Sjómannadagsblaðið - 01.06.1983, Blaðsíða 69

Gufuskipastíllinn
„Skipin sem fluttu póst og farþega 1872, voru útbúin við hæfi ríkra manna ...”
^ ■ ----
Þeir, sem velta fyrir sér íslandssögunni,
afdrifum landsins eða mannlifsins, reka
sig furðufljótt á það, að gæfa landsins —
og ógæfa — hefur tíðum oltið á góðum
siglingum og vondum. Og til eru þeir, sem
ótrauðir halda því fram, að sjálfstæði
landsins hafi glatast, vegna þess að ekki
voru til skip —og að með sama hætti hafi
sjálfstæðið komið aftur með skipum og
frjálsum siglingum.
Hér verður engin tilraun gjörð, til þess
að rekja siglingasöguna, en athyglisvert er
þó, að ekki eru nema tvær aldir síðan
fyrstu reglulegu póstsiglingarnar hófust
milli Islands og annarra landa, en áður
höfðu bréf og farþegar farið með vöru-
skútum einokunarkaupmanna, sem
venjulegast komu ekki til Kaupmanna-
hafnar fyrr en í ágústmánuði, og komu
svo út að vori. Það var því ekki að ófyrir-
synju að hin fleygu orð, Navigare necesse,
Siglingar eru nauðsyn, væru oft sögð á
íslandi.
En eftir að einokun létti, og íslenskir
kaupmenn eignuðust skip. þá fjölgaði
siglingum. Og þótt eigi væru vöruskút-
umar stórar, voru þær margar vönduð
skip og örugg í förum.
Síðla vetrar kom til að mynda Ólafs-
víkursvanurinn til landsins, og hann sigldi
með pottablóm í gluggum, að sagt var, og
aðbúnaður farþega var í betra lagi. Svan-
urinn sigldi snemma vors til Kaup-
mannahafnar með saltfisk, en þann fisk
nefndu Danir sumarfiskinn sinn, og hann
var seldur fyrir gott verð.
Ólafsvíkursvanurinn sigldi í meira en
öld, uns hann rak upp í norðanveðri í
Breiðafirði.
Siglingar til fslands voru bundnar
verslun, vörum og pósti þótt þau tækju
farþega líka, en á þeirri tíð, sigldu menn
aðeins í brýnum erindum. Ungmenni fóru
til náms, heilagir menn til að taka bisk-
upsvígslu og menn, sem voru að koma,
eða fara frá embættum. Segir raunar
fremurfátt af þeim ferðum.
GULLFOSS-tímabilið
Það er fróðlegt að fara ofurlítið yfir
söguna, eða siglingasöguna, frá því að
fyrsta gufuskipið er fengið til póstferða
milli íslands og meginlands Evrópu og
Bretlandseyja.
Vissulega var seglskipatíminn einnig
athyglisverður, og munum við einnig
staldra þar ögn við, en á hinn bóginn
sleppum við síðara Gullfoss-tímabilinu
og siglingum strandferðaskipanna með
farþega, sem er einnig liðin tíð. En tilefnið
er að nú hefur verið gjörð tilraun til þess
að reka farþegaskip, eða íslandsferju.
Við komu M/S EDDU til íslands, en
skipið mun sigla í föstum ferðum með
farþega og bíla þeirra til og frá landinu,
má segja að þjóðin sé að enduriifa gamlan
lífsstíl og ferðamáta, sem fallið hefur
niður hér á landi í áratug, eða svo. Eða frá
Gufuskipin tóku við af vöruskútum, er áður fluttu farþega og annað milli landa. Fastar
gufuskipaferðir til fslands hófust 1859.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 67