Eimreiðin - 01.10.1947, Síða 34

258
UM HJÁGUÐADÝRKUN
eimreiðin
hverfa burt eins og dögg fyrir sólu, geta ekki lengur nærzt af neinu í fari
þjóðfélagsins. Spekin forna, uin að liagkerfi og lagafyrirmæli komi að sára-
litlu gagni, þegar skipuleggjendur og löggjafar annarsvegar, og þeir, sem
skipulags og laga eiga að njóta, hinsvegar, séu úr sambandi og samvinnu
við hina æðstu veru að baki skynheimsins, gerir harla lítið vart við sig á
vorum dögum.
Hjáguðadýrkun siðferðilegs eðlis hefur þann kost frain yfir tvær fyrr-
nefndar tegundir samskonar dýrkunar, að hún vottar um þörf fyrir að sið-
bæta einstaklinginn, áður en hægt sé að skipuleggja og siðbæta þjóðfélags-
heildina. Þessir hjáguðadýrkendur vita og viðurkenna, að vélar og hag-
kerfi má nota bæði til góðs og ills, og að það fer eftir persónulegum þroska
notendanna sjálfra, hvernig úr rætist um tæknilegar og hagfræðilegar fram-
kvæmdir. Dýrkendur tækninnar og hagkerfanna láta sér persónulegt siðgæði
í léttu rúmi liggja. Þeir álíta, að áður en langt um líður — þannig er trúar-
jótning þeirra — muni tæknin og hagskipunin liafa náð svo mikilli full-
komnun, að mennirnir verði líka fullkomnir, það reynist ómögulegt fyr'r
þá að vera öðruvísi. En á meðan þessi þróun fari fram, sé ekki endilega svo
nauðsynlegt að vera að gera sér rellu út af siðgæði einstaklingsins. Það sem
þurfi, sé nægileg og nógu vel launuð atvinna, aukin framleiðsla, nýrri og
fullkomnari vélar í þágu mannanna og nógu mikil dirfska og tillitsleysi til
þess að koma á hagkvæmum þjóðfélagsumbótum, berja þetta frain, með
styrjöldum og byltingum, ef ekki vill betur til, og neyða því upp á þa>
sem enn liafa ekki öðlazt linossið, allt vitaskuld til heilla fyrir mannkyuið
í heild. Siðgæðisdýrkendurnir vita vel, að málið er ekki svona einfalt og
að fyrsta skilyrðið til þjóðfélagslegra umbóta er að siðbæta einstaklingana-
Þeirra villa er sú, að tilbiðja sínar eigin siðgæðishugsjónir, í stað þess að
tilbiðja guð, og gera dyggðina að takmarki í sjálfu sér, í stað tækis til
komast í samfélag við hann og öðlast þekkinguna ó honum.
Ofstæki er hjóguðadýrkun, og siðferðilegt böl liennar er því samfara. I>VI
ofstækisinaðurinn tilbiður hugarfóstur sinna eigin fýsna og eftirlangana-
Hann setur sjálfsdýrkunina í stað guðsdýrkunarinnar. Það er liætt við, að
lotning, auðmýkt og fórnfýsi gleymist honum.
Siðgæðisdýrkandinn á jafnan á hættu að gleyma náðinni. En náð hljótum
vér, þegar vér gefum oss guði á vald, lieilir og óskiptir, ininnugir eig*n
ófullkomleika. Náðin gerir oss sterka í vorum eigin veikleika. Að vísu ®r
til náð, sem svíkur, alveg cins og náð, sem aldrei svíkur. Nóð, sem svíkur,
veitist til dæmis þeim, sem fónia sér fyrir hverskonar pólitíska og þjóðfélag8
lega hjáguðadýrkun. En þar sein náðin byggist á lireinuin, yfirskilvitlegun1
forsendum, bregst hún ekki. Harka, ofstæki, miskunnarleysi og hroki í an
leguin efnuin eru afleiðingar sérgæðislegrar sjálfsþróunar. Hjó þeim mönn
um, sem haldnir eru slíkuin eigindum, kemur himnesk náð ætíð að luktum
dymm.
Úr ritgcrð eftir Aldous Huxlef-