Nýjar kvöldvökur - 01.01.1944, Qupperneq 38

Nýjar kvöldvökur - 01.01.1944, Qupperneq 38
24 HUGLEIÐINGAR UM BÆKUR N. Kv. máttarstoðin fyrir lýðræði og frjálsri hugs- un í hverju þjóðfélagi. Þótt bækur séu brenndar af einræðisherrum og prentfrelsi heft, þá tekur það iangan tíma að uppræta þær með öllu og meðan þær lifa eru einnig þær hugsjónir, sem bækurnar hafa flutt, geymdar. Og þeir menn, sem líta bækurnar þeim augum, að þær séu aðeins stundar- gaman, sem fleygja beri í eld að loknum lauslegum lestri, eru ósjálfrátt að gera sjálfa sig óhæfari til að vera Joegna hins lýðírjálsa þjóðíelags. Ég get vænt þess, að ýmsum þyki þetta vera fjarstæðukennt, en vér skulum athuga nánar gildi bóka og lestur yfirleitt. Ég ætla ekki að tala um þær bækur, sem að allra dómi geta talizt einskis virði, sem ég raun- ar býst við að séu harla fáar. Heldur geri ég ráð fyrir, að bókin flytji einhverja hugsun, sem lesandanum má að gagni koma, ef hann einungis vill leggja á sig það erfiði að leita hennar. Máltækið „blindur er bóklaus maður“, er sprottið af þeirri staðreynd, að lestur bóka færi mönnum víðsýni, lyfti þeim uþp á ein- hvern sjónarhól eða gefi þeim færi á að skyggnast inn í nokkra af leyndardómum mannlífsins, og auðgi þá að reynslu, sem þeir ekki hefðu getað notið að öðrum kosti. Högum vor flestra er jDannig farið, að vort eigið reynslusvið er furðu þröngt. Sá hluti heimsins og mannlífsins, semossauðn- ast að skoða um æfidaga vora, er ótrúlega lítill. Lífið leggur sífelldlega fyrir oss ný vðfangsefni, sem oss eru ókunn af undan- genginni reynslu, og Jaað má segja, að bæk- urnar séu hið eina, sem fvllt getur upp í þessar eyður einstaklingsreynslu vorrar. í bækurnar er skráð reynsla og þekking lið- inna kynslóða. Þær eru boðskapur og arf- leifð forfeðranna til eftirkomendanna, og eins munum vér gefa vorum niðjum þann arf, er vér fáum aflað. Bækurnar kenna oss um löngu horfnar kynslóðir, siði þeirra og háttu, tilfinningar og hugsanir. Þannig skapa þær tengilið á milli aldanna og gera reynslu fjölda kynslóða að einni órofa heild. Ef oss skammsýnum mönnum er á annað borð kleift að læra af árekstrum og reynslu annarra en sjálfra vor, þá gefa bæk- urnar okkur áttavita til að stýra eftir. En bækurnar eru ekki einungis hlutir frá forn- öld eða geymd frá gengnum kynslóðum. í bækurnar er einnig skráð reynsla samtíðar- innar. Þar er að finna allan þann helzta fróðleik, sem talið er, að nútímamaðurinn þurfi að vita. í ritum láta djúpúðgustu hugsuðir samtíðarinnar í ljós hugsanir sín- ar og boðskap til mannanna. En bækurnar benda oss einnig inn í undralönd framtíð- arinnar. Rithöfundar þeir, sem gefin er andlega spektin eru spámenn mannkynsins. I ritum Jæirra birtast draumar og þrár mannkynsins um feguiæi og betri framtíð. Og reynslan hefir þráfaldlega sýnt oss, að draumar skáldanna eru oft orðnir veruleiki fyrr en oss varir. Varla eru þeir menn nú orðnir miklu meira en miðaldra, sem í bernsku sinni lásu ævintýralegar sögur um farartæki er svifu í loftinu með undrahraða, eða ösluðu um hin myrkustu undirdjúp hafsins í kapphlaupi við hvers konar sjó- kindur, þá hristu menn höfuðin yfir fjar- stæðunum og ósköpunum, sem menn gætu látið sér til hugar koma. En nú eru þetta jafnájmeiíanlegar staðreyndir og það, að vér göngum á tveimur fótum. En í bókunum er fleira en Jmrrt safn staðreynda og fróðleiks. Þær eru gæddar lífi og sál. í J^eim kynnumst vér tilfinningalífi, ástríðum og eiginleikum mannlegra sálna, sem fjarr eru voru daglega umhverfi. Allt frá hinum frumstæða villimanni til hins há- menntaða og vitrasta heimsborgara. Þessir menn verða oss allir hugstæðir eins og þeir dveldu mitt á meðal vor. Þannig aukum vér kunningjahóp vorn og það á miklu frjórri og heillavænlegri hátt en með því að umgangast margt af samferðamönnum vor- um. Og ekki má heldur gleyma því, að
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72

x

Nýjar kvöldvökur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Nýjar kvöldvökur
https://timarit.is/publication/511

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.