Eimreiðin - 01.10.1942, Page 36

30S
hlutur húsfreyju A sturlungaöld
EIJinEIÐlX
leiðir voru konum lokaðri. Hagar konur nutu álits fyrir gripi.
er þær gerðu. Hjúkrun iðkuðu konur mjög. Líkamsíþróttir
svo sem sund þóttu ekki sæma konum illa. Ekki ér vitað, að þ®r
hafi almennt verið syndar. Vopnaburður kvenna var fágætur,
þó að lil dæmis væri kveðið svo um Þorbjörgu á Stökkum á
Rauðasandi, griðkonu Eyjólfs Ivárssonar, „hreinláta flev-
vangs-fúra-Njörun“, að hún gengi framar Þorsteini nauta-
manni i hardaga með Eyjólfi. Skáldmæltra kvenna er n®r
aldrei getið á Sturlungaöld, helzt gera þær einfaldar, dular-
fullar draumvísur (Steinvör Sighvatsdóttir, Jóreiður mær *
Miðjumdal). Þó g'at ónefnd kerling í Sælingsdalstungu hefnzt
með dróttkvæðri níðvísu á mönnum Ivolbeins unga fyrh
óspektir og rán. Ætla verður, að einhver hluti af auði sagna
og kvæða, sem skráð voru á 13. öld, hafi varðveitzt í minni
kvenna og sc eftir þeim hafður. Mörg var konan „margspök
°g óljúgfróð“. Klerklegar menntir gátu fæstar konur stund-
að. En vera má, að einhverjar hafi þær fetað í fótspor Ing-
unnar Arnórsdóttur, sem kenndi mörgum latinu á 12. óld,
og nunnuklaustrið í Ivirkjubæ hefur e. t. v. haft ungineyja-
uppeldi nokkurt á hendi, án þess að sögur fari af. Utan nunnu-
klaustra höfðu konur ekki kirkjuleg embætti neins konar.
Svo má segja, að gervallt uppeldi kvenna hafi miðað að
giftingu þeirra og húsfreyjuhlutverki.
Gifting var ekki prestsverk á þessum tímum né undir
kirkjunni komin, nema jneinbugir fyndust á. Grágás segir;
„Þá er brullaup gert að lögum, ef lögráðandi fastnar konu,
enda se sex menn að brúðkaupi ið fæsta og gangi brúðgunii
í Ijósi i sama sæng konu.“ Samrekking brúðhjóna í votta
viðurvist var það aðalatriði brullaups, sem svaraði til vígsln
síðari tíma. Þarna hafði engin breyting gerzt frá lieiðni. Fjár-
liagssamningar hjónaefna um kaupmála allan, mund og
heimanfylgju og ávöxtun séreignar konunnar voru hinir þ>"ö"
ingannestu, einkum þegar kom til dauða eða fjárskilnaðar
hjóna, en lagabreytingar munu ekki hafa orðið þar xniklar
síðustu þjóðveldisöldina, og meginreglan var ætíð sú, að bóndi
réð einn fyrir sameiginlegri eign hjóna. Það var innan stokks,
sein húsfreyja bafði forráð, völd hennar voru Ivklavöldin.