Blanda - 01.01.1923, Page 279
271
hér á eptir, sem ekki hafa áður verið skýrð, og ieitast
eg við að segja merkingu þeirra. Nöfnin eru tekin úr
„Bæjanöfn á íslandi, eptir Finn Jónsson“ 1 Safni til
Sögu íslands IV. Bd, því þar eru bæjanöfn jarðabók-
anna borin mjög vandlega saman við stafsetning og
nöfn þeirra i skjölum í Diplomat. Islandic. og rakinn
munurinn milli þeirra. Það er góð tilsögn þeim, er
ræður til merkingarinnar. Sjálfur beii eg vitaskuld,
skoðað þá staði, er vísað er hér til.
Staðhættir þeir, sein orsakast af vatni í jarðsverð-
inum, ráða tíðum nafni bæja, en dult er stundum vís-
að til þeirra í nafninu, stundum jafnvel lengra rekið
og keut til atbafnar, er staðhættirnir auðvelda; svo er
«1 að mynda:
Gandheimur (Mýras.), kallaður svo af þvi, að þar
munu vera víðar miklar af flóum og mýrum eða vötn-
um, sem leggur undir isa og gljá um vetur og gerir
kost á að teygja úr gæðingunum. Því heimur er mjög
kið sama og geimur; í orðunum er staffærslan, sem
Gfuðbrandur Vigfússon drepur á, að eigi sér stað innan
islenzku, í sinni ágætisgrein um isl. stafróf og mál-
fræði í Nýjum Félagsritum, og gandur, gandar beita
lárn þau, er menn reka uudir hross til að standa á
ísum, og lika mannbroddar, er bafðir eru til að ganga
ís og hjarnbrekkur.
Marbœli (Skagafs.) getur við sjó vitaskuld merkt
Sæból, en líklegt er, að það haíi sömu merkingu, hvort
það er við sjó eða upp í landi. Sjór og eldur eiga
heiti saman. Sjór beitir hlær og glær, og flær liklega
flka; eldur beitir og bið sama. Sagnir þessara beita
fara því með merkingu straums og hita. „Heilög vötn
blóa“ leggur séra Þorleifur heit. Jónsson út í Snoria
edduútgáfu sinni „fara með háan nið;“ ætti kanske
beldur vera htýjan eða þýðan, því sjár heitir blér, af
þvi bann blýr rninst. Að glóa og flóa, er að fara með