Eimreiðin - 01.07.1944, Page 50

EIMREIÐIIN
Nýjar bælur og gömul föi.
Eftir Gunnar Bonadiklsson
Líkingar segja oft sannleika betur og skýrar en gert verður á
annan hátt. Þó þurfa þær alltaf nokkurrar athugunar við, ef
þær eiga ekki að leiða til villu um ein eða önnur atriði málsins.
Líkingarnar, ef vel eru valdar, hitta kjarna málsins, en ef farið
er að færa þær til útjaðra, þá er maður að jafnaði kominn út a
vafasamar brautir. Gihli líkinga er því ekki aðeins það, að þær
varpa eftirminnilegu ljósi á kjarna niála, lieldur geta þær einnig
verið liin fjölþættustu viðfangsefni, þar sem einstök atriði þeirra
eru vegin og metin. Því geta líkingar gengið frá kynslóð til
kynslóðar, orðið ný og ný viðfangsefni í sambandi við síbreytileg
skilyrði á braut þróunarinnar.
Líkingin um nýju bæturnar og gömlu fötin er nú orðin allt að
því 1900 ára gömul í ritum þeim, sem nefnd eru guðspjöll, senni-
lega er bún þó miklu eldri sem talsbáttur í alþýðumunni. Hún
er byltingaboðskapur nýs tíma. Bókstaflega talað merkir bun
það, að með bverjum nýjum tíma, sem gengur yfir heimmn,
sé liið gamla form með öllu óhæft til að taka við endurbótuni
frá liendi liins nýja, það verði að rýma að fullu og öllu og •
þess stað komi annað fullkomlega nýtt frá rótum. Þetta er sann-
leikurinn, eins og liann kemur skáldinu og spámanninum fyrir
sjónir, ósvikinn sannleikur að innsta kjarna til, en litir sterkari
og línur skarpari en svara til hinum bversdagslega raunveruleika.
Hinn bversdagslegi veruleiki þessara mála er sá, að enginn
nýr tími er nýr frá rótum. Allar nýjar hugmyndir eiga rætnr
sínar í því, sem liðið er, og megnið af öllu því, sem ,þær skarta
með, þegar jiær breykja sér liæst í veldi sínu, er tekið frá þenn
bugmyndalieimi, sem þær sögðu stríð á liendur og töldu f°r'
dæmingarverðan á allan liátt.
En þegar framþróun félagsmálanna tekur stærstu stökkin sin,
j)á er jiað liin liagkvæma lilið málsins, sem krefst þess, að þaU
atriði séu dregin í skuggann, en áherzlunni sé einbeitt að veld1
jiess, sem koma skal. Það bezta og gæfusamlegasta fær ekki noti''1