Nýjar kvöldvökur - 01.01.1944, Side 41

N. Kv.
HUGLEIÐINGAR UM BÆKUR
27
ingar en menningar, og aldrei getur hann
komið í stað bókalesturs.
En í flestum löndum heíir mönnum orð-
ið það ljóst, að létta þurfi undir með al-
menningi unt aðgang að góðum bókum. I
því skyni hafa almennings bókasöfn verið
reist og rekin. Og má fullvrða, að því full-
komnari sem menniug þjóðanna er, því
meira kapp er lagt á að efla slík bókasöfn
og því rneira eru þau notuð. Þetta er góð
úrlausn, enda þótt aldrei skapizt jafn náið
samband milli lesandans og lánsbókarinnar
og hinnar, sem hann á sjálfur. En hitt er þó
nieira um vert að bókasafnið skapar hon-
um möguleika til að njóta fjársjóða, sem
annars væru lokaðir.
I upphafi ritgerðar þessarar fór ég all-
mörgum orðum um tvö ólík viðhorf manna
gegn bókum, sem kalla mætti viðhorf
tveggja kynslóða. Ýmsir þeir menn, sem nú
eru komnir á fullorðinsár, þykjast hafa
veitt Jrví athygli, að æskulýður landsins lesi
minna en áður og fari verr með bækur sín-
ar, þ. e. a. s. fleygi þeim frá sér í hirðuleysi,
þegar J)ær eru lesnar á einlrverju lninda-
vaði. Vel má vera að ummæli þessi stafi að
einhverju leyti af Jreinr vana eldri nrann-
anna, að þykja senr öllu hnigni, en Jró nrun
svo ekki vera með öllu. Ég gat og um með
hvílíkri áfergju bókfúsir unglingar og full-
orðnir sulgu í sig nýjar bækur og hversu
þjóðin þjáðist af bókahungri, ef svo mætti
að orði kveða. Þeir tfmar eru liðnir. Bækur
eru raunverulega orðnar svo hversdagslegir
hlutir, að menn eru almennt liættir að bera
jaína virðingu fyrir Jjeim og áður var, jafn-
framt ])ví er lítið miklu fjölþættara,
skemmtanir fleiri og um leið miklu meira
af áhugaefnum, sem fyllir hug æskumann-
anna. Gegn því tjáir ekki að spyrna, enda
væri J)á um öfugþróun að ræða. En hinu
verður að spyrna gegn, að góðum og gild-
nm menningarvenjum sé kastað fyrir borð
eða J)ær að engu hafðar.
í þjóðlífi voru er meira los en nokkru
------------------------------------------1
sinni fyrr. Iíætturnar, sem að því steðja,
eru stærri en nokkru sinni áður. Aldrei
hefir látið jafnhátt og nú í herlúðrum hvers
konar áróðurs. Einn hvetur til að sækja
vestur annar austur. í öllum slíkum áróðri
og nýjungum, sem flæða yfir æskuna er
henni nreiri Jrörf leiðsagnar hinna, sem ráð-
settir eru en nokkru sinni fyrr. Og einmitt
þess vegna er höfuðnauðsyn að kapp sé lagt
á að halda fast við arfleifð forfeðra vorra í
menningu og tungu. En áreiðanlega fáum
vér bezt tryggt þá hluti með lestri góðra
bóka.
En einhver kynni að benda á J)að, að þeir
menn, sem settust að bókagrúski, séu að
loka sig úti frá lífinu. Sú er heldur ekki
ætlan mín, að menn eigi að skríða í hýði til
þess að lesa bækur, heldur eiga þeir að nota
bókina, sem hollvin og ráðunaut, er þeir
leita til frá önn dagsins og spyrja ráða í
viðfangsefnum þeim, er þeir fá ekki leyst
af eigin ramleik. En jafnvel þótt sumum
færi svo, að þeir tignuðu bókina meira en
lífð sjálft, þá er það að vísu illt, en miklu
er hitt Jró hættulegra, ef þjóðin færi að
finna upp á því að kynda bókabál. Þegar
svo væri komið þá er menning liennar
komin á helveg. Og þá mun frelsi hennar
og tilveruréttur á meðal þjóðanna ekki
lengur mikils virði.
Bækur eru ennþá sterkustu vopn hinnar
frjálsu siðmenningar, og þau vopn verður
hver einstaklingur þjóðfjélagsins að kunna
að nota. Bækurnar eru honum allt í senn:
tæki í lífsbaráttunni, hollvinur og yndis-
auki.
BÓKARFREGN.
Vopn guðanna eftir Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi er að koma á markaðinn. Um
leikrit þetta segir J. J. í síðasta hefti Sam-
vinnunnar:
„Vopn guðanna er skáldinu og þjóðinni
til sæmdar, skáldrit, senr þrungið er af frels-
isþrá og manndómi."
4*