ^
Credo in unum hafi fengið fastan se
í messu á Islandi með kristnitöku.
94