Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Qupperneq 74

74
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
A TUNDURDUFLASLOÐUM
„Horfði á manninn dragast með tund-
urduflinu í hafíð og sökkva með því“
Breskur hermaður sem vann að tundurduflalögnum hér
við land segir frá þessum hættulega starfa
Joe Walsh: „Allt rafmagn sem vélarnar gátu framleitt fór til þess að knýja tund-
urduflalagningabúnaðinn
Hér á eftir fylgir stutt en fróð-
leg lýsing bresks hermanns,
Joe Walsh, sem um skeið
var við tundurduflalagnir hér við
land. Þessi maður, sem er írskur að
uppruna, býr nú í Ástralíu og er 89
ára að aldri. Hann kom hér sem
hermaður árið 1940. Þar sem hann
var lærður í fjarskiptum og ágætur
tungumálamaður (lærði bæði ís-
lensku og rússnesku) vann hann
fyrst eftir komu sína hingað á loft-
skeytastöðinni á Melunum. En til
þess að teljast fullgildur í breska
flotanum urðu menn að vera
minnst sex mánuði á sjó og þennan
tíma „afplánaði“ Joe Walsh á skipi
sem lagði tundurdufl hér við land
og við Noreg. Joe Walsh er mikill
íslandsvinur og hefur margsinnis
komið hingað til lands hin síðari
árin. Hann hefur ritað ævisögu sína
og úr henni er eftirfarandi frásögn
fengin.
„Frá íslandi héldum við nú til
Glasgow, og er þangað var komið
fékk ég hálfs mánaðar leyfi. Ég hélt
til Chester og þar giftum við Win Oa-
kes okkur, en við höfðum þá ekki sést
í fimmtán mánuði. Hveitibrauðsdög-
unum eyddum við í hinu fagra héraði
Dolgelly í Norður Wales. En þá var
bundinn snöggur endir á sæluna þeg-
ar ég var kvaddur til Devonport. Við
vinur minn Fred Wilby og ég hugð-
umst senn ganga undir sérstök hæfni-
próf — svo nefnd CW-próf. Hans
námsgrein lá á sviði verklegrar kunn-
áttu, en ég ætlaði að gangast undir
próf í íslensku og rússnesku. Slík
kunnátta bjóst ég við að kæmi mér að
mestum notum, hyggðist ég ná frekari
frama, því enginn skortur var á mönn-
um sem töluðu til dæmis spönsku og
frönsku reiprennandi. Prófið yrði þó
ekki haldið fyrr en ég kæmi aftur af
sjónum og ég ákvað að nota allar þær
stundir sem gæfust til lestrar og lær-
dóms í ferðinni. Námsgögnin voru
frumstæð en ég las í því sem ég hafði
af kappi á leið minni til Invemess,
sem var „bannsvæði af fyrstu gráðu,“
því miklar hömlur vom lagðar á ferð-
ir til nyrsta og vestasta hluta Bret-
lands. Við komum til hafnarinnar
„Port ZA (Kyle of Lochalsh nærri Isle
of Skye) og þar stigum við um borð í
HMS Adventure, eina sérbyggða
tundurduflalagningaskipið í eigu flot-
ans. Hin skipin sem taka skyldu þátt í
leiðangrinum voru kaupskip, sem
breytt hafði verið til þessara nota og
þau voru: Menestheus, Agamemmon,
Menelaus og Port Quibeck. Eitt skip-
anna var fagurbleikt á litinn og var
kallað manna á meðal „Admirals
Pink.“ Ég býst við að það hafi verið
vegna þess að aðmírálinn hafi geymt
fána sinn þar um borð — en hlægilegt
var þetta skip að sjá innan um öll hin
skipin sem máluð voru í felulitum.
Vinnan um borð í tundurduflalagn-
ingaskipinu komst fljótt upp í vana.