Jörð - 01.12.1944, Blaðsíða 22

Bolla og GuSrún Ósvifursdótfir varð Bryuliildur Buðla-
dóttir þessa Iiéraðs, ímynd kvenlegrar stórmennsku í mennt
og manndómi, heift'og harmi. Og í allsleysi sínu og þreng-
ingum unnu kynslóðirnar það þrekvirki að vernda mál
Snoxra goða og þeirra spekinga, sem vörpuðu Ijóma á
þetta hórað á þjóðveldistímabilinu. Þær hófu oft andanu
yfir efnið, geymdu fornbókmenntirnar við hrjóst sér og
gáfu þær í hendur þeim kynslóðum, sem laudið erfðu, svo
að óðalsréttur þeirra }rrði meiri lil þessa lands og réttur
þeirra óyggjandi um frelsi og sjálfstæði í því Iandi, sem
hin spakvitra tigna kona, Auður djúpúðga, hafði valið
;sér til búsetu og uppeldis ofsóttum sonarhörnum.
Á daprasta niðurlægingartímahili þjóðarinnar, þegar
vörn hennar var tvísýnust, kom úr þessu héraði eínn mesti
verndari og bjargvættur íslenzkrar menningar, prófessor
Árni Magnússon. Honum lilotnaðist sú gifta að tileinka
sér það bezta úr evrópiskri menningu þeirra tíma og skildi
ijrví hezt verðmæti íslenzkrar menningar og unni henni
mest. Þeirri hamingju, sem hverjum manni er eiginlegast
að óska sér, fórnaðí hann fyrir söfnnn og verndun íslenzkra
handrita. Hann gerði íslenzkar hókmenntir að aðali lífs-
hamingju sinnar; sýndi öðrum þjóðum, hvað íslendingar
hefðu afrekað. Betri landvörn gat ekki né landkynningu.
Aferksmenn þeir, sem þetta hérað hyggðu og héðan
komu, ásamt nafnlausum einstaklingum kvnslóðanna, gáfu
þeim, sem þetta hérað hyggja nú, ásamt alþjóð, dýran arf
iog lögðu henni þungar skyldur á herðar, um ávöxtun hans.
'IVÍÝTT landnám er fyrir löngu hafið í þessu liéraði og
því er enn haldið áfram. Landið hefur verið brotið,
þvi hylt i gróna jörð, — ilmrík tún, björgum hefur verið rutt
úr vegi og fúamýrar gerðar að gróðurlendi. Hnarreist býli
rísa úr grózku túnanna og vitna um drottnun mannsins
yfir moldinni, hætta menningu og hetri afkomu.
Og aftur sækir æskan til leika að Laugum.
Sterkan þátt í nýju landnámi og endurreisn sveitanna
hafa ungménafélögin átt frá því, er þau hófu fvrst starf-
220 jörd