Eimreiðin - 01.07.1944, Qupperneq 29

eimreiðin
VIÐ ÞJÓÐVEGINN
173
ússonar úr landnámssögunni og þó einkum hin ófullgerða
mynd Gunnlaugs Blöndal, listmálara, af þjóðfundinum 1851.
Sýning þessi úr frelsis- og menningarbaráttu íslendinga
var þannig skipulögð þrátt fyrir stuttan undirbúning, að hún
var bæði fræðandi og vekjandi. Með nokkrum endurbótum
og fyllri útfærslu í einstökum atriðum gæti hún orðið upp-
haf að varanlegu safni þjóðarsögunnar. Þessvegna ætti hún
ekki að vera bundin við tímamótin frá þessu sumri eingöngu,
heldur starfandi áfram í hæfum húsakynnum og með full-
komnari tækjum. Væri þá með henni hafin uppfræðslustofn-
un um íslenzka þróunarsögu, sem gæti liaft mikla þýðingu.
ytri form og innri eining.
Þannig hefur þá íslenzka lýðveldið verið stofnað og það
viðurkennt af erlendum ríkjum. Það hefur hlotið sinn fyrsta
forseta, kosinn af alþingi til eins árs. En samkvæmt stjórn-
arskránni á þjóðin sjálf að velja sér forseta á næsta sumri.
Lýðveldið hefur einnig hlotið sitt skjaldarmerki og sinn for-
setabústað, Bessastaði. Hinn 4. júlí síðastl. buðu forseta-
hjónin blaðamönnum að skoða Bessastaði, hið forna höfuð-
ból hirðstjóranna og konungsfógetanna á miðöldunum, sem
gert var að ríkisstiórasetri eftir stofnun ríkisstjóraembættis-
ins og nú er orðið að heimili forseta hins nýstofnaða lýð-
veldis. Saga þessa býlis er undarlega samtvinnuð megin-
dráttunum í stjórnarfarssögu landsins og að því Ieyti táknræn.
Kessastaðir eru fyrsta jarðeignin, sem konungur slær hendi
sinni á hér á landi, en þá er hún búin að vera í eigu Snorra
Sturlusonar, víðfrægasta íslendingsins, sem um getur.
Skömmu eftir að landið kemst undir erlend yfirráð, eignast
honungur jörðina, og í sex aldir er hún lengstum bústaður
leðstu umboðsmanna konungsvaldsins í landinu. Jörðin er
konungseign allt fram til ársins 1867, að hún er látin í skipt-
Um fyrir aðra jörð. Nú er hún orðin heimili og aðsetur fyrsta
íorseta íslenzka Iýðveldisins.Ýmugustursá,semívitundmanna
hefur fylgt staðnum og nafninu, vegna hinna erlendu og mis-
jafnlega þokkuðu drottna, er þar sátu á liðnum tímum ör-
hirgðar og ósjálfstæðis, hefur nú breytzt í aðdáun — og stað-
urinn er orðinn, gagnstætt því sem áður var, tákn og ímynd