Eimreiðin - 01.10.1957, Page 76

308
EIMREIÐIN
safnað saman merkilegum sendi-
bréfum og gefið þau út. Og þessi
myndarlega, raunar fallega bók, er
fyrsta bindi af bréfasafni, sem hann
liefur í hug að senda frá sér og
Bókfellsútgáfan mun kosta.
1 upphafi bókarinnar gerir Finn-
ur grein fyrir skrifaranum á Stapa,
en frá honum eða til hans eru bréf-
in, sem þarna eru birt. Hann liét
Páll Pálsson og var skrifari Bjarna
Þorsteinssonar amtmanns, mikill
merkismaður fyrir sakir drengskap-
ar, óeigingirni, áhuga á velferð
þjóðarinnar og starfa í þágu ís-
lenzkra fræða.
Meðal bréfritaranna eru auk
systkina skrifarans á Stapa: Bjarni
amtmaður og synir hans, Árni land-
fógeti og Steingrímur skáld, Stein-
grímur Jónsson biskup, Baldvin
Einarsson, Tómas Sæmundsson, séra
Þorsteinn Helgason, Jón Sigurðs-
son, Eiríkur Magnússon og Páll
skáld Ólafsson.
í bréfunum er furðu margvísleg-
an fróðleik að finna um hagi
manna og hugsunarhátt, áður ó-
kunn atriði í einkalífi merkra
manna og jafnvel mikilvægar sögu-
legar staðreyndir. Nægir í því sam-
bandi að benda á það, sem flestum
mun koma á óvart, að dönsk stjórn-
arvöld kostuðu raunverulega út-
gáfu Ármanns á Alþingi — eða með
öðrum orðum: einhverjar hinar
fyrstu frelsiskröfur íslendinga voru
bornar fram með fjárstyrk frá
Dönum!
Ég hygg, að margir fleiri en þeir,
sem liafa sérstakan áhuga á íslenzk-
um fræðum, muni lesa þessa bók
sér til ánægju. Þegar menn hafa
setzt við lestur hennar í ró og næði,
lesa bréf eftir bréf, þokast þeir
smátt og smátt inn í veröld horfins
tíma, njóta hins sérstæða andrúms-
lofts, sem þar umvefur allt og alla,
enda fylgir því jafnvel hugnaður,
þá er bréfsefnið er liversdagslegar
áhyggjur.
Finnur Sigmundsson lætur fylgja
bréfunum smekklegar skýringar og
athugasemdir, sem eru til mikilla
bóta. Hefur hann sérstakt lag á að
kynna menn og málefni án þess að
draga sjálfur að sér athygli lesand-
ans.
Guðm. Gislason Hagalín.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson: VIÐ>
SEM BYGGÐUM ÞESSA BORG
II. Setberg 1957.
í þessu bindi af Við, sem byggð-
um þessa borg, eru þættir af 8
reykvískum borgurum. Bókin er
rúmar 240 síður, og er því hver
þáttur að meðaltali 30 síður. Fyrir
höfundinum vakir að leiða fram a
sjónarsviðið úr sem flestum stéttuna
menn, sem hafa unnið ævistarf sitt
í höfuðstaðnum á tímum mikilh
straumhvarfa, og á þann hátt
spegla annars vegar áhrif breyt-
inga og framvindu á líf og örlög
einstaklinga og stétta og liins veg'
ar hlut þeirra í hinum miklu breyt-
ingum.
Það er mikið vandaverk að láta
koma fram í stuttum þætti skýra
mynd af manni, mótun hans og 0r'
lögum og leiða í ljós samband hanS
við sinn tíma. Kemur þar til mj°fe
erfitt úrval atvika, viðræðna °S
tilsvara, og verður þá mikið undif
því komið, hve heppinn höfundm
inn hefur verið á val sögumann8
ins og liversu honum hefur tek|
að koma honum í essið sitt, en J
halda honum innan þröngra ta